اسکندر کبیر که بود؟

اسکندر کبیر بزرگترین فاتح در تاریخ بشر است. حدود امپراطوری وسیع او از یونان تا هند بود. او تقریباً دو هزار سال پیش در حالی که فقط 33 سال داشت، درگذشت و امپراطوریش نیز با مرگ وی از هم پاشید. اسکندر در طول عمر کوتاه خود حدود 70 شهر بنا کرد.

داستان اسکندر کبیر از آنجا آغاز شد که «خشایارشا» پادشاه ایران، در قرن پنجم قبل از میلاد در راس سپاهی عظیم به یونان حمله کرد. او در این لشگرکشی شهرهای یونان را یکی پس از دیگری تصرف کرد و آکروپولیس را به آتش کشید. در سال 359 قبل از میلاد، فلیپ پدر اسکندر، پادشاه مقدونیه شد. او برای تلافی تهاجم ایران به یونان، سپاه نیرومندی تجهیز کرد. اما در سال 336 قبل از میلاد در توطئه ای به قتل رسید. به این ترتیب اسکندر در حالی که فقط 20 سال داشت، پادشاه مقدونیه شد.

اسکندر مردی جنگ طلب و باهوش بود. او شاگرد ارسطو فیلسوف بزرگ یونان، بود. اسکندر در سال 334 قبل از میلاد فرماندهی سپاه پدرش را به عهده گرفت و به امپراطوری ایران حمله کرد. او پیروزی های چشمگیری در جنگ با ارتش ایران بدست آورد و تخت جمشید را به آتش کشید. اسکندر پس از تصرف ایران، به مصر حمله کرد. او مصر را نیز تسخیر کرد و شهری به نام اسکندریه در دهانه رود نیل ساخت.

در افسانه ها چنین آمده است که اسکندر هنگام تصرف آسیای صغیر در سال 334 قبل از میلاد شهری باستانی گوردیوم را تسخیر کرد. او در این شهر گره ای را که شاه گوردیوس، پادشاه فریگیه، به ارابه خود زده بود، گشود. این گره به گره کور معروف بود و تا آن زمان گشوده نشده بود. گفته می شد که هر کس این گره بگشاید، آسیا را فتح خواهد کرد. در این افسانه، اسکندر شمشیر خود را از غلاف بیرون می کشد و با یک ضربه، گره را می برد. او پس از آن ایران، مصر و بخش دیگری از آسیا (در واقع نیمی از جهان متمدن آن روزگار) را به تصرف خود در آورد. اسکندر، ایران را مرکز حکومت خود قرار داد و با دختر داریوش سوم ازدواج کرد.

سپاهیان اسکندر در مدت شش سال پیروزی های بزرگی بدست آوردند. آنها افغانستان، هندوکش، سمرقند و تاشکند را یکی پس از دیگری تصرف کردند و به هند رسیدند. به این ترتیب اسکندر و سپاهیانش تا رود سند پیش رفتند. در واقع اسکندر قصد داشت امپراطوری خود را تا رود گنگ گسترش دهد؛ اما سربازان او از جنگ خسته شده بودند. آنها می خواستند پس از هشت سال به وطن خود بازگردند. به همین جهت از ادامه جنگ خودداری کردند.

به این ترتیب اسکندر همراه ارتش خود به سوی غرب حرکت کرد. او به هنگام بازگشت دچار تب شَدیدی شد و سرانجام در ژوئن سال 323 قبل از میلاد در بابل درگذشت. او در طول زندگی کوتاهش، بزرگترین امپراطوری را که جهان تا به حال به خود دیده است، بنا کرد. اسکندر باعث نفوذ فرهنگ هلنیسم به سرزمین هایی شد که آنها را به تصرف خود درآورده بود. فرهنگ و تمدن این سرزمین ها تا مدت ها تحت تاثیر فرهنگ هلنیسم قرار داشت.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «اسکندر کبیر که بود؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.