بایدها و نبایدهای تغذیه برای افراد بیش فعال

باید دانست که اصلاح رژیم غذایی و تغذیه کودکان و افراد بیش فعال می تواند علائم اختلال ناشی از این بیماری را بهبود بخشد.

در این مقاله تصمیم داریم به غذاهایی اشاره کنیم که مصرف آنها برای بهبود کیفیت زندگی کودکان بیش فعال می تواند مفید باشد و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد. اما لازم است بر این نکته تاکید کنیم که تنها با تغذیه نمی توان اختلال بیش فعالی را درمان کرد و لازم است که از این روش در کنار دیگر راه های درمانی سود جست.

غذاهای مضر

در مرحله اول باید دانست که چه مواد و غذاهایی باعث افزایش شدت تحرک و افزایش فعالیت افراد و کودکان بیش فعال می شود. شناخت از مواد غذایی که باعث افزایش شدت این اختلال می شود می تواند در بهبود علائم این بیماری به فرد و خانواده وی کمک کند. حذف این مواد غذایی خصوصاً در کودکان می تواند کنترل پذیری و تمرکز آنها را بهبود ببخشند.

غذاهای شیرین

قند و مواد غذایی حاوی قند مانند بیسکویت، کیک، شیرینی، شکلات و نوشابه های شیرین می توانند موجب افزایش سریع قند خون و بروز بیش فعالی در افراد و کودکان بیش فعال می شود. حتی دیده شده این مواد در کودکانی که به اختلال بیش فعالی مبتلا نیستند نیز مصرف این مواد غذایی باعث بروز اختلال های مشابه می شود.

همچنین یافته ها و برخی از مطالعات نشان داده که مصرف شکر نیز سطح آدرنالین را در کودکان به میزان 10 برابر افزایش می دهد. بنابراین این نتایج بیانگر ارتباط مستقیم بین رفتارهای خشونت آمیز با دریافت شکر بالا است.

مواد غذایی حاوی سالیسیلات

بادام، سیب، زردآلو، کشمش، هلو، آلو، آلو بخارا، پرتقال، توت، گوجه فرنگی و خیار حاوی سالیسیلات طبیعی هستند که ماده ای شبیه به آسپرین دارند و لازم است از رژیم های غذایی کودکان بیش فعال تا حد ممکن کاسته و گاهی اوقات حذف شود. باید تاکید کرد که میزان این ماده بویژه در بادام، سیب و زردآلو زیاد است. بنابراین این مواد غذایی باید بطورکلی از رژیم غذایی افراد بیش فعال حذف شود.

برخی افزودنی ها

تارترازین

تارترازین رنگ غذایی نارنجی رنگی است که به صورت افزودنی در برخی مواد غذایی مصرف می شود. تارترازین ممکن است تا حدودی در بیش فعالی موثر باشد، تارترازین بیش از همه در غذاهای آماده بسته بندی شده، آدامس، شکلات، افشره لیمو، سس ها و افزودنی هایی که بیشتر جهت تزئین روی دسرها مصرف می شوند وجود دارد.

برای اطلاع از وجود این ماده افزودنی در مواد غذایی و به منظور اجتناب از مصرف آن در افراد بیش فعال، باید حتماً بروشور مربوط به مشخصات مواد غذایی مطالعه شود.

همچنین میوه های کنسرو شده، کنسرو نخودفرنگی، بادام ساییده شده، نوشیدنی های کربنات دار و کیک هایی که به صورت بسته بندی شده به فروش می رسند نیز حاوی تارترازین هستند.

باید افزود که نوشابه های گازدار، به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی فسفر، قهوه، چای، نوشیدنی های گازدار، نوشابه ها و سایر نوشیدنی های مشابه به علت داشتن کافئین، شکر و تارترازین ممکن است علائم بیماری بیش فعالی را در افراد مبتلا به این اختلال افزایش داده و آن را تشدید کنند.

اسید بنزوئیک

اسید بنزوئیک نیز ماده ای افزودنی است که ممکن است در ایجاد بیش فعالی در افراد سالم و مستعد و کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال موثر باشد. از این ماده به منظور محافظت و سالم نگه داشتن مواد غذایی آماده استفاده می شود و در بسیاری از غذاهای آماده مانند مرباها، سس ها، دسرها، شربت های طعم دهنده غذا، پوره میوه ها، آبمیوه ها و ماهی های کنسروی خوابانده شده در سرکه، نمک و ترشی ها یافت می شود.

نیترات و نیتریت

سوسیس و کالباس اختلالات موجود در کودکان بیش فعال را تشدید می کند. مواد موجود در سوسیس و کالباس بویژه مواد افزودنی که در آنها وجود دارد، باعث تشدید اختلالات در کودکان بیش فعال می شود. باید این مواد غذایی را از رژیم غذایی افراد مبتلا به بیش فعالی حذف کرد.

آلرژی های غذایی

آلرژی های غذایی به یکی از مواد غذایی مانند شکر، شکلات، تخم مرغ، گندم، رنگ ها، طعم دهنده ها، افزودنی ها و ذرت می توانند باعث بروز نشانه هایی از بیش فعالی شود که در حال حاضر حذف این مواد از برنامه غذایی کودکان آسان نیست زیرا به راحتی در دسترس کودکان است. می توانیم این مواد غذایی را تا دو هفته حذف کنیم. بعد از دو هفته هر دو روز در میان، هر کدام را به غذای کودک اضافه کنیم. بوسیله حذف کردن این مواد از برنامه غذایی و بازگرداندن آن بعد از مدتی می توانید تشخیص دهید که کودک به کدام یک حساسیت دارد و آیا کودک نشانه هایی از بیش فعالی دارد یا خیر؟

غذاهای مفید

شناختن مواد غذایی که برای افراد بیش فعال مفید است نیز می تواند به کاهش علائم آن کمک کند. برخی از اسیدهای چرب که در بدن ساخته نمی شوند، ولی در حفظ سلامت انسان نقش حیاتی به عهده دارند، اسیدهای چرب ضروری نامیده می شوند. اسیدهای چرب امگا 3، امگا 6 و آراشیدونیک اسید از جمله اسیدهای چرب مفید برای این دسته از افراد است. مغز انسان در حدود 6 درصد چربی دارد که اسیدهای چرب امگا 3 سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است. یکی از نقش های مهم اسیدهای چرب ضروری، ارتباط و انتقال بین سلول های مغز است. اسید چرب امگا 3 که برای رشد و عملکرد مغز ضروری است ممکن است رفتار، حافظه و کمبودهای رفتاری و شخصیتی را بهبود بخشد.

یافته های مطالعات جدید نشان داده است کودکان مبتلا به بیش فعالی دارای سطح پایین تری از اسیدهای چرب ضروری هستند که در نتیجه مشکلاتی در یادگیری، رفتار، خواب و عملکرد ایمنی آنان ایجاد می کند؛ بطوریکه در پسران 6 تا 12 سال که دارای سطح پایین اسیدهای چرب امگا 3 بودند، مشکلات کم خوابی بیشتر دیده شده است.

کنجد، تخم کدو تنبل و تخم گل آفتابگردان، منابع خوب اسیدهای چرب امگا 6 هستند. ثابت شده است که بیش فعالی با افزایش مصرف اسیدهای چرب ضروری بهبود می یابد.

ماهی تن، قزل آلا، ساردین و ماهی کولی و نیز تخم کتان همگی تامین کننده اسیدهای چرب امگا 3 هستند. مصرف دو عدد ماهی در هفته برای این کودکان توصیه می شود.

کلسیم

کمبود کلسیم ممکن است بیش فعالی را تشدید کند. بنابراین می توان با تنظیم یک برنامه غذایی مناسب حاوی کلسیم نظیر شیر، پنیر، ماست، نان، بستنی، سبزیجات برگ سبز مانند کلم، برگ های سبز شلغم یا مکمل های کلسیم این کمبود را برطرف کرد.

منیزیم

نتایج برخی از بررسی ها نشان داده اند که کمبود منیزیم در کودکان بیش فعال وجود دارد، بطوریکه با دریافت منیزیم اختلالات ناشی از بیش فعالی در آنان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

منابع غذایی منیزیم عبارتند از مغزها، حبوبات، غلات آسیاب نشده و نیز سبزیجات تیره برگ و شیر.

روی

یافته های مختلف ارتباط بین کمبود روی و بیش فعالی را نشان داده است، بطوریکه سطح سرمی روی در کودکان مبتلا به بیش فعالی بطور قابل توجهی پایین تر از کودکان طبیعی بوده است.

تحقیقات گویای این حقیقت است که کمبود روی در کودکان مشکلاتی از قبیل خشونت، کج خلقی، گریه های زیاد، بیزاری و نفرت و ناتوانی در تمرکز را ایجاد می کند.

مصرف گوشت، ماکیان، شیر و محصولات لبنی که درصد بالایی روی را دارا هستند، می تواند برای افراد بیش فعال مفید باشد. جگر، پنیر، غلات کامل، لوبیاهای خشک، مغزها و محصولات سویا نیز منابع نسبتاً خوب روی هستند.

ویتامین های گروه B

تحقیقات نشان داده که کمبود ویتامین های گروه B در کودکان بیش فعال شایع است. نتایج یک مطالعه روی شماری از کودکان مبتلا به بیش فعالی نشان داد که مصرف روزانه 200 تا 300 گرم فسفاتیدیل سرین به مدت 2 ماه منجر به بهبودی قابل توجه و ملموسی در ظرفیت و سطح یادگیری و رفتاری آنان شده است.

همچنین استفاده بیشتر از پروتئین ها مثل مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز، درمان کمبودهای تغذیه ای و استفاده از مکمل های غذایی استفاده از میوه هایی که برای این دسته از افراد منع مصرف ندارد و سبزی تازه در کنار افزایش مصرف آب می توان برای کودکان و افراد بیش فعال مفید بوده و اختلالات آنها را بهبود ببخشد.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «بایدها و نبایدهای تغذیه برای افراد بیش فعال»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله ندا سادات بنی کمالی، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.