پودر کراتین چه آسیب هایی در پی دارد؟

بسیاری از افراد دوست دارند وزنی ایده آل و تناسب اندام داشته باشند و این امری بدیهی است که وزن ایده آل و تناسب اندام در سلامت افراد تاثیر بسزایی داشته باشد. اما با وجود این کمتر کسی را می توان دید که برای رسیدن به این هدف به صورت مستمر ورزش کند و حواسش به کالری دریافتی اش نیز باشد. به همین دلیل معمولاً افراد برای عضله سازی به سوی پودرها و مکمل های بدنسازی می روند که یکی از آنها پودر کراتین می باشد.

در این مقاله شما می توانید با کراتین و نکات مهم قبل از استفاده از آن آشنا شوید.

کراتین طبیعی چیست؟

بطورکلی، کراتین ماده ای است که به شکل طبیعی در بدن وجود دارد و به عنوان یک منبع آنی برای انرژی در بدن به حساب می آید. کبد و کلیه ها، مسئول ساخت کراتین در بدن هستند. به عبارت روشن تر اینکه هنگام انقباض عضلانی، این ماده انرژی لازم را در عرض چند ثانیه ایجاد می کند و پس از اینکه مصرف شد، دوباره در بدن ساخته می شود. کراتین بعد از مصرف بوسیله کلیه ها و از طریق ادرار دفع می شود.

کراتین، مصنوعی هم دارد.

برخی افراد که به بدنسازی می روند، برای افزایش حجم عضلات به مصرف کراتین روی می آورند. کراتین مصنوعی در بدن، عملکرد خاصی دارد که برای درک بهتر آن می توان از یک مثال ساده کمک گرفت. اگر در دوره بارگیری، 20 گرم از این ماده به فرد داده شود، این مقدار معادل 4600 گرم گوشت است. پس با این حساب، افرادی که از کراتین استفاده می کنند، 2 تا 3 کیلوگرم به وزن شان در هفته اول اضافه می شود.

عملکرد کراتین در بدن

کراتین در هر شکل، چه به صورت طبیعی در بدن وجود داشته باشد، چه به صورت مصنوعی و پودر وارد بدن شود، ساز و کار آن به شکل خاصی صورت می گیرد. در واقع با پیوند یافتن با یک مولکول فسفات، در ابتدا به کراتین فسفات تبدیل خواهد شد. آدنوزین تری فسفات (ATP) منبع انرژی موجودات زنده به حساب می آید و بطورکلی بدن پروتئین، چربی و کربوهیدرات ها را می سوزاند تا به آدنوزین تری فسفات تبدیل شوند.

تمام فرآیندهای مصرف انرژی در بدن، توسط آدنوزین تری فسفات صورت می گیرد. آدنوزین تری فسفات، یک مولکول فسفات از دست می دهد که در نتیجه آن، انرژی یا حرارت برای انجام کارهای بدن مثل انقباض عضلات، فراهم می شود و در نهایت خودش به آدنوزین دی فسفات، تبدیل خواهد شد. برای اینکه آدنوزین دی فسفات، دوباره در فرآیند آزاد کردن انرژی قرار بگیرد، باید مجدداً به آدنوزین تری فسفات تبدیل شود که برای این منظور کراتین باید وارد عمل شود. کراتین با افزایش آدنوزین تری فسفات سبب می شود ورزشکار حرفه ای بتواند تمرینات خود را بیشتر و در کنار آن کمتر احساس خستگی کند.

کراتین یا به عبارت صحیح کراتین فسفات، خودش یک منبع انرژی برای بدن است. در زمان انجام ورزش های قدرتی و سرعتی، بدن وارد مسیر بی هوازی تولید انرژی خواهد شد، در چنین شرایطی کراتین به عنوان اولین ماده انرژی زا به حساب می آید. علاوه بر این، کراتین سلول های عضله را پُر آب نگه می دارد ضمن اینکه در این فراوانی آب، ساخت و ساز پروتئین یا سنتز بهتر انجام می شود. البته نباید این مسئله را از یاد برد که مصرف خودسرانه کراتین حتی در ورزشکاران حرفه ای با عوارض همراه است. به همین دلیل در صورت ضرورت برای مصرف، باید با یک متخصص تغذیه مشورت کرد.

دردسرهای یک پودر

بطورکلی مصرف کراتین به نسبت دیگر مکمل ها خطر کمتری را به همراه دارد؛ ولی این مسئله به این معنا نیست که همه افراد می توانند بدون دغدغه از کراتین استفاده کنند. این ماده برای آن دسته از ورزشکارانی که در سطح قهرمانی و حرفه ای فعالیت دارند مناسب است که البته مصرف در این دسته از افراد نیز باید زیر نظر متخصص تغذیه صورت بگیرد.

تقویت عضلات و کاهش اسید لاکتیک، نتایج مصرف کراتین در ورزشکاران حرفه ای است که تشخیص ضرورت مصرف آن را تنها متخصص تغذیه می تواند تعیین کند.

نکته: آن دسته از ورزشکاران حرفه ای که مشکلات کبد، کلیه و فشار خون دارند باید از مصرف کراتین بپرهیزند.

آسیب ها را از یاد نبرید.

بسیاری از افرادی که به بدنسازی روی می آورند، الزاماً ورزشکار حرفه ای محسوب نمی شوند ولی با این حال، از کراتین استفاده می کنند؛ در حالی که این دسته از افراد به هیچ وجه نباید از کراتین یا مکمل های دیگر استفاده کنند. وزن این دسته از افراد در اثر مصرف کراتین، به شکل بی رویه ای بالا می رود. علاوه بر این، پیری زودرس و فرسودگی از شایع ترین مشکلاتی است که با مصرف کراتین و دیگر مکمل ها ایجاد می شود.

آن دسته از افرادی که در سنین پایین از کراتین استفاده کرده اند، دچار مشکلات جدی و برگشت ناپذیر خواهند شد. سکته قلبی، فشار خون، ریزش موی سر، خونریزی کبدی، آسیب کلیوی، مشکلات گوارشی، اختلال در رشد طبیعی استخوان ها، بلوغ زودرس و در سنین پایین، عقیم شدن، اختلال در خواب، عوارض پوستی و… خطراتی است که کراتین و مکمل ها می توانند به همراه داشته باشند.

حواس تان به اعتیاد باشد.

بطورکلی حدود بیش از 900 نوع مکمل غذایی در قالب پودر، ژل، پماد و… در دنیا وجود دارد که افراد زیادی را در سراسر جهان به سمت خود جذب کرده است. حدود 50 تا 70 درصد مکمل ها (به دلیل قاچاق) غیر استاندارد و نامرغوب می باشند. گاهی برخی تولیدکنندگان محصولات غیر مجاز، برای اینکه فروش شان روز به روز بیشتر شود از مواد مخدر (به ویژه شیشه) در محصولات خود استفاده می کنند. مواد مخدر موجود در این پودرها و مکمل ها منجر به اعتیاد افراد خواهد شد که به شکل ناآگاهانه از این محصولات استفاده می کنند.

برخی بررسی ها در آمریکا نشان می دهد حتی برخی مکمل های دارای مجوز نیز فاقد استانداردهای لازم هستند. برای مثال در آمریکا روی 200 نوع مکمل دارای مجوز، آزمایشی صورت گرفت که برخلاف ادعای سازندگان آن مبنی بر فقدان ماده انرژی زا، در حدود 100 محصول دارای این ماده بودند. به عبارت روشن تر، حدود 50 درصد محصولات استانداردهای لازم را داشتند و بقیه از هورمون های استروئیدی و دیگر مواد غیر استاندارد بهره برده بودند.

به آن دسته از افرادی که برای عضله سازی به دنبل مکمل ها هستند، توصیه می شود از مصرف این محصولات به دلیل آسیب های زیادی که برای بدن می توانند در پی داشته باشند، بپرهیزند. افراد این مسئله را در نظر داشته باشند که برخی تولیدکنندگان سودجو، این ادعا را دارند که محتویات مکمل ها کاملاً گیاهی است که چنین ادعایی بی اساس محسوب می شود و مصرف این دسته از مکمل ها نیز می تواند روی بدن تاثیرات نامطلوبی بگذارد. بهترین راه برای تناسب اندام، ورزش مستمر و داشتن یک برنامه غذایی مناسب است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «پودر کراتین چه آسیب هایی در پی دارد؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مصاحبه با دکتر کوروش جعفریان – متخصص تغذیه -، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.