میگرن؛ پیامد کم خونی

کم خونی بیماری است که در آن میزان گلبول قرمز خون سالم و کافی برای رساندن اکسیژن به سایر اندام های بدن وجود ندارد. ابتلا به کم خونی ممکن باعث احساس خستگی شود. کم خونی انواع مختلفی دارد که هر یک دلایل متفاوتی دارند.

از دست دادن خون به هر دلیل (زخم، جراحت، پریود ماهانه سنگین و…) یکی از شایع ترین دلایل ابتلا به کم خونی است. کم خونی می تواند دائمی و یا موقتی باشد و شدت آن ممکن است متعادل و یا شَدید باشد و همچنین می تواند یک بیماری جدی و سخت و یا مزمن (زخم معده و روده) باشد.

بر اساس مطالعات به نظر می رسد بین میگرن و کم خونی ارتباط وجود دارد. در این مقاله شما می توانید با نتایج تحقیقات محققان آشنا شوید.

علائم کم خونی

خستگی و احساس رخوت و بی حالی، بی قراری و ناراحتی، تنگی نفس و مشکل در تنفس، تمرکز ضعیف، تپش قلب، حساسیت به هوای سرد، پوست رنگ پریده و گاهی درد در قفسه سینه از علائمی است که بسته به علت کم خونی، نوع کم خونی و بیماری های مرتبط با آن در فرد بروز کند و همچنین از علائم غیر معمول کم خونی می توان به وزوز گوش ها، سردرد، تاثیر بر حس چشایی، خشکی زبان، مشکل در بلعیدن غذا و ناخن های خشک و پوسته پوسته اشاره کرد.

میگرن چیست؟

میگرن سردردی ضربان دار است که به شکل غیر عادی در یک طرف سر و نزدیک شقیقه، پیشانی و چشم ها خود را نشان می دهد. میگرن در صورت عدم رسیدگی از 4 ساعت تا 3 روز ادامه می یابد و در خانم ها بیشتر شایع است و گاهی با سردردهای سینوسی و یا سردردهای تنشی اشتباه گرفته می شود. غذا، استرس و هورمون ها می توانند محرک میگرن باشند.

میگرن می تواند فرد را به نور، صدا یا اعمال خفیف مثل بالا رفتن از پله حساس کند و در بسیاری از موارد همراه تهوع، استفراغ یا مشکلات بینایی می شود.

حدود 20 درصد از افرادی که مبتلا به میگرن هستند قبل از شروع درد به مدت 20 دقیقه تا یک ساعت تشعشعات نور مانند فلش های نورانی، خطوط مواج و نقطه نورانی می بینند و یا تاری دید را تجربه خواهند کرد که به نام میگرن کلاسیک شناخته شده اند.

برخی افراد قبل از ابتلا به میگرن دچار تغییر خلق شده یا دچار افسردگی، زود رنجی و یا حس یک طعم و یا بوی عجیب و یا خستگی مفرط و خمیازه های پیاپی می شوند. دانشمندان با وجود شناخته نشدن دلیل اصلی میگرن، اختلال عصبی را برایش در نظر گرفته اند و معتقدند مواد شیمیایی مغز، رگ های خونی و سیستم عصبی مغز دچار تداخل شده اند.

دلایل بروز میگرن

میگرن ممکن است با دلایل مختلفی مثل چراغ چشمک زن که حاصل از بازتاب نور روی برف و باران یا نور تلویزیون و یا نور سینما باشد که با استفاده از عینک آفتابی پلاریزه و استفاده از لامپ های فلورسنت با طیف نور روز داخل خانه کنترل شود.

از جمله دلایل دیگر، استرس می باشد که با ورزش آرامش بخش، گوش دادن به موسیقی مورد علاقه و یا افکار مثبت بهبود می یابد. حذف وعده های غذایی و یا خوردن بیش از حد با کاهش قند خون و یا بالا رفتن قند خون و سپس افت ناگهانی آن همراه بوده و باید در طول روز در کنترل مداوم آب بدن کوشید. در بعضی خانم ها بین میگرن و چرخه قاعدگی شان ارتباط تنگاتنگی به دنبال افت سطح استروژن شان می باشد.

بعضی از غذاها از جمله غذاهایی که به مدت طولانی نگهداری و تخمیر شده به علت دارا بودن سطح بالای تیرامین که حاصل از تجزیه آمینواسید تیروزین است منجر به تنگ و گشاد شدن عروق خونی شده و تاثیر بسزایی در افزایش میگرن خواهند داشت از جمله پنیر، سس سویا، خیارشور و پپرونی، بیشتر بیماران میگرنی می توانند با استفاده از ترکیبات کافئین دار از جمله مصرف یک تا دو فنجان قهوه در بهبود میگرن نقش داشته باشند ولی مصرف بی رویه آن باعث سردرد خواهد شد.

متخصصان معتقدند میگرن ممکن است یک جهش در ژن بوده و افراد مبتلا به صرع، افسردگی، آسم، اضطراب، سکته مغزی و دیگر اختلالات عصبی و ارثی رواج بیشتری داشته باشد. در کودکان نوعی میگرن با نام سرگیجه خوش خیم وجود دارد که همراه لرزش پاها هنگام گام برداشتن و رنگ پریدگی و حالت عصبی و حرکات غیر عادی چشم و استفراغ است و نوعی دیگر همراه درد معده و استفراغ شَدید و مکرر بوده و با نام میگرن شکمی یاد می شود. شایان ذکر است باید از مصرف بی رویه داروهای التیام بخش به صورت خودکار ممانعت شود. چون ممکن است منجر به زخم و دیگر مشکلات دستگاه گوارشی شود.

اگر میگرن مرتب اتفاق بیافتد یا خیلی شَدید باشد ممکن است برای پیشگیری از آن به مصرف روزانه دارو نیاز باشد که گاهی از داروهای ضد فشار خون به این منظور استفاده شود که عبارتند از بتا بلاکرها و کانال های کلسیم بلاکر.

چندین نوع از داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج و همچنین بوتاکس که معمولاً جهت رفع چین و چروک استفاده می شوند می تواند در بعضی حملات میگرنی مفید واقع شوند.

محرک های رایج میگرن

از میان محرک های رایج گزارش شده می توان به استرس، گرسنگی و خستگی (همه این موارد بطور یکسان در به وجود آوردن سردرد تنشی موثر می باشند) اشاره کرد. بررسی محرک های تغذیه ای ثابت کرده اند که شواهد این بیماری بیشتر مبتنی بر ارزیابی های فردی است و از این رو برای اثبات یا رد هر گونه محرک خاص محکم نمی باشند. مونوسدیم گلوتامات (MSG) به عنوان یک محرک تغذیه ای در این بیماری مکرراً گزارش می شود.

پیشنهاد بر این است که افرادی که دچار میگرن هستند اقداماتی پیشگرانه ای را در خصوص کیفیت هوا و نور محیط های درونی انجام دهند. همچنین عواملی نظیر رژیم غذایی نامناسب، اضافه وزن، بوها و حتی تشعشع وسائل الکترونیکی ارتباطی نظیر تلفن های همراه و لپ تاپ ها نیز تاثیر زیادی بر بروز سردردها دارد.

ارتباط بین کم خونی و بیماری میگرن

با توجه به مطالعات انجام گرفته شده توسط گروهی از محققان نتایج حاصله بیانگر ارتباط بین کم خونی و بیماری میگرن می باشد. مطالعات نشان می دهد سردردهای تنشی، از اصلی ترین علل مراجعه به پزشکان در سراسر جهان بوده و آنمی فقر آهن نیز از شایع ترین علل اختلالات خونی و کمبود اصلی تغذیه ای در سراسر جهان بخصوص در زنان سنین باروری می باشد.

با استفاده از مطالعات انجام شده پیرامون سردردهای عروقی و آنمی فقر آهن و تاثیر تجویز قرص های آهن بر درمان این سردردها در سنین باروری محققان گزارش نموده اند که مصرف قرص آهن می تواند در درمان سردردهای عروقی موثر باشد.

تحقیقات نشان می دهد با آزمایشات انجام شده روی سه گروه از زنان با آهن خون طبیعی و تعادل منفی آهن و آنمی فقر آهن در طی سه دوره 45 روزه با مصرف داروهای والپروات سدیم به صورت 400 میلیگرم روزانه (داروی ضد صرع و بیماری های مربوط به اعصاب از جمله میگرن) در هر سه دوره و مصرف داروی والپروات سدیم به همراه مصرف روزانه سه عدد قرص سولفات آهن حاوی 50 میلیگرم آهن در دوره دوم، تجویز شد.

نتایج بررسی انجام شده

نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که تعداد حملات میگرن در گروه زنان با آهن خون طبیعی در دوره دوم کاهش یافته بود. در حالی که نسبت به دو گروه دیگر (آنمی فقر آهن و تعادل منفی آهن) بالاتر بود و شدت حملات در دوره اول در گروه آهن خون طبیعی نسبت به سایر گروه ها کمتر بود و در دوره سوم شدت حملات در گروه آهن خون طبیعی، بطور چشمگیری کمتر گزارش شده است. در نتیجه می توان با توجه به مطالعات و نتایج آن گفت که آهن می تواند جایگزین بخشی از تدابیر درمانی رایج در بیماران مبتلا به میگرن که دچار کم خونی فقر آهن هستند، باشد.

کم خونی مگالوبلاستیک اختلالی است که معمولاً ناشی از کمبود ویتامین B12 با طیف وسیعی از علائم کم خونی، عصبی، گوارشی و روان پزشکی بروز می کند.

مطالعات نشان داده است که اختلالات روانی با کمبود ویتامین ب 12 ارتباط دارد. مطالعات انجام شده پیرامون ارتباط بین کم خونی و میزان شنوایی حاکی از نوعی اختلال خونی (بتا تالاسمی ماژور) است به علت عدم کنترل افزایش فریتینین سرم و افزایش دسفرال یا دفروکسامین (دارویی برای کاهش آهن اضافی در بدن بیماران تالاسمیک بکار می رود). در بیماران تالاسمی تزریق های مکرر خون باعث تجمع آهن در بدن می شود.

هدف از درمان با دسفرال، رساندن میزان آهن بدن به حد تقریباً طبیعی است که منجر به کاهش شنوایی در این بیماران شده و باید معاینه های دوره ای شنوایی را بگذرانند.

منابع غذایی حاوی آهن

لوبیای سفید، جگر گاو، عدس، تن ماهی، نخود، سیب زمینی (سیب زمینی پخته شده با پوست بیش از 3 میلیگرم آهن دارد)، اسفناج، انواع گوشت قرمز و گوشت سفید و…

منابع آهن حیوانی جذب 5 برابری نسبت به منابع گیاهی دارند و به نظر می رسد که تجویز آهن باعث کاهش سردردهای میگرنی می شود. سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «میگرن؛ پیامد کم خونی»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله مریم سادات سید جعفر کاشی در مجله دنیای تغذیه، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.