گلایدر چیست؟

پرواز با گلایدر یا هواپیمای بدون موتور، ورزشی محبوب در اکثر نقاط جهان به شمار می رود. گلایدر شبیه یک کایت بزرگ مثلثی شکل است. ضلع عریض تر گلایدر تقریباً به درازای یک ماشین می باشد. خلبان گلایدر، قبل از پرواز کمربند مخصوصی را که به گلایدر متصل است به خود می بندد. سپس گلایدر را محکم می گیرد و از روی یک تپه به سوی پایین و در جهت وزش باد می دود. گاهی نیز از بالای یک تخته سنگ پایین می پرد. جریان باد، گلایدر را در هوا به حرکت در می آورد و خلبان برای تغییر مسیر از یک میله کنترل کننده استفاده می کند.

گلایدر معمولاً از یک بادبان پلاستیکی و یک قاب آلومینیومی ساخته می شود. انواع دیگری از گلایدر را از مواد سختی مانند چوب و فایبرگلاس می سازند.

خلبانان مبتدی گلایدر معمولاً در ارتفاع 3 الی 6 متری زمین پرواز می کنند. افراد ماهر و با تجربه می توانند بالاتر از این ارتفاع بروند. آنها گاهی اوقات همراه خود تجهیزاتی مثل نقشه، قطب نما، چتر نجات، رادیو و… را نیز حمل می کنند. افرادی که بر فراز کوهستان پرواز می کنند، اغلب کپسول اکسیژن نیز به همراه دارند.

گلایدر هرگز نمی تواند به بلندی یک هواپیما پرواز کند.

با وجود اینکه اشخاص بسیاری در ساخت و تکمیل گلایدر سهم داشته اند، می توان گفت یک آلمانی به نام اتو لیلی ینتال، در این امر پیشگام بوده است. او در سال 1867 میلادی، همراه برادرش گوستاو، آزمایشاتی را در رابطه با شناوری و مقاومت هوا آغاز کردند. وی پس از انجام آزمایش های بسیار در سال 1891 میلادی موفق شد اولین ماشین پرنده خود را که می توانست انسان را حمل کند، بسازد. اتو با استفاده از این ماشین و پس از دویدن در سراشیبی توانست پرواز کند. او در فاصله سال های 1893 تا 1896 میلادی ماشین های پرنده بسیاری ساخت.

فعالیت های اتو لیلی ینتال نقطه آغازی در صنعت گلایدرسازی بود. پس از آن، افرادی مثل اوکتاو شانوت فرانسوی، برادران رایت و… موجب تغییرات و پیشرفت بسیاری در طراحی و ساخت گلایدر شدند. در دهه 1950 میلادی پروفسور فرانسیس روگالو عضو سازمان ملی فضایی آمریکا با تکیه بر دانش خود نوعی گلایدر پیشرفته ساخت.

در اکثر گلایدرهای اولیه سرعت پرواز بسیار کم بود. گلایدرها معمولاً به کمک نیروی باد به پرواز در می آمدند؛ بنابراین شتاب چندانی نداشتند. امروزه برای به پرواز در آوردن گلایدر از روش هایی مثل یدک کشی با هواپیما و ماشین استفاده می شود. طناب یدک کشی معمولاً 60 متر طول دارد و توسط حلقه های فولادی از یکسو به گلایدر و از سوی دیگر به قلاب یدک کشی وسیله نقلیه متصل می شود.

از سال 1935 میلادی به بعد گلایدر به عنوان اسباب دانش هوانوردی و تحقیقات هواشناسی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «گلایدر چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر 1393 با شابک 978-964-307-221-6 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.