سبک ترین و سنگین ترین فلزات جهان

لیتیم (Lithium) سبک ترین فلز موجود در جهان است. هر سانتیمتر مکعب از این فلز فقط 0.534 گرم وزن دارد. سنگین ترین فلز جهان نیز اسمیم (Osmium) است. وزن یک سانتیمتر مکعب از این فلز 22.59 گرم است. وزن یک متر مکعب از فلز اسمیم، 22.48 تن (تقریباً برابر با وزن 5 فیل) است. ایریدیم (Iridium) دومین فلز سنگین است و یک سانتیمتر مکعب از آن 22.56 گرم وزن دارد. اسمیم و ایریدیم هر دو فلزاتی بسیار گرانبها هستند.

لیتیم فلزی نرم و براق است و در طبیعت به حالت آزاد یافت نمی شود. نقطه ذوب آن 180.50 درجه سانتیگراد و نقطه جوش آن 1330 درجه سانتیگراد است. این فلز در سال 1817 میلادی توسط یک شیمیدان سوئدی کشف شد. سنگ های معدن این فلز عمدتاً در آفریقا و آمریکای جنوبی یافت می شوند.

لیتیم عنصری بسیار فعال است. واکنش این فلز با آب باعث ایجاد هیدروژن و هیدروکسید لیتیم می شود. از لیتیم برای تغلیظ روغن استفاده می کنند. کربنات لیتیم به عنوان یک داروی موثر برای درمان نوعی بیماری عصبی بکار می رود.

اسمیم فلزی سخت است و در طبیعت به حالت خالص و آزاد یافت نمی شود. این فلز را از سنگ معدن استخراج می کنند. نقطه ذوب آن 3033 درجه سانتیگراد است. آلیاژهای اسمیم در ساخت نوک قلم خودنویس، گرامافون، یاطاقان و… بکار می روند. این فلز در سال 1804 میلادی کشف شد. ایریدیم نیز فلزی بسیار سخت و براق است. موارد کاربرد آن بیش از اسمیم است. نقطه ذوب این فلز بسیار بالا است (2446 درجه سانتیگراد)؛ به همین دلیل از آن در ساخت بوته های آزمایشگاهی و دیگ های مخصوص ذوب فلزات استفاده می شود.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «سبک ترین و سنگین ترین فلزات جهان»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.