چگونه موج پدید می آید؟

آیا تا به حال لحظاتی را در کنار دریا سپری کرده اید؟ اگر جواب تان مثبت است، پس حتماً دیده اید که در یک روز آرام، موج بسیار کمی روی سطح آب می نشیند، در حالی که در یک هوای طوفانی، امواج بسیاری روی آب پدیدار می گردند. البته این موضوع خود می رساند که بواسطه ی وزش باد است که امواجی روی آب شکل می گیرند.

موج یک راه ارتباطی برای حرکت نیرو از جایی به جای دیگر است. بنابراین، باید نیرویی وجود داشته باشد تا موج را به شروع بیندازد. این نیرو را باد در درون آب به وجود می آورد.

زمانی که می بینید موج ها یکی پس از دیگری به حرکت در می آیند، آب را چنان می بینید که انگار خودش حرکت می کند. ولی در همین لحظه اگر یک تکه چوب روی آب شناور باشد، به هیچ وجه از جای خودش حرکت نمی کند. این چوب همراه با امواج فقط بالا و پایین می رود و تنها هنگامی به حرکت در می آید که باد یا جزر و مد آن را از جای اولیه اش به جای دیگری بکشانند.

بر اثر موج چه حرکتی رخ می دهد؟

موج عبارت است از حرکت ذرات آب به بالا و پایین؛ و آنچه که ادامه می یابد تا به ساحل می رسد، فقط همین حرکت است نه ذرات آب. برای روشن شدن این موضوع مثالی می زنیم. طنابی را بگیرید و با تکان دادنش موجی را روی آن به وجود آورید. این حرکت ادامه می یابد تا اینکه تمامی طول طناب را تا به آخر طی می کند. اما اجزای طناب همچنان بر جای خودشان باقی می مانند. آب نیز درست به همین ترتیب به حرکت در می آید و به اصطلاح مواج می شود. زمانی که انتهای موج به دیواره ی ساحل برخورد می کند، در نتیجه ی این اصطکاک سرعتش کم می شود. اما قسمت بالای موج به حرکت خودش ادامه می دهد تا بالاخره فرو می ریزد و موج شکسته را به وجود می آورد.

نیرویی که موج را پدید آورده است، زمانی که با دیواره ی ساحل برخورد کرد، از بین می رود. برای اثبات این نکته، فقط کافی است پای خود را به میان امواجی که نزدیک ساحل قرار دارند بگذارید تا به وجود این نیرو پی ببرید.

ذرات آب در درون موج حرکت دایره وار دارند. یعنی با فشار باد به سوی بالا و جلو می روند. سپس به عقب بر می گردند و به پایین می ریزند. این در نتیجه ی قانون جاذبه است که آب های برجسته مجدداً به سطح عادی خودشان فرو می ریزند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «چگونه موج پدید می آید؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب به من بگو چرا و چگونه، نوشته ی آرکادی لئوکوم و ترجمه سعید درودی از انتشارات بهزاد، منتشر شده در 1391 با شابک 8-57-5959-964 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.