محیط زیست چگونه آلوده می‌شود؟

آلودگی عبارت است از وارد کردن مواد زائد و مضر به هوا، خاک و آب که در نتیجه آن منابع حیاتی و سلامتی انسان در معرض خطر قرار می‌گیرد. انقلاب صنعتی، رشد شهرها و استفاده از وسائل نقلیه موتوری علل اصلی آلوده شدن محیط زیست هستند.

امروزه محیط زیست آلوده، به یک مشکل بزرگ جهانی تبدیل شده است. نه تنها زندگی گیاهان و جانوران را تهدید می‌کند، بلکه بر چرخه طبیعی مواد مثل چرخه نیتروژن، کربن، اکسیژن و زنجیره غذایی نیز اثر می‌گذارد.

آلودگی هوا

آلودگی هوا عمدتاً از دود و ذرات سمی حاصل از اگزوز اتومبیل‌ها، سوختن سوخت‌های فسیلی در کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها و منازل و سوزاندن زباله‌ها ناشی می‌شود. احتراق بنزین در موتور اتومبیل‌ها و سوختن سوخت‌های فسیلی مثل نفت و زغال سنگ نیز موجب تولید موادی مانند دی اکسید کربن، مونوکسید کربن، ترکیبات گوگردی، ترکیبات سرب‌دار، مواد نیتروژن‌دار و هیدروکربن می‌شود. آلودگی با سرب معمولاً از ترکیبات سرب‌داری که به بنزین اضافه می‌کنند حاصل می‌شود. هر یک از این مواد به نوعی هوا را آلوده می‌کنند.

آلودگی هوا به شدت به سیستم تنفسی صدمه می‌زند و موجب بیماری‌های مختلف ریوی از جمله سرطان ریه و سوزش شَدید چشم می‌شود. مواد شیمیایی مضری که اتومبیل‌ها و کارخانه‌ها وارد هوا می‌کنند غالباً با بخار آب موجود در هوا ترکیب شده، باعث بارش باران‌های اسیدی می‌شوند. باران‌های اسیدی گیاهان را نابود می‌کند و بتدریج فلزات و ساختمان‌ها را از بین می‌برد.

آلودگی آب

مهم‌ترین عامل آلودگی آب‌ها، فاضلاب‌های خانگی، کشاورزی و صنعتی است. فاضلاب‌های شهری دارای فضولات انسانی و پساب ناشی از شستشوی لباس و ظروف هستند و میکروب‌های بیماری‌زا را نیز به همراه دارند. ورود این فاضلاب‌ها به رودخانه‌ها و چاه‌ها باعث آلودگی آب و شیوع بیماری‌ها می شود. فاضلاب‌های کشاورزی عبارتند از باقیمانده سموم دفع آفات و کودهای شیمیایی. این مواد توسط باران وارد آب‌های سطحی و زیرزمینی شده، باعث آلودگی این آب‌ها می‌شوند.

فاضلاب‌های صنعتی حاوی مواد شیمیایی سمی و خطرناک هستند. اکثر کارخانه‌های صنعتی دستگاه تصفیه ندارند. در نتیجه این مواد شیمیایی را وارد آب‌ها می‌کنند و باعث آلودگی آب و مرگ و میر موجودات آبزی می‌شوند.

آلودگی صوتی نیز در برخی مناطق سلامتی انسان‌ها را تهدید می‌کند. این نوع آلودگی باعث افزایش فشار خون، عصبانیت و زخم معده می‌شود. تشعشع نیز یکی دیگر از آلودگی‌های خطرناک است. سلاح‌های هسته‌ای، دستگاه‌های تولید اشعه ایکس، فرهای مایکروویو و… همگی تشعشعاتی تولید می‌کنند که برای انسان مضر هستند.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.