همه ی آنچه که از تب مالت باید بدانید

تب مالت یا بروسلوز (Brucellosis) به عنوان یکی از مهم ترین بیماری های مشترک انسان و دام است که از سال 1940 در دنیا شناخته و کنترل شده است. عامل ایجاد این بیماری باکتری بروسلا (Brucella) است که طیف وسیعی از پستانداران اهلی و وحشی را مبتلا می کند. مهم ترین راه ورود میکروب عامل بروز تب مالت به بدن حیوان از طریق دستگاه گوارش است که بوسیله علوفه آلوده و زباله به حیوان سرایت می کند و سبب شیوع بیماری می شود.

این بیماری از منظر دامپزشکی به علت ایجاد سقط جنین در دام، کاهش تولید شیر، عقیمی و نازایی دام ها و همچنین به علت ابتلای انسان به بیماری تب مالت از نظر بهداشت انسانی مورد توجه قرار می گیرد.

در این مقاله شما می توانید با نکات ساده بهداشتی برای پیشگیری و یا درمان تب مالت آشنا شوید.

بروسلا یا عامل اصلی بیماری مالت، دوره زندگی طولانی و متفاوتی دارد. بروسلا در ادرار 6 روز، در گرد و خاک 6 هفته، در آب و خاک تا 10 هفته، در کره حیوانی تا 4 ماه، در مدفوع حیوانات در هوای آزاد 100 روز و در دمای 8 درجه سانتیگراد بیش از یکسال باقی می ماند. این باکتری به علت وجود اسید لاکتیک در ماست قادر به زندگی نیست و در دمای 60 درجه به مدت 10 دقیقه نابود می شود.

تب مالت چگونه منتقل می شود؟

راه انتقال این بیماری، تماس افراد با دام مبتلا یا مصرف محصولات لبنی غیر پاستوریزه می باشد. به همین دلیل است که می توان مدعی بود رعایت اصول اولیه بهداشت فردی از ابتلا به این بیماری جلوگیری می کند. شایع ترین علت ابتلا به این بیماری، مصرف محصولات لبنی آلوده به باکتری است که به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشت مواد غذایی در روند تولید و عرضه شیر خام، پنیرهای محلی و بستنی های سنتی به شدت در مناطق روستایی گسترش یافته است.

تب مالت در کدام مناطق بیشتر است؟

این بیماری گستره مشخصی از نظر پراکندگی داشته و در واقع با میزان سلامت و رعایت نکات بهداشتی بین دام ها و انسان ها ارتباط دارد. تب مالت در ایالات متحده کمیاب است و سایر مناطق جهان بویژه مناطق اطراف دریای مدیترانه شیوع بالاتری از این بیماری دارند.

علائم تب مالت از ابتلا تا بروز

بیماری تب مالت یکی از انواع بیماری های مزمنی است که از زمان ابتلا تا بروز، دوره نهفتگی متفاوتی دارد که اغلب بین یک تا سه هفته است. ولی گاهی تا 6 ماه نیز طول می کشد. بر اساس شدت بیماری، علائم به سه شکل حاد، متوسط و مزمن بروز می کند.

• شکل حاد: بیمار دچار لرز ناگهانی، درد عمومی بدن بخصوص درد پشت و تعریق شَدید می شود. اشتهای خود را از دست داده و دچار ضعف و سستی می شود، ضمناً از شروع علائم بیش از 3 ماه نمی گذرد.
• شکل متوسط: آغاز آن بی سر و صدا است. شکایت اصلی بیمار از ضعف و خستگی است. از آغاز بیماری نیز 3 تا 12 ماه می گذرد.
• شکل مزمن: اگر از زمان تشخیص بیماری بیش از یکسال بگذرد و فرد هنوز مبتلا باشد به آن بیمار مزمن گفته می شود. افرادی که دچار تب، بی اشتهایی، درد عضلانی و تعریق شبانه بوده و سابقه تماس با دام های آلوده یا مشکوک به تب مالت را عنوان کنند یا از فرآورده های لبنی آلوده استفاده کرده باشند، لازم است برای انجام آزمایش به پزشک مراجعه کنند.

همانطور که از نام این بیماری مشخص می شود علامت اصلی این بیماری تب است که معمولاً عصر و شب به اوج می رسد. تبی که با تعریق زیاد همراه است. در ابتدای بیماری ممکن است فرد تا مدت ها فقط تب و تعریق شبانه داشته باشد ولی بتدریج دردهای استخوانی و مفصلی بخصوص در لگن شروع می شود.

درد در ناحیه لگن و نشیمنگاه گاهی آنقدر شَدید است که راه رفتن به سختی ممکن می شود. مننژیت و ضایعات مغزی که قلب، سیستم تنفسی و تمام ارگان های داخلی و حیاتی بدن را تحت تاثیر قرار دهد از شایع ترین عوارض کشنده تب مالت است.

این بیماری مزمن در برخی بیماران با علائم روحی مثل افسردگی همراه است و با ایجاد آبسه در استخوان های ستون فقرات باعث زمینگیر شدن بیمار می شود. این بیماری که اوج و فرود دارد، گاهی با درد عضلات و مفاصل بدن و بی اشتهایی همراه است و گاهی با دردهایی شبیه سیاتیک و درد مزمن کمر خود را نشان می دهد. جالب است بدانید بیمار در این مواقع حتی تب هم نمی کند.

راه های پیشگیری

راه های پیشگیری از ابتلا به این بیماری بسیار ساده است که بهداشت فردی و اطمینان از سلامت مواد غذایی مصرفی مهم ترین آنها است. بر این اساس توصیه می شود افرادی که با دام یا گوشت و پوست حیوان در تماس هستند، از عینک و دستکش استفاده کنند تا ترشحات حیوان آلوده به مخاط چشم و مسیرهای تنفسی آنها وارد نشود.

شیوه دیگر پیشگیری از تب مالت، آن است که از مصرف محصولات دامی و لبنی غیر پاستوریزه خودداری کرد. برای مثال شایع ترین علت بیماری در مسافران و گردشگران مناطق روستایی استفاده از شیر و پنیر محلی است که به صورت خام عرضه می شود. پنیر باید 90 روز در آب و نمک بماند و شیر نیز باید حتماً پس از جوشانده شدن به مدت 20 دقیقه مصرف شود. به همین دلیل موثرترین راه پیشگیری از بیماری استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه است، زیرا میکروب با جوشاندن از بین می رود و بر خلاف انواع دیگر بیماری ها فریز کردن مواد غذایی این میکروب را نابود نمی کند.

علاوه بر این، واکسیناسیون دام ها و کنترل بیماری در دام یک راه موثر دیگر برای کنترل میکروب مالت است.

راه های درمان

درمان بیماری تب مالت با داروهای آنتی بیوتیک موجود به خوبی انجام می شود. نکته مهم در درمان دارویی این بیماری، اتمام دوره 6 هفته ای آنتی بیوتیک ها است که در صورت به پایان نرساندن این دوره احتمال عود مجدد بیماری وجود دارد.

انتقال انسانی

انتقال این بیماری از طریق انتقال شخصی به شخص دیگر بی نهایت کم است فقط در صورت شیردهی مادر مبتلا به مالت امکان آلوده شدن نوزاد وجود دارد. در مواردی هم انتقال از طریق رابطه زناشویی با فرد مبتلا گزارش شده است. در صورت آگاهی از ابتلا به بیماری پس از طی سه روز از دوره درمان دارویی امکان انتقال وجود ندارد.

راه های پیشگیری در سفر

• خودداری از مصرف مواد لبنی مشکوک مانند شیر خام، پنیر تازه، بستنی های سنتی، خامه و سرشیر غیر پاستوریزه.
• استفاده از شیر و فرآورده های لبنی به صورت پاستوریزه یا جوشاندن شیر به مدت 20 دقیقه قبل از مصرف.
• استفاده از ماسک تنفسی هنگام کار با فضولات حیوانی یا ورود به اصطبل.
• دور نگه داشتن حیوانات از محل زندگی انسان.
• استفاده از دستکش، کلاه، ماسک، عینک و روپوش مناسب مخصوصاً در دامپزشکان، دامداران و پرسنل کشتارگاه ها.

سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «همه ی آنچه که از تب مالت باید بدانید»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله مجله سیب سبز، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.