با زندگی خرس ها آشنا شویم

دپارتمان آموزشبروزرسانی در: 2025/07/30

خرس ها پستاندارانی هستند با جثه بزرگ و دم کوتاهی که در میان موهای بلندشان مخفی است. سر گرد و گردن‌شان کوتاه بوده و هر کدام از دست‌ها و پاهایشان دارای پنج انگشت می‌باشد و از لحاظ حرکتی کف رو هستند.

دندان خرس تیز نیست و مانند سایر گوشتخواران برای بریدن گوشت طراحی نشده است. به عنوان مثال در بیشتر گوشتخواران، دندان نیش بزرگ است و برای کشتن طعمه کاربرد دارد. در خرس‌ها این دندان‌ها نسبتاً کوچک‌اند و خرس‌ها از آن به عنوان ابزاری برای دفاع استفاده می‌کنند. دندان آسیای خرس مسطح و پهن است تا بتواند غذاهای گیاهی را خرد کرده و بکوبد.

هر یک از دست و پاهای خرس، 5 چنگال تیز و بلند دارد که برعکس گربه، جمع نمی‌شوند. این دست و پاها برای بالا رفتن از درخت و شکافتن خانه موریانه و کندوی عسل، یافتن و کندن ریشه گیاهان و گرفتن طعمه به کار می‌روند. راه رفتن خرس‌ها با راه رفتن بسیاری از گوشتخواران تفاوت دارد و گویی روی پنجه پا راه می‌روند که برای افزایش سرعت، کارآمد است و البته خرس‌ها مانند انسان روی دو پا هم می‌توانند راه بروند.

موی خرس بلند و زمخت است. رنگ موی آنها بسته به اینکه از چه نوع خرسی باشند، می‌تواند تقریباً هر رنگی داشته باشد. این حیوان وحشی انواع گوناگونی دارد که غالباً گوشتخوار هستند اما از برخی خوراکی‌های گیاهی نیز تغذیه می‌کنند. محل زندگی خرس‌ها بسته به انواع آنها بسیار گوناگون و از جنگل و کوه گرفته تا سرزمین‌های قطبی گسترده است.

انواع خرس ها

چند نوع خرس معروف عبارتند از:

1) خرس قطبی

خرس بزرگی است که معمولاً در قطب شمال زندگی می‌کند. این خرس به عنوان خرس سفید یا خرس شمالی نیز شناخته می‌شود. با توجه به گرم شدن زمین این موجودات در حال نابودی هستند.

خرس‌های قطبی بوی غذا را از فاصله صد مایلی در هوای آزاد و همچنین از فاصله 30 متری در زیر برف تشخیص می‌دهند. این حیوان بسیاری از وقت خود را در زیر آب سپری می‌کند.

2) خرس قهوه‌ای

نوعی خرس بزرگ است که در بسیاری از مناطق آمریکای شمالی و شمال آسیا پراکنده است. وزن این خرس‌ها از 70 تا 780 کیلوگرم متغیر بوده و بزرگترین زیر گونه آن خرس کودیاک در قامتی هم اندازه خرس قطبی با وی بر سر عنوان بزرگترین گونه خرس و بزرگترین حیوان شکارچی روی زمین رقابت دارد.

بیشترین شمار خرس قهوه‌ای به ترتیب در روسیه، آمریکا (بیشتر در آلاسکا)، کانادا، منطقه کارپات رومانی و فنلاند سکونت دارند.

3) خرس خاکستری

نوعی از خرس قهوه‌ای است که در شمال غرب آمریکا زندگی می‌کند.

4) خرس سیاه

خرس سیاه آسیایی یا خرس سیاه تبتی یا خرس ماه، گونه‌ای خرس در اندازه متوسط است که یک علامت V روی قفسه سینه‌اش نقش بسته است. این خرس به خوبی برای زندگی روی درخت انطباق یافته و در مناطق وسیعی از جنوب آسیا، شمال شرق چین، روسیه و ژاپن زندگی می‌کند.

5) خرس عینکی

خرس عینکی که به خرس آندی هم معروف می‌باشد، نوعی خرس است که در آمریکای جنوبی زندگی می‌کند. این نوع خرس تنها خرسی است که در نیمکره جنوبی زندگی می‌کند. دور چشم این خرس‌ها موهایی با رنگ متفاوت دارد که از دور شبیه به عینک به نظر می‌رسد.

6) خرس تنبل

که به آن خرس لب هم گفته می‌شود. نوعی خرس ساکن در جنگل‌های هند، نپال، پاکستان، بنگلادش و سریلانکا است. این خرس اغلب با استفاده از پنجه‌های بلند و خمیده‌اش بی‌حرکت از شاخه‌ای آویزان می‌شود.

7) خرس آفتابی

خرس آفتابی یا خرس خورشید اولین بار در جنگل‌های بارانی آفریقای جنوبی دیده شد. طول این خرس تقریباً یک متر و بیست سانتیمتر بوده که در واقع از کوتاه‌ترین اعضای خانواده خرس‌ها است و به دلیل بویی که دارد به عنوان سگ خرس شناخته می‌شود. دُم خرس آفتابی 5 سانتیمتر و وزن او کمتر از 65 کیلوگرم بوده و جنس نر این حیوان کمی بزرگتر از جنس ماده آن است. برخلاف دیگر خرس‌ها، خزهای خرس آفتابی کوتاه و براق است که این امر به دلیل آب و هوای زمین‌های پَستی است که در آن سکونت دارد. تمامی قسمت‌های بدن او به غیر از سینه‌اش که به رنگ نارنجی – زرد کمرنگ و به شکل نعل اسب است از خزهای سیاه یا قهوه‌ای تیره پوشیده شده است. البته رنگ‌های مشابهی نیز در اطراف چشم‌ها و دهانش نیز دیده می‌شود که همین امر موجب انتخاب نام خرس آفتابی شده است.

غذای این حیوان، میوه‌ها، پرندگان، موش‌ها، موریانه و سایر جانوران کوچک می‌باشد.

8) پاندای قرمز

پاندای قرمز عمدتاً یک پستاندار گیاهخوار است و کمی بزرگتر از گربه خانگی (به طول 55 سانتیمتر) است. قسمت زیرین پای پاندای قرمز به منظور محافظت در برابر سرما و همچنین برای پنهان نمودن غدد تعرقی پوشیده از مو است. زادگاه اصلی پاندای قرمز کوه‌های هیمالیا در نپال و چین جنوبی است. نام پاندا از کلمه نپالی به معنای خیزران و حیوان خانگی گیاهخوار گرفته شده است.

9) پاندای غول پیکر

یک پستاندار از خانواده خرس‌ها است که ابتدا تصور می‌شد که از خانواده راکون‌ها باشد. این حیوان در نواحی مرکزی و جنوب غربی چین زندگی می‌کند. پاندا به سادگی توسط لکه‌های سیاه روی گوش و دور چشم و دور بدنش قابل شناسایی است. رژیم غذایی این حیوان گوشتخوار 99 درصد از گیاه بامبو است و البته پاندا ممکن است غذاهایی مانند عسل، تخم پرندگان، ماهی، مرکبات، موز، برگ بوته‌ها، سیب زمینی را اگر در دسترس باشند، بخورد. پاندا در برخی از مناطق کوهستانی در مرکز چین مثل سیچوآن و شاآنشی و گانسو زندگی می‌کنند. پانداها زمانی در نواحی پایین‌تر زندگی می‌کردند اما با پیشرفت زمین‌های زراعی و همزمان از بین رفتن جنگل‌ها و برخی از عوامل دیگر پانداها به مناطق مرتفع پناه آوردند.

نسل این جانور به شدت در معرض تهدید است. در حالی که همچنان اژدها اثر ملی و تاریخی چین است در این اواخر پاندای بزرگ نیز به یک علامت و مشخصه برای چین تبدیل شده است.

حالت خوردن گیاه بامبو توسط خرس پاندا به یک نماد صلح‌جویی در مقابل شکارچیان تبدیل شده است. خرس پاندا یک حیوان اهلی و آموزش‌پذیر است و حمله آن به انسان اغلب به دلیل آزار و اذیتی بوده که از انسان به آن رسیده، و به علت خوی وحشی خود جانور نیست.

شاید جالب باشد که بدانید خرس‌ها را اغلب باغبان طبیعت می‌نامند. چون آنها پس از خوردن میوه، دانه‌اش را کیلومترها دور از گیاهِ مادر می‌اندازند و به این ترتیب به دانه‌افشانی گیاهان کمک می‌کنند.