خطر لخته شدن خون در مسافران

دپارتمان آموزشبروزرسانی در: 2025/05/25

لخته شدن خون از آنجا که به صورت معمول در عروق عمیق بدن شکل می‌گیرد از روی پوست قابل مشاهده نیستند. این نوع از لختگی‌ها را ترمبوز سیاهرگی می‌نامند. اگرچه لخته‌های خونی در هر رگی از بدن می‌توانند به وجود بیایند ولی عمدتاً در پاها شکل می‌گیرند.

حال سوال این است که چه چیزی باعث خطرناک شدن این لخته‌های خونی می‌شود؟ در این مقاله شما می‌توانید با خطر لخته شدن خون در پای مسافران آشنا شوید.

زمانی که به هر دلیل لخته‌ای در رگ‌ها به وجود می‌آید، آن لخته می‌تواند از جای خود بیرون بیاید، به سمت قلب حرکت کند و در ریه‌ها یا خود قلب فرد انباشته شود که خود این موضوع می‌تواند با خطر مرگ همراه شود.

سالانه بیش از 300 میلیون نفر در سراسر دنیا به سفرهای هوایی طولانی که غالباً بیشتر از 4 ساعت طول می‌کشد، می‌روند. لخته‌های خونی می‌توانند خطری بسیار جدی برای این افراد به حساب بیایند. البته هر فرد که با خودروی شخصی، هواپیما، اتوبوس یا قطار برای مدت بیش از 4 ساعت سفر می‌کند، ممکن است در خطر باشد.

از آنجا که در طول مدت سفر شما برای زمانی طولانی در فضایی محدود نشسته‌اید در این صورت لخته‌های خونی خواهند توانست در رگ‌های عمیق پاهایتان به وجود بیایند. هر قدر زمان بی‌تحرکی شما طولانی‌تر باشد خطر بروز لخته‌های خونی بیشتر خواهد بود.

لخته شدن خون چه زمانی خطرناک هستند؟

در بیشتر موارد لخته‌های خونی به خودی خود برطرف می‌شوند. اما اگر قسمتی از لخته خون از جای خود جدا شود و به سمت ریه حرکت کند، باعث انسداد عروق می‌شود. به این پدیده انسداد ریوی گفته می‌شود که ممکن است خطر مرگ را هم به دنبال داشته باشد.

تشکیل لخته‌های خون در طول سفر تنها وابسته به زمان سفر نیست. عوامل دیگری هم وجود دارند که احتمال بروز این خطر را بیشتر می‌کنند. افراد بالای 40 سال، افرادی که به اضافه وزن مبتلا هستند و BMI بدن‌شان بالاتر از 30 است، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

داشتن سابقه جراحی یا تصادف در صورتی که کمتر از 3 ماه از آن گذشته باشد. استفاده از قرص‌های ضدبارداری، هورمون درمانی که در خصوص کاهش تاثیرات یائسگی از آن استفاده می‌شود، بارداری یا به تعویق افتادن دوره قاعدگی تا 6 هفته بعد از زایمان، داشتن سابقه لختگی خون در یکی از اعضای خانواده یا خود فرد، ابتلا به بیماری سرطان یا تحت درمان آن بودن، بی‌تحرکی، قرار دادن لوله‌های فلزی یا پلاستیکی در رگ‌ها برای تسریع جریان خون و ابتلا به واریس از جمله مواردی است که احتمال ابتلا به لخته‌های خونی را بیشتر می‌کند.

چه علائمی دارد؟

تقریباً نیمی از افراد مبتلا به ترمبوز سیاهرگ‌ها بطورکلی هیچ‌گونه علائمی ندارند. اما برخی نشانه‌ها از قبیل تورم دست یا پا، درد و ضخامت وصف ناشدنی، داغی و قرمزی پوست می‌توانند از جمله علائمی باشند که نباید ساده از کنار آنها گذشت. اگر شما به یکی از این علائم مبتلا هستید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید و قبل از سفر با او در این زمینه مشورت کنید.

یکی دیگر از عوارضی که می‌توانید در طول سفر تجربه کنید، انسداد ریوی است که ناشی از به وجود آمدن ترمبوز سیاهرگی و حرکت آن به سمت ریه است. انسداد ریوی می‌تواند شامل دشواری در تنفس، تندی یا نامرتب بودن ضربان قلب، درد قفسه سینه که معمولاً با نفس عمیق کشیدن یا سرفه کردن همراه است، بروز پیدا کند. اگر دچار هر یک از این عوارض هستید، خیلی سریع به مراکز پزشکی مراجعه کنید.

چگونه پیشگیری کنیم؟

زمانی که در یک شرایط ثابت و برای مدت طولانی در سفر هستید، پاهایتان را به صورت متناوب تکان دهید و ماهیچه‌های پشت ساق پاها را ورزش دهید. اگر برای زمانی طولانی نشسته‌اید به خود استراحت داده و پاهایتان را کشش دهید.

برخی خطوط هوایی به مسافران‌شان پیشنهاد می کنند که زانوهایشان را به مدت 15 ثانیه تا قفسه سینه بالا آورده به گونه‌ای که دست‌شان به دور ساق پا گره شده باشد و این کار را 10 مرتبه تکرار کنند، این نوع فعالیت‌ها باعث تقویت گردش خون در پاها می‌شوند.

اگر با اتومبیل شخصی، سفر می‌کنید هر یک ساعت توقف کرده و چند قدم راه بروید. در طول سفر، مایعات بخصوص آب زیاد بنوشید. بلافاصله پس از پایان سفر دقایقی راه بروید. اگر ورم یا کبودی در پا دیدید یا مشکل تنفسی داشتید، سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.

برخی افراد ممکن است با استفاده از جوراب‌های واریس ساق بلند سود ببرند و با کمک این جوراب‌ها بخشی از خطر را پشت سر بگذارند. سلامتی شما آرزوی ما است.