چگونه دانه می‌روید؟
هر عدد از یک «تخم» یا یک «دانه» مانند مجموعه‌ی فشرده‌ای از زندگی یک گیاه محسوب می‌گردد. در درون این تخم یا دانه، یک گیاه کوچک تازه وجود دارد. غذای مورد نیاز این گیاه نیز برایش در درون تخم ذخیره شده است.
در صورتی که دانه‌ی بزرگی مانند لوبیا را به دو قسمت تقسیم کنید، می‌توانید گیاه مزبور و ذخیره‌ی غذایی آن را ملاحظه کنید. خواهید دید که گیاه مزبور از دو برگ بی‌رنگ و ضخیم به نام «لپه» ساخته شده است. این لپه‌ها سرشار از نشاسته هستند که برای رشد گیاه جدید لازم است.
اگر باز هم دقیق‌تر شوید، جوانه‌ی سفید رنگ و کوچکی را در انتهای میان دو لپه مشاهده خواهید کرد. این جوانه‌ی سفید و کوچک در حقیقت همان لوبیای جدید آینده است.
بعضی از دانه‌ها به محض پایین افتادن از گیاه اولیه جوانه می‌زنند. ولی بیشتر دانه‌ها به یک دوره‌ی فترت چند ماهه نیاز دارند. در مرحله اول ریشه ظاهر می‌گردد و به دنبال آن، یک ساقه برگ‌دار از زیر خاک بیرون می‌آید.
دانه‌های محصور در میوه‌های گوشت‌دار مانند سیب و گوجه فرنگی تا زمانی که از قسمت گوشتی میوه بیرون آورده نشوند، جوانه نمی‌زنند. علت این موضوع آن است که در گوشت میوه‌ها موادی وجود دارند که جلوی جوانه زدن را می‌گیرند.
جوانه زدن دانه
گیاه کوچک جدید در درون دانه که «رویان» نامیده می‌شود بخشی در قسمت بالایی خود دارد که آن را نخستین جوانه می‌نامند. این جوانه‌ی اولیه است که می‌روید و به ساقه و برگ تبدیل می‌شود. بقیه قسمت‌های رویان را «جرثومه» می‌نامند و آن عبارت است از ساقه‌ای بسیار کوتاه که در انتهای پایینی‌اش ریشه در می‌آورد.
هرگاه شرایط مناسبی فراهم شود، دانه جوانه می‌زند و به گیاه تبدیل خواهد شد. شرایطی که باعث جوانه زدن دانه می‌شوند، عبارتند از حرارت، رطوبت کافی و ذخیره اکسیژن به مقدار لازم.
در صورتی که این شرایط فراهم گردد، غذای ذخیره شده در لپه‌ها به نقاط رشد کننده‌ی رویان منتقل می‌شود. رویان پوشش دانه را می‌شکافد و به شکل گیاه تازه از زیر خاک سر بیرون می‌آورد و بتدریج مانند گیاه تولیدکننده‌اش می‌شود.
فیلم جوانه زدن دانه
در پایان، مشاهده فیلم کوتاه زیر نیز خالی از لطف نخواهد بود!
منابع
- کتاب به من بگو چرا و چگونه. آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. 1391.
