آنچه از برفک یا کاندیدیاز دهانی باید بدانید

برفک یا کاندیدیاز دهانی حالتی است که در آن نوع خاصی از قارچ ها در قسمتی از دهان جمع می شوند. کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) بطور طبیعی یک قارچ زنده در دهان است، اما گاهی بیش از اندازه رشد می کند و باعث بروز علائمی می شود.

برفک، ضایعات سفید رنگی است که روی زبان، داخل گونه ها، سقف دهان، لثه ها یا لوزه ها مشاهده می شود. اگرچه هر فردی ممکن است دچار برفک دهان شود، اما اغلب برفک دهان در کودکان و افراد مسن رخ می دهد؛ زیرا سیستم ایمنی ضعیف تری دارند.

امکان بروز این بیماری در برخی افراد که دارای بیماری های خاصی هستند یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند نیز وجود دارد. برفک در افراد سالم مشکل حادی نیست، اما در افرادی که مشکل سیستم ایمنی دارند، علائم بیماری حادتر و کنترل آن دشوارتر است. در این مقاله شما می توانید با بیماری برفک آشنا شوید.

علائم بیماری برفک

کودکان و بزرگسالان ممکن است در ابتدا اصلاً متوجه بروز بیماری نشوند. علائم بیماری شامل:

• ضایعات غلیظ، سفید رنگ، برآمده و پنیری شکل است.
• قرمزی، سوزش یا دردی که ممکن است آنقدر شَدید باشد که باعث مشکل در غذا خوردن یا بلع شود.
• اگر ضایعات خراشیده یا مالیده شود، ممکن است دچار خونریزی اندکی شوند.
• ترک یا قرمزی گوشه های دهان
• درک نکردن طعم غذاها
• قرمزی، سوزش و درد در زیر پروتز دندان یا دندان مصنوعی

علاوه بر ضایعات سفید رنگ، نوزاد ممکن است برای خوردن شیر دچار مشکل شود و یا بدخلق شود.

بیماری، در حین خوردن شیر به مادر نیز سرایت می کند. برفک بطور مداوم از مادر به نوزاد و بالعکس منتقل می شود. خانم هایی که سینه آنها دچار برفک شود، ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• نوک پستان به صورت غیر عادی قرمز یا حساس شده و دچار خارش می شود.
• پوست براق یا پوسته پوسته ای روی قسمت تیره تر اطراف نوک پستان دیده می شود.
• درد غیر معمول در پستان هنگام شیردهی یا در آغوش گرفتن نوزاد
• سوزش و درد درون پستان ها

علل بیماری

بطور طبیعی، سیستم ایمنی بدن تلاش می کند تا ارگانیسم های مضر مانند ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها را ضمن حفظ تعادل بین میکروب های خوب و بد که در بدن وجود دارند، دفع کند. اما گاهی اوقات این مکانیسم ها با شکست مواجه شده و تعداد قارچ های کاندیدا زیاد و منجر به پیدایش برفک می شود.

عوامل خطر

اگر هر یک از این موارد را دارید، احتمال ابتلا به برفک در شما زیاد خواهد بود:

• سیستم ایمنی ضعیف تر: برفک اغلب در نوزادان و افراد مسن، که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند رخ می دهد. برخی داروهایی که در بیماری هایی مثل سرطان، پیوند و ایدز استفاده می شوند، می تواند سیستم ایمنی را تضعیف یا سرکوب کند.
• دیابت: اگر دیابت دارید و درمان درستی نمی گیرید، بزاق شما حاوی مقدار زیادی قند است که می تواند منجر به افزایش میزان قارچ ها شود.
• عفونت های قارچی واژن: منبع این نوع از عفونت ها همان قارچی است که باعث بروز برفک می شود. ممکن است عفونت از طریق شما به نوزاد منتقل شود.
• داروها: برخی داروها مانند کورتون ها و یا اسپری های دهانی حاوی کورتون و آنتی بیوتیک ها که در تنظیم طبیعی تعادل میان میکرو ارگانیسم ها نقش دارند می توانند خطر ابتلا به برفک را افزایش دهند.
• سایر بیماری های دهان: استفاده از دندان های مصنوعی یا سایر شرایطی که منجر به خشکی دهان می شوند، خطر ابتلا به برفک را افزایش می دهند.

عوارض و تشخیص

برفک دهانی برای افراد سالم مشکل جدی ایجاد نمی کند، اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند برفک حتماً باید درمان شود، زیرا ممکن است منجر به عفونت های کاندیدایی عمومی بدن شود. برفک ممکن است در مری یا سایر قسمت های بدن گسترش یابد.

اگر برفک محدود به دهان باشد:

برای تشخیص برفک دهان، پزشک یا دندانپزشک شما ممکن است:

• دهان را برای بررسی ضایعات معاینه کند.
• یک ضایعه کوچک از ضایعات را برای معاینه مورد بررسی و آزمایش قرار دهد.

در صورت نیاز ممکن است آزمایشات بیشتر را جهت رد بیماری های دیگر انجام دهد.

اگر برفک در مری باشد:

برای کمک به تشخیص برفک در مری، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• بیوپسی: برداشت نمونه بافت برای بررسی بیشتر
• آندوسکوپی: تا بتواند مسیر دستگاه گوارش را مشاهده و بررسی کند.

ممکن است آزمایش ها و بررسی های بیشتری برای رد بیماری های دیگر انجام دهد.

درمان

• برای بزرگسالان و کودکان سالم: پزشک ممکن است داروی ضد قارچ را توصیه کند. این داروها به شکل های مختلفی در دسترس هستند.
• نوزادان و مادران شیرده: اگر در حال شیردهی هستید و شیرخوار شما برفک دهان دارد، شما و کودک هر دو باید درمان شوید. پزشک ممکن است یک داروی ضد قارچ خفیف برای کودک و یک کرم ضد قارچ برای پستان شما تجویز کند.
• بزرگسالانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند: بیشتر اوقات پزشک شما داروهای ضد قارچ را توصیه می کند.

اگر برفک به علت عدم شستشوی دهان بعد از مصرف اسپری های دهانی حاوی کورتون یا عدم رعایت بهداشت برای افرادی که دندان مصنوعی دارند رخ دهد، بیمار در صورت عدم رعایت درست نکات، ممکن است دوباره به برفک دچار شود.

پیشگیری

این اقدامات ممکن است به کاهش خطر ابتلا به برفک کمک کند:

• بهداشت دهان و دندان را خوب رعایت کنید. مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
• بعد از استفاده از اسپری های دهانی حاوی کورتون دهان خود را بشویید یا مسواک بزنید.
• اگر از دندان مصنوعی یا پروتزهای دهانی استفاده می کنید، روزانه آنها را بشویید.
• دهان خود را با آب نمک بشویید. حدود نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب ولرم حل کنید.
• اگر بیمار دیابتی هستید و یا دندان مصنوعی دارید، به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
• از پدهای شیردهی استفاده کنید. اگر در حال شیردهی هستید و دچار عفونت قارچی شُدید، از پدها استفاده کنید تا از انتشار قارچ در لباس جلوگیری شود. از پدهایی که روکش پلاستیکی ندارند استفاده کنید. هر روز یک سینه بند تمیز بپوشید.
• مصرف مواد قندی را کاهش دهید.
• در صورت ابتلا به عفونت واژن آن را سریعاً درمان کنید.
• خشکی دهان را درمان کنید.

برفک اغلب در افراد سالم دیده نمی شود، در نتیجه اگر متوجه برفک شُدید، برای بررسی بیشتر به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «آنچه از برفک یا کاندیدیاز دهانی باید بدانید»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله MayoClinic ترجمه شده توسط مجله سلام سلامت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.