ویژگی های یک سخنران موفق

یکی از عوامل مهم در ارائه ی یک سخنرانی موفق، تجزیه و تحلیل و شناخت خودتان به عنوان سخنران است. اعضای گروه مخاطب شما نه تنها به واژه ها و مفاهیمی که به سوی آنها می فرستید توجه می کنند، بلکه به آنچه در شما می بینند نیز حساسیت و توجه نشان می دهند. آنچه آنان در شما می بینند، می تواند به شکل معناداری، ذهن آنها را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو، باید عوامل شخصی موثر بر پیام تان را به دقت ارزیابی کنید. نتیجه ی این ارزیابی و شناخت، پی بردن به نقاط قوت و ضعف و تلاش برای از بین بردن عوامل منفی و مخرب و تقویت کردن نقاط مثبت و سازنده است.

شما می توانید با برخی از ویژگی هایی که در این زمینه مفید می باشند و به شما کمک می کنند، آشنا شوید.

1) جلب اعتماد
یکی از ویژگی های اصلی برای برقراری ارتباط اثربخش، اعتماد به خودتان و اعتماد مخاطبان به شما است. این دو، مکمل یکدیگر بوده زیرا اعتماد به خودتان چهره و برداشتی از شما نشان می دهد که موجب اعتماد مخاطبان به شما می شود و اعتماد مخاطبان به شما نوعی احساس امنیت در شما پدید می آورد که اعتماد شما به خودتان را افزایش می دهد.

برای نشان دادن چهره ای از خود که زمینه ساز جلب اعتماد باشد باید کارهایی انجام دهید. برای مثال کسب آمادگی با پشتکار و جدیت و ارائه ی سخنرانی بطور تمام و کمال، به شما اعتماد به نفس می بخشد. فن دیگر برای ایجاد اعتماد، ظاهر جسمانی مناسب است. وضعیت لباس و حالت موهایتان تصویر قدرتمندی در اذهان مردم ایجاد می کند که می تواند بسیار مطلوب یا نامطلوب باشد. شیوه ی دیگر برای اعتماد آفرینی، حرف زدن با صدای قوی و شفاف است. این گونه صدا، تصویری از اعتماد را نمایش می دهد.

2) صداقت
شنوندگان به سرعت، بی صداقتی را کشف خواهند کرد. اگر آنان شما را عاری از اخلاص بدانند، وزن و ارزش چندانی به آنچه می گویید نخواهند داد. از سوی دیگر، صداقت، نقش حیاتی در فرآیند اقناع و ترغیب ایفا می کند، به ویژه اگر مخاطبان به توان و مهارت شما اطمینان داشته باشند. واقعاً صادق باشید؛ تظاهر به صداقت به ندرت نتیجه می دهد.

3) جامعیت در بیان
یک سخنرانی کامل و جامع، قاعدتاً بهتر از یک سخنرانی عجولانه و ناکافی می تواند از سوی مخاطبان، دریافت و فهمیده شود. پوشش دادن کامل موضوع، این احساس و برداشت را به شنوندگان می دهد که در تهیه و عرضه ی مطالب سخنرانی، دقت و زمان کافی صرف شده است و چنین برداشتی، مطالب ارائه شده را باورپذیرتر می سازد. اما از طرفی دیگر جامعیت و کامل بودن می تواند حالتی افراطی پیدا کند. ورود بیش از حد به جزئیات و بیان مسائل کم اهمیت و غیرضروری ممکن است شنوندگان را خسته و در دریایی از اطلاعات، غرق سازد. حذف مطالب غیرضروری، باید با داوری دقیق انجام گیرد و معیار انتخاب مطالب و دامنه ی ورود به جزئیات، نیاز شنوندگان به دانستن آنها است.

4) صمیمیت
سخنرانی که تصویری از صمیمیت ارائه می دهد، شانس بزرگی برای برقراری ارتباط مطلوب و اثربخش دارد. مردم، افراد صمیمی و مهربان را دوست دارند و معمولاً پذیرای گفته های آنان هستند. در واقع، ارتباط موفق و موثر، در سایه ی صمیمیت صادقانه شکل می گیرد. صداقت و صمیمیت، هر دو، اجزای مهمی از توافقات مربوط به آداب کسب و کار و مناسبات اجتماعی اند.

5) شناخت و تحلیل مخاطبان
برای آنکه سخنرانی خوبی ارائه کنید لازم است مخاطبان خود را بشناسید. مطالعه و شناخت مخاطبان، هم قبل و هم در حین سخنرانی، و حتی پس از آن، امری ضروری است. تحلیل و مطالعه ی مخاطبان قبل از آنکه سخنرانی ارائه شود مستلزم دستیابی به ویژگی های آنان است. این ویژگی ها می توانند در انتخاب ساختار و محتوای کلام و شیوه ی ارائه ی سخنرانی به شما کمک کنند. برای مثال، اندازه و موقعیت جمعیت مخاطبان می توانند بر میزان رسمی یا غیر رسمی بودن سخنرانی شما تاثیر بگذارند. ویژگی های شخصی اعضای گروه مخاطبان، همچون سن، جنس، تحصیلات، تجارب، شغل؛ بافت فرهنگی و میزان آشنایی با موضوع از جمله عوامل موثر بر محتوا و شیوه ی ارائه ی سخنرانی شما به شمار می آیند. این ویژگی ها حتی بر انتخاب نوع واژه ها، شرح نکات و میزان ورود به جزئیات، تاثیر می گذارند. همچون پیام های مکتوب، سخنرانی ها نیز باید سازگاری و همخوانی مطلوبی با مخاطبان داشته باشند. هرچه بیشتر درباره ی مخاطبان بدانید، سخنرانی خود را بیشتر با آنان همخوان و هماهنگ می کنید.

تحلیل و مطالعه ی مخاطبان، در شرایطی که مشغول ارائه ی سخنرانی خود هستید باید همچنان ادامه یابد. در حال سخنرانی، بازخوردهای مناسبی از شیوه ی دریافت پیام از سوی شنوندگان به دست شما خواهد رسید. با بهره گیری از این اطلاعات، می توانید تغییرات و بهبودهای لازم را در محتوا و سبک سخنرانی و شیوه ی ارتباط با شنوندگان خود ایجاد کنید.

6) بهره گیری از ارتباط غیر کلامی
ارتباط غیر کلامی، بخش مهمی از ارتباطات میان افراد را تشکیل می دهد. افرادی که هنگام برقراری ارتباط شفاهی، از ارتباط غیر کلامی نیز بهره می گیرند تاثیر عمیق تری بر مخاطبان خواهند داشت. رفتارهای غیر کلامی، در بسیاری از موارد، دلالت بر احساسات و هیجانات حقیقی ما دارند. افرادی که نظارت و کنترل بیشتری بر رفتارهای غیر کلامی خود دارند، می توانند به شکلی هدفمند از این نوع ارتباط برای نفوذ در دیگران استفاده کنند. رفتارهای غیر کلامی عمدتاً آموختنی و اکتسابی اند و افراد در هر مرحله از زندگی خود می توانند آموزش ببینند و میزان نفوذ و تاثیرگذاری خویش در دیگران را کنترل کنند و آن را در مسیری رشد یابنده قرار دهند. توجه به تناسب حرکات بدن و دقت در انتخاب آنها تا حدی به شخصیت، ترکیب بندی بدن، سن و هویت مخاطبان و بالاخره موضوع سخنرانی بستگی دارد. سخنرانی در جلسات رسمی، با حرکات کمتر و در جلسات غیر رسمی با حرکات بیشتری همراه است.

7) ظاهر آراسته
ظاهر شخصی شما بخش مهمی از پیامی است که مخاطبان تان دریافت می کنند. به ویژه لباس پوشیدن شما باید متناسب با مخاطبان و موقعیت سخنرانی باشد. تمیز و با سر و وضع مرتب و آراسته در محل سخنرانی حاضر شوید و تا پایان، مراقب حرکات و ظاهر خود باشید.

8) حافظه ی قوی
یکی از مهم ترین ویژگی های شخصی سخنران که نقش مهمی در موفقیت وی دارد برخورداری از حافظه ای قوی است. در واقع هر سخنرانی باید بهره ی کافی از قدرت حافظه داشته باشد تا بتواند مطالب را خوب و ماندگار به خاطر بسپارد و مطالب آموخته شده و ذخیره شده در حافظه را به موقع به یاد بیاورد و بر زبان یا قلمش جاری سازد.

هر یک از ما برخی مفاهیم و رویدادها را به دلیل اهمیت بیشتر، آسان تر و سریع تر از بقیه به ذهن می سپاریم. برای تقویت حافظه، شیوه ها و فنونی وجود دارند که دست اندرکاران ارتباطات کلامی، به ویژه سخنوران باید از آنها استفاده کنند. برخی از این شیوه ها عبارتند از:

• تا می توانید مطالعه کنید و ضمن مطالعه، مطالب مهم و کلیدی را برجسته یا یادداشت کنید.
• زمانی که با دیگران صحبت می کنید، با دقت گوش کنید و مطالب مهم را بنویسید.
• به جزئیات مفاهیم و رویدادها و صحنه ها دقت کنید و همه چیز را حیاتی و مهم بپندارید.
• از حلقه های اتصال و تداعی های تسهیل کننده استفاده کنید. بین آنچه می خواهید به یاد بسپارید و آنچه پیشاپیش در ذهن دارید ارتباط هایی برقرار سازید. از کلمات مخفف حاصل از کنار هم قرار دادن حروف اول واژه ها کمک بگیرید.
• از روش یادگیری مدرسه ای بهره بگیرید. اطلاعات و مفاهیم انتخابی خود را چندین بار بنویسید یا به صورت شفاهی تکرار کنید. پس از به خاطر سپردن قبل از آنکه مدت زیادی از آن بگذرد، در فاصله های کوتاه، آنها را بازیابی و یادآوری کنید.
• برای تثبیت اطلاعات در حافظه وقت بگذارید. حافظه به صورت لحظه ای و آنی عمل نمی کند. برای دریافت، پردازش و درک اطلاعات باید وقت کافی صرف شود. بدیهی است سرعت ثبت اطلاعات گوناگون در حافظه، یکسان نیست. به خاطر سپردن چیزهایی که مورد علاقه ی شما است، زودتر از دیگر چیزها انجام می گیرد.
• آرامش داشته باشید و از عوامل تنش زا دوری بجویید. تمدد اعصاب باعث بالا رفتن ظرفیت و سرعت و کارآیی حافظه و دیگر فرآیندهای ذهنی می شود. هنگام ورود اطلاعات به مغز، به ویژه در جریان خواندن و گوش دادن، عوامل مزاحم و اخلال کننده را حذف کنید یا به حداقل برسانید.
• گزینشی عمل کنید. نمی توانید همه ی مسائل و رویدادهای اطراف تان را با جزئیات به خاطر بسپارید. شما باید آنچه را که مایل به نگهداری آن در حافظه ی خود هستید، برگزینید و بقیه را فراموش کنید. حافظه ی شما یک پوشه ی بایگانی است. بنابراین فقط پرونده های ضروری را در آن قرار دهید و فضای ارزشمند آن را با اطلاعات و سوابق کم ارزش و فاقد کاربردهای بعدی اشغال نکنید.
• مراقب سلامت خود باشید. مغز مرکز فرماندهی و اتاق فکر بدن است. هر روز و هر لحظه تلاش و تمرین کنید که فشار خون متعادل، ضربان قلب عادی، اعصاب آرام و بدنی سالم داشته باشید. در این حال قطعاً حافظه ای بهتر و قوی تر خواهید داشت، برنامه ی غذایی مناسبی را برای خود تنظیم کنید، ورزش را در بخشی ثابت از زندگی خود قرار دهید و از خوردن مشروبات الکی و نوشیدنی های گازدار و استعمال دخانیات بپرهیزید تا صدایی خوب، حافظه ای قوی و خلاقیت ذهنی بالایی داشته باشید.

9) سایر ویژگی ها
علاوه بر ویژگی ها و مهارت هایی که تا اینجا توصیف شده اند، سخنرانان موفق باید صفات و توانمندی های دیگری نیز داشته باشند. برخی از این ویژگی ها عبارتند از:

• تسلط بر موضوع سخنرانی
• آمادگی برای ایراد سخنرانی
• قدرت و جذابیت در بیان
• مسلط به قواعد زبانی و دستوری و پایبند بودن به درست گویی
• وقت شناسی و پایبندی به جدول زمانی
• هوش هیجانی مطلوب (قدرت کنترل و هدایت هیجانات خود و دیگران)
• خلاقیت و ابتکار
• فروتنی
• انتقادپذیری
• شکیبایی و تحمل
• شنونده ی خوب بودن (خوب گوش کردن)
• قدرت جلب مشارکت شنوندگان
• قدرت پیش بینی سوالات و برخی رفتارهای مخاطبان
• تسلط بر شرایط محیط و موقعیت سخنرانی
• سرعت مناسب در سخن گفتن
• انعطاف پذیری
• پرهیز از تیک های کلامی و حرکتی
• متانت و ادب
• خوش خلقی
• اطلاعات عمومی وسیع
• پایبندی به آغاز و پایان زیبای سخن

یک فرد با سخن گفتن می تواند نسبت به دیگران ممتاز و متمایز شود.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «ویژگی های یک سخنران موفق»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب سخنرانی کنید و موفق شوید، نوشته ی احمد حلت و رضا یادگاری از انتشارات جهان دانش، منتشر شده در اسفند 1391 با شابک 1-69-5936-964-978 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]