نارسایی قلبی و دلایل نیاز به پیوند قلب
ساختمان قلب به گونه ای است که انگار تلمبه ای عضلانی خون را به بخش های دیگر بدن پمپاژ می کند. نارسایی قلبی وضعیتی است که قلب نمی تواند به میزان کافی و مطابق با نیاز بدن به آن خون رسانی کند. در واقع، میزان جهش خون چه برای خروج از قلب و چه برای ورود به آن کاهش می یابد. نارسایی قلبی باعث می شود که بیماران بخصوص هنگام راه رفتن دچار تنگی نفس شده و در نتیجه راهی بیمارستان شوند. وقتی که قلب نتواند به خوبی منقبض شود داروهای متعددی برای کمک به کارکرد بهتر آن تجویز می شود. همچنین دستگاه های مخصوص تنظیم ضربان قلب و حتی قلب مکانیکی هم یاری رسان قلب بیماران قلبی خواهند بود.
نارسایی قلبی که در هر رده سنی ممکن است شخص را مبتلا کند، زمانی بروز می نماید که هر یک از بطن های قلب نتوانند وظیفه خودشان را که پمپاژ خون به دیگر اعضای بدن است به درستی انجام دهند. گاهی این نارسایی مادرزادی است و گاهی در اثر الگوی اشتباه زندگی پدید می آید. در هر صورت، اگر این بیماری پیشرفت کند و قلب به حدی ضعیف شود که دیگر بیمار را یاری ندهد و دارو هم جوابگو نباشد، ممکن است تشخیص پزشک دریافت قلب سالم باشد. پس تنها گزینه مناسب و نجات بخش، پیوند اعضا است.
با وجود بانک اعضای بدن، اما گاهی این امر زمان بر می شود. بخصوص که فهرست بیماران در انتظار پیوند قلب بسیار بلند بالا می باشد و متاسفانه بسیاری از آنها پیش از دریافت عضو، فوت می کنند. از این رو، ایجاد راه هایی برای طولانی کردن مدت عمر بیماران تا زمان دریافت عضو جدید موضوعی است که باید در اولویت قرار گیرد. در ادامه شما می توانید با اقدامات انجام شده و در حال مطالعه، آشنا شوید.
دلایل بروز نارسایی قلبی چیست؟
- ضعیف شدن قلب: در این حالت، عضلات قلب ضعیف شده و نمی توانند به میزان لازم و ضروری برای ارسال خون به بدن منقبض شوند. به این نوع از نارسایی قلب، نارسایی قلبی با کاهش جهش خون به بیرون از قلب (Heart Failure with Reduced Ejection Fraction) گفته می شود.
- سفت شدن قلب: در این حالت، عضلات و ماهیچه های قلب به حدی سفت می شوند که قادر نیستند پس از هر بار منقبض شدن به میزان لازم و کافی خون را به درون قلب انتقال دهند. این حالت، نارسایی قلبی با حفظ کسر جهشی (Heart Failure with Preserved Ejection Fraction) نامیده می شود. این نوع از نارسایی قلبی غالباً در اثر فشار خون بالا، دیابت یا بروز هر دو بیماری با هم ایجاد می شود. این بیماران بطن سفت شده ای دارند که قابل مقایسه با بیماران نوع اول نیستند. محققان از مطالعه دقیق بر عملکرد قلب بیماران مبتلا به نارسایی قلبی با حفظ کسر جهشی و واکنش فشار خون در مدت آزمون ورزش برای تشخیص این نوع نارسایی قلبی و بسته به نتیجه ای که به دست می آید از روش های سونوگرافی قلبی و سوند قلب نیز استفاده می کنند.
راه درمان چیست؟
یک بیمار نارسایی قلبی در ابتدا باید بداند که لازم است همواره تحت نظر پزشک باشد. پزشک ممکن است دارو تجویز کند یا بنابر تشخیص، عمل جراحی را مناسب بداند. از جمله عمل های جراحی موثر می توان به عمل بای پس، تعویض دریچه قلب، جراحی قلب باز (تعویض رگ مسدود شده)، دستگاه کمکی بطن (مناسب برای بیماران در انتظار پیوند) و در نهایت عمل پیوند قلب اشاره کرد.
دستگاه کمکی بطن (وی ای دی) چیست؟
امروزه، برای بهبود سلامت بیمارانی که در مرحله حاد نارسایی قلبی و در فهرست انتظار پیوند هستند، از دستگاه کمکی بطن (Ventricular Assist Device) با نام اختصاری VAD استفاده می شود. در این دستگاه یک لوله، خون را از قلب به پمپ انتقال می دهد و لوله ای دیگر خون را از پمپ به عروق بدن می رساند.
دستگاه کمکی بطن که با عنوان وسیله حمایتی دستگاه گردش خون هم شناخته می شود یک پمپ کاشتنی در بدن است که کمک می کند خون از بطن ها به کل بدن پمپاژ شود. این دستگاه مناسب افراد نارسایی قلب یا دارای قلب با عضلات ضعیف است. اگرچه VAD می تواند هم در سمت چپ، سمت راست و هم در هر دو بطن قلب قرار بگیرد اما بیشتر مرسوم است که در بطن چپ کار گذاشته شود. برای کار گذاشتن VAD در بدن، عمل قلب باز انجام می شود. دستگاه کمکی بطن به سه منظور استفاده می شود:
- برای حفظ زندگی بیماران در انتظار پیوند تا زمان دریافت عضو سالم.
- برای استراحت دادن به قلب های ضعیف، VAD بخشی از عملکردهای قلب را به عهده می گیرد.
- برای حمایت دوره ای کوتاه از دستگاه گردش خون بیمارانی که در مرحله حاد نارسایی قلبی به سر می برند اما شرایط مطلوب و کافی برای جراحی را ندارند.
به سبب قرارگیری جسمی خارجی در بدن، بیماران باید بطور مرتب داروی ضد انعقاد (Anticoagulant) دریافت کنند. هر چند مصرف این دارو، دستگاه کمکی بطن را راه حلی ماندگارتر می کند اما در عوض خطر سکته مغزی را تا 20 درصد بالا می برد. بنابراین می توان گفت این پمپ های مکانیکی چندان هم ایده آل نیستند. از این رو، محققان به سمت نرم روبات ها رفته و مطالعات خود را شروع کرده اند.
استفاده از غلاف های روباتیکی
گروهی از محققان غلاف روباتیکی از دسته نرم روبات ها را طراحی کرده اند که قادر است عضلات قلب بیماران را برای منقبض و منبسط شدن یاری دهد. این فناوری می تواند به حفظ زندگی بیماران نارسایی قلبی که در انتظار پیوند قلب هستند، تا زمان دریافت عضو سالم، کمک کند.
گروهی متشکل از مهندسان زیست پزشکی و متخصصان بالینی از دانشگاه هاروارد و بیمارستان کودکان بوستون نوعی غلاف روباتیکی را طراحی و آزمایش کرده اند که اطراف قلب می پیچد و آن را منقبض می کند درست مانند کاری که بطن های سالم انجام می دهند.
اگرچه تصور بسیاری از ما از روبات، جسمی سخت و مقاوم در شرایط دشوار است اما روبات های نوظهور در عرصه تحقیقات پزشکی این گونه نیستند. آنها که از پلیمرهای قابل ارتجاع الاستومر، الیاف و دیگر مواد پر کننده ساخته شده اند موجی نو از روبات ها با نام نرم روبات (Soft Robots) را معرفی می کنند، روبات هایی که قادرند به خوبی و با ظرافت با ساختمان بدن انسان تعامل کنند. این غلاف روباتیکی، سازگار با بافت های زنده ساخته شده و با کاهش دادن خطرات عفونی نیاز به دریافت داروی ضد انعقاد را بر طرف کرده است.
عملکرد این روبات ها بر پایه قدرت پنوماتیک یا بادی است. به عبارتی عملگرهای نرم روبات ها عضلات مصنوعی هستند. پوششی نازک و سیلیکونی تلمبه ای خارجی را در بر می گیرد. این تلمبه از هوا برای نیرودهی به عملگرها استفاده می کند. عملکرد دستگاه متشکل از غلاف شدن در اطراف قلب و منقبض کردن آن و تقلید از بطن های قلب است.
دکتر آلن راچ از دانشگاه ملی گالوی ایرلند می گوید: «ما می توانیم بخش های این دستگاه را کنترل کرده و با نیازهای بیمار آن را تنظیم کنیم. بنابراین، اگر طرفی از قلب بیمار ضعیف تر باشد، دستگاه مطابق آن وفق داده می شود.»
در این مطالعه، دانشمندان زمینه ایست قلبی را در خوک ها ایجاد کردند سپس دستگاه غلاف روباتیک را در بدن آنها گذاشتند. در این آزمایش، محققان موفق شدند توانایی غلاف روباتیک را در احیای قلب ایستاده تا برگشت 97 درصد بازده اصلی قلب نشان دهند. بر این اساس جمعی از دانشمندان و مهندسان با زمینه های علمی مختلف برای توسعه هرچه بیشتر این موضوع دست به دست هم داده اند.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «نارسایی قلبی و دلایل نیاز به پیوند قلب»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا گزارش فائزه پورمتشکر در مجله دانشمند، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
[/toggle]
