گرم مزاج هستید یا سرد مزاج؟

مزاج شما از چه نوعی است؟ صفراوی، سوداوی، دموی یا بلغمی؟ شاید زمانی که این اسم ها را می خوانید با خود بگویید که مزاج دارای دو خصوصیت سرد و گرم است و چه ارتباطی به صفرا، سودا، خون و بلغم دارد؟ اما باید بدانید نام های گفته شده اخلاط چهارگانه بدن ما هستند که اگر تعادل آنها برهم خورد علائمی همچون سنگینی، غلظت خون و افزایش حرارت بدن بروز کرده و فرد را دچار کسالت، سستی، خواب آلودگی، سردرد و کندذهنی می کند.

این اخلاط خصوصیات سرد و گرم داشته و در بدن جایگاه مشخصی دارند. سودا در طحال، صفرا در کیسه صفراوی، خون در کبد و بلغم در لنف های سراسر بدن جای گرفته اند. جالب است بدانید که مزاج صفراوی خصوصیت آتش دارد و گرم و خشک است. مزاج دموی (خون) ماهیت هوا دارد و گرم و تَر است. مزاج بلغمی خصوصیت آب دارد و سرد و تر و مزاج سوداوی ماهیت خاک دارد و سرد و خشک است.

اگر در افراد دو مزاج بلغمی و سوداوی غالب باشد، طبع بدن سرد و اگر دو مزاج دموی و صفراوی غالب باشد، طبع بدن گرم است.

در این مقاله شما می توانید با نوع مزاج خود آشنا شوید.

پایه اصلی طب سنتی برخلاف طب امروزی، بر اساس شناخت نوع مزاج و طبیعت انسان بوده و بر همین اصل خوراکی هایی تجویز می شود که بتواند مزاج را متعادل و علائم بیماری را التیام بخشد البته این را هم بدانید در بکارگیری طب سنتی نباید افراط و تفریط کرد، چرا که در هر صورت بشر برای درمان بیماری های حاد و سخت نیاز به طب مدرن و داروهای شیمیایی و جدید آن دارد، اما تحقیقات نشان داده است طب سنتی در مقایسه با طب امروزی اثرگذاری بیشتری در التیام و درمان بیماری های مزمن، ویروسی و اختلالات گوارشی دارد.

بر اساس چه خصوصیاتی ماهیت مزاجی مان را بشناسیم؟

بیشتر افرادی که رنگ پوست شان سفید است سرد مزاج هستند. در سرمای زمستان به راحتی گرم نمی شوند. خواب را به فعالیت روزانه ترجیح می دهند. بیشتر آنها کم حوصله و بی حال بوده و از کمبود انرژی رنج می برند. درونگرا بوده و در محاورات احساسات خود را بروز نمی دهند و کمتر عصبی می شوند و بیشتر عصبانی می کنند! نبض آنها آرام می زند و عروق خونی شان باریک است. مستعد ابتلا به پارکینسون، MS، سوزش و نفخ معده، سرگیجه، تهوع و سردرد هستند.

اما افراد گرم مزاج، پُر انرژی، چالاک، زرنگ و زودفهم هستند. رنگ پوست آنها اغلب سرخ و تیره است و رگ هایشان نمایان، برونگرا بوده و در محاورات سرعت در سخن گفتن و پیوستگی گفتار دارند و سریع احساسات شان را بروز می دهند. گرمای تابستان برایشان زجرآور است عطش زیادی دارند. این افراد به دلیل ضربان قوی قلب، اندام های پُر خون، محرک و فعالی دارند.

غذای دو مزاج گرم و سرد

بدن هر فردی با دریافت یکسری غذاها واکنش مخصوصی را از خود نشان می دهد. به عنوان مثال شنیده اید که می گویند فلان شخص با خوردن یک خیار سردی اش می کند و دیگری با مصرف یک مویز گرمی اش می کند. این همان ارتباط میان نوع غذاها با ماهیت مزاج ما است که اگر رعایت نشود اثرات ناگوار گرمی و سردی در غالب علائم بیماری بروز می کند.

به همین دلیل است که از قدیم غذاها و نوشیدنی هایی چون دوغ با کاکوتی، باقلا با گلپر، آبگوشت با آویشن، ماهی با گردو و فلفل، برنج با زیره، پنیر با گردو، گوشت با سماق، ماست با نعناع، کاهو با سکنجبین یا کله پاچه با دارچین را با یکدیگر مناسب می دانسته اند.

کدام غذاها گرم و کدام یک سرد هستند؟

به گفته متخصصان طب سنتی گوشت گوسفند، شتر، بوقلمون، مرغابی، انواع شیرینی ها، کشمش، خرما، عسل، ارده، انجیر، انگور، موز، خرمالو، خربزه، گردو، نمک، روغن، هل، تخم مرغ، نان، گندم، اغلب ادویه جات و غذاهای فرآوری شده طبع گرمی دارند، اما از غذاهای سرد می توان به گوشت گاو، گوساله، مرغ، ماهی، برنج، ماست، خیار، هندوانه، جو، ماش، باقلا، ذرت، زرشک، انواع لبنیات، کدو، ریواس، قارچ، تمبر هندی، گوجه سبز، چغاله بادام، گیلاس، کاهو، آلو، انار، سرکه و آب یخ اشاره کرد.

این را هم بدانید که زیاده روی در مصرف غذاهای گرم موجب تب، یبوست، جوش، بوی تند ادرار، پُر فشاری خون، آشفتگی، بی قراری، عطش و سرگیجه می شود که با مصرف غذاهای سرد می توان اثرات آن را تعدیل کرد، مصرف زیاد غذاهای سرد هم باعث دل درد، نفخ، اسهال، گرفتگی عضلات، سستی و ضعف، تکرر ادرار، روماتیسم، دست و پای سرد و ترشح زیاد بزاق می شود.

غذاهای مناسب مزاج چهارگانه

پرسش اصلی این است که متخصصان چه رژیمی را برای مزاج های چهارگانه مناسب دانسته اند؟

• مزاج صفراوی ها گرم و خشک است و افراد با این مزاج پوست خشک، موهایی مجعد و رنگ زردی دارند. یبوست، ادرار تیره، کم اشتهایی، عطش، تلخ شدن دهان، سردرد، سرگیجه و دیدن خواب های ترسناک از نشانه های مزاج صفراوی است. غذاهای چرب و سنگین صفرا را زیاد کرده و مصرف غذاهای سرد توصیه می شود.
• مزاج دموی ها گرم و تر است و تعادل آن به ترکیبات شیمیایی موجود در خون مربوط می شود. افراد با این مزاج پوست مرطوب با منافذ باز دارند و پُر مو و پُر اشتها هستند. افزایش این مزاج موجب سنگینی، شیرین شدن دهان، قرمزی زبان و سرخی پوست می شود. پُرخوری بر حالت دموی مزاج می افزاید و استفاده از غذاهای سرد، میانه روی در خوردن و نوشیدن زیاد آب رقیقی خون را زیاد و از حرارت بدن می کاهد.
• مزاج سوداوی ها سرد و خشک و سنگین ترین مزاج است. پوست این افراد خشک و تیره و مزه دهان شان شور یا ترش است. زیادی این مزاج فرد را دلتنگ، بی حوصله و افسرده می کند و اگر به تعادل نرسد اختلالات روحی ظاهر می شود. غذاهای مانده، بیات، نمک سود و دودی، سودا را زیاد می کند و خوردن یخ و مصرف غذاهای فرآوری و سرخ شده برای این افراد مضر بوده، اما غذاهای گرم توصیه می شود.
• مزاج بلغمی ها سرد و تر است. پوست این افراد سرد و نرم بوده و موها صاف و کم پشت و ریزش و پیدایش موی سفید پیش از موعد در آنها شایع است. غذاهای سردی بخش همچون لبنیات، ترشی و سرکه بلغم را زیاد می کند و بهترین غذا برای این مزاج غذاهای گرم است.

سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «گرم مزاج هستید یا سرد مزاج؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.