آیا گربه باعث نازایی می شود؟
اکثر خانم ها بر این باور اشتباه هستند که گربه باعث نازایی آنها می شود. این شایعه به هیچ وجه صحت ندارد. در اصل عامل نازایی و بیماری مشترک بین انسان و حیوانات (زئونوز) مربوط به انگل توکسوپلاسما می باشد. این عامل انگلی یک عفونت تک یاخته ای میکروسکوپی به نام توکسوپلاسما گوندی است که باعث بیماری توکسوپلاسموزیس در انسان ها و بسیاری از گونه های پستانداران می شود.
در صورتی که تخم انگل توسط حیوانات خونگرم خورده شود، انگل داخل بافت ها تکثیر شده و بدون ایجاد علائم ظاهری کیست های بسیار کوچک میکروسکوپی را در بافت های مختلف ایجاد می کند. این کیست ها توسط سیستم ایمنی افراد معمولی به شدت مهار شده و معمولاً تا پایان عمر هرگز مجدداً فعال نمی شوند. تنها در افرادی که به دلیل بیماری هایی مانند ایدز و یا شیمی درمانی شَدید دچار ضعف سیستم ایمنی شده باشند، ممکن است کیست های قدیمی مجدداً فعال شوند که در این صورت با درمان آنتی بیوتیکی برطرف می شوند.
در این مقاله شما می توانید با نازایی خانم ها به دلیل نگهداری و ارتباط با گربه ها آشنا شوید.
انگل دارای اشکال مختلفی می باشد که عبارتند از:
- شکل آزاد: شکل آزاد انگل که در خون و لنف وجود دارد.
- کیست کاذب: سلول هسته دار حاوی انگل
- کیست نسجی: انگل پس از یک یا دو بار تقسیم داخلی سلولی در سلول های هسته دار، به قسمت های مختلف بدن مثل چشم، قلب، ریه، مغز، عضلات و کبد می رود و در آنجا مستقر می شود و کیست نسجی (بافتی) را تشکیل می دهد.
- اووسیست: در نتیجه سیر جنسی انگل ایجاد می شود.
چرخه زندگی انگل
سیکل غیر جنسی
انسان یا هر میزبان دیگری با خوردن اشکال اووسیستی از طریق سبزیجات، خاک، مواد غذایی آلوده با کیست بافت های به همراه گوشت و جگر و سایر نسوج گاو، گوسفند، خوک، بز و پرنده آلوده می شود. در روده میزبان، انگل به هر شکلی که وارد شده (اووسیست یا کیست نسجی) آزاد می شود و حداکثر پس از 6 ساعت از طریق رگ های روده خود را وارد دستگاه گردش خون می کند، در این هنگام ارگانیسم فقط سلول های هسته دار خون میزبان را انتخاب می کند و وارد سلول هسته دار میزبان می شود؛ در سلول های هسته دار شروع به تقسیم شدن می کند. (انگل در این حالت کیست کاذب نامیده می شود.)
پس از تقسیم های متعدد، کیست کاذب پاره می شود و مجدداً انگل ها آزاد می شوند و به سلول هسته دار دیگری حمله ور شده که پس از 2 بار تقسیم همراه با خون به طرف سایر قسمت های بدن حرکت می کنند و در آنجا مستقر می گردند و منجر به تشکیل کیست نسجی (بافتی) می شوند.
سیکل جنسی
گربه و گربه سانان با خوردن بافت های آلوده به کیست نسجی مبتلا می شوند. در روده کیست نسجی پاره و انگل آزاد می شود و به بافت های روده حمله می کند و درون سلول های روده قرار می گیرد و شروع به تقسیم کرده سپس سلول های روده را پاره می کند و خارج می شود، بعضی از این سلول ها تبدیل به سلول جنسی یا گامتوسیت می شوند.
از ترکیب سلول جنسی نر با ماده، سلول زایگوت یا تخم، حاصل می شود که همراه مدفوع گربه به شکل اووسیت نارس به محیط بیرون دفع می گردد.
گربه ها تنها یکبار در طول عمر خود به این انگل آلوده می شوند و 3 روز بعد از خوردن کیست های داخل گوشت خام شروع به دفع تخم انگل از طریق مدفوع خود می کنند و این دفع انگل حداکثر تا 3 ماه ادامه می یابد و سپس تا پایان عمر گربه حتی اگر مجدداً با انگل در تماس باشد هم به دلیل ایجاد ایمنی دیگر تخم انگل را دفع نخواهد کرد.
از نظر علمی و عملی مشخص شده است که احتمال آلودگی انسان از طریق تماس با موی گربه و یا نوازش کردن گربه در گربه ای که در حال دفع انگل است بسیار ناچیز است و آن در صورتی است که موی گربه به مدفوع آن آلوده شده باشد.
روش های انتقال توکسوپلاسما به انسان
- خوردن یا تماس با گوشت آلوده، به این مفهوم که حتی چاقوی آشپزخانه ای که گوشت با آن خرد شده و یا تخته خرد کردن گوشت و حتی قطرات آب گوشت خام که روی میز و لوازم آشپزخانه ریخته شده است. همچنین تماس دست دارای خراشیدگی و زخم با گوشت خام و نیز خوردن کباب یا استیک کم پخته شده نیز می توانند این انگل را به انسان منتقل کنند.
- خوردن تخم های فعال شده انگل (تخم انگل دفع شده از مدفوع گربه های مبتلا که به مدت 2 تا 3 روز در محیط مرطوب و نسبتاً گرم باقی مانده و فعال شده باشد)
- انتقال خون
- زن بارداری که دچار عفونت می گردد، می تواند آن را به جنین منتقل کند. انسان در واقع میزبان واسط انگل توکسوپلاسما است و در صورت ورود این انگل به بدن ما، در بدن کیست های بسیار ریز میکروسکوپی تشکیل می دهد که به سرعت توسط سیستم ایمنی افراد سالم مهار شده و اغلب تا پایان عمر فعال نمی شود. این اتفاق تنها یکبار در طول عمر هر فرد رخ می دهد و از آن پس فرد در برابر این انگل ایمن خواهد شد.
اگر در فاصله 6 ماه قبل از بارداری، خانمی آلوده به انگل توکسوپلاسما شود و بیماری بهبود یابد، دیگر مستعد دریافت عفونت نیست و هیچ خطری نوزاد او را تهدید نمی کند. آنچه باعث خطر می شود، عفونت مادر در دوران بارداری است که باعث سرایت انگل به نوزاد می شود.
بطورکلی به تمامی بانوان توصیه می شود که پیش از بارداری و یا در اوایل بارداری با آزمایش سرمی توکسوپلاسما از وضعیت سابقه ابتلای خود مطلع شوند تا بتوانند سلامتی فرزندشان را با رعایت اصول بهداشتی ذکر شده تضمین نمایند.
با توجه به توضیحات بالا، احتمال آلودگی به انگل توکسوپلاسما از طریق مواد غذایی بسیار بیشتر از مدفوع گربه است و نیز تماس با مدفوع گربه در دوران پیش از بارداری نیز مضر نبوده و حتی در دوران بارداری هم با توجه به مطالب گفته شده تقریباً بی خطر است. همچنین در مورد افرادی که باردار نیستند و به دلیل ترس از توکسوپلاسموز از نگهداری گربه خودداری می کنند نیز با توجه به مطالب گفته شده، نگهداری و تماس با گربه نمی تواند در ایشان ناباروری یا بیماری در رابطه با توکسوپلاسموز ایجاد کنند و نباید از این نظر دچار تردید باشند. بویژه در صورتی که گربه آنها خانگی بوده و از گوشت خام تغذیه نکند، جای هیچگونه نگرانی وجود نخواهد داشت.
سلامتی شما آرزوی ما است.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «آیا گربه باعث نازایی می شود؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله دکتر نیما عبدی خرسند، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
