چرا خسته می‌شویم؟
خسته شدن را می‌توان نوعی مسموم شدن بدن دانست. عضلات به هنگام کار، اسید لاکتیک تولید می‌کنند و این اسید باعث خستگی آنها می‌شود. بنابراین در جریان کارها و فعالیت‌های روزانه، بدن انسان بوسیله اسید لاکتیک مسموم می‌گردد. همچنین در بدن مواد دیگری نیز در نتیجه فعالیت عضلات پدید می‌آیند که آنها را «زهرابه‌ی خستگی» می‌نامند. این مواد بوسیله خون در بدن انسان حمل می‌شود و همراه با خون به نقاط مختلف بدن می‌رود. از این رو، این تنها عضلات نیستند که احساس خستگی می‌کنند بلکه تمام بدن و بخصوص مغز دچار خستگی می‌شوند.
دانشمندان آزمایش جالبی درباره خستگی انجام داده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند: «اگر خون سگی را که کاملاً سر حال است، به سگی خسته که از پا افتاده است و می‌خواهد بخوابد، تزریق کنند، بلافاصله خستگی‌اش برطرف می‌شود. برعکس، اگر خون یک سگ خسته را به سگ دیگری تزریق کنند، سگ دوم نیز احساس خستگی خواهد کرد و خواب را بر هر چیز دیگری ترجیح خواهد داد.»
خستگی فقط یک فعل و انفعال شیمیایی نیست بلکه یک عمل بیولوژیک نیز به‌شمار می‌رود. در زمان خستگی نباید بدن خود را به کار وا داریم، باید اجازه دهیم سلول‌های بدن‌مان استراحت کنند. به این ترتیب سلول‌های عصبی مغز مجدداً نیرو می‌گیرند و بدن ما آماده کار و فعالیت مجدد می‌شود. خواب همیشه برای انسان لازم است. خواب وسیله‌ای است که به یک بدن خسته، نیرو می‌بخشد.
چرا گاهی با آنکه خسته هستیم، نمی‌خوابیم؟
درباره خستگی باید به یک نکته جالب نیز توجه کنید: «ممکن است شخصی که ساعت‌ها در پشت میز کار کرده و خسته شده است، برای رفع خستگی نخواهد دراز بکشد بلکه ترجیح دهد که به گردش بپردازد. یا زمانی که بچه‌ها از مدرسه باز می‌گردند، به جای خواب و استراحت، بازی کرده و جست‌وخیز را بر لم دادن و استراحت کردن ترجیح می‌دهند.» دلیل این موضوع چیست؟
علت این است که بعضی مواقع فقط یک قسمت از بدن (مانند دست‌ها، پاها، چشم‌ها) و یا فقط مغز خسته می‌شود. در این صورت، بهترین راه برای برطرف کردن خستگی، به کار انداختن سایر قسمت‌های بدن می‌باشد. زیرا فعالیت قسمت‌های مختلف بدن، باعث می‌شود که میزان تنفس افزایش یابد و خون نیز با سرعت بیشتری در درون بدن به گردش در خواهد آمد و غده‌های بدن نیز بیشتر فعالیت خواهند کرد. در نتیجه، مواد زائدی که سبب ایجاد خستگی در بدن شده‌اند، از قسمت‌های خسته بدن دفع می‌گردند. اما در صورتی که تمام بدن احساس خستگی نماید، بهترین راه چاره همان «خوابیدن» خواهد بود.
منابع
- کتاب به من بگو چرا و چگونه. آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. 1391.
