منظور از تنوع زیستی چیست؟

برخی از افراد فکر می کنند که تنوع زیستی نام دیگری برای حیات وحش است. اما واقعیت آن است که مفهوم تنوع زیستی به وجود انواع گوناگون موجودات بر کره زمین اشاره دارد. از گیاهان و جانوران وحشی گرفته تا جانوران اهلی، میکروب ها، گیاهان پرورشی و حتی انواع دانه ها و بذرها.

گیاهان و جانوران وحشی طی سال ها، در زمینه های مختلف دانش بشری مانند کشاورزی، صنعت، پزشکی و دیگر زمینه ها سهم فراوان داشته اند. با وجود این، بشر هنوز تمام انواع موجودات را مطالعه نکرده است. بسیاری از گونه های زیستی نیز بی آنکه انسان چیزی درباره شان بداند رو به نابودی هستند.

امروزه دانشمندان پی برده اند که باید از تمام گونه های زیستی حفاظت کرد زیرا طبیعت با موجوداتی که دارد همواره تعادل بسیار ظریفی را حفظ می کند. برای مثال، خیلی ها به دلیل زیبایی ببر، دوست دارند از آن حفاظت شود اما کمتر فردی است که بخواهد نسل سوسک را از نابودی نجات دهد!

در بسیاری از نقاط دور دست جهان، گیاهان و جانوران ریزی زندگی می کنند که نسل آنها بدون آنکه توجهی به اهمیت شان در کره زمین داشته باشیم رو به نابودی است. این در حالی است که در طبیعت هیچ موجودی بیهوده و بی فایده نیست و در زنجیره حیات طبیعی، هر موجودی نقش دارد.

در ادامه شما می توانید با اهمیت تنوع زیستی و تاثیر رفتار انسان ها بر آن، آشنا شوید.

جانوران معیار چه موجوداتی هستند؟

جانوران با محیط زیست خود ارتباطی پیچیده و شگفت انگیز دارند. برای مثال، فیل بزرگترین پستاندار خشکی است و به غذای فراوان احتیاج دارد اما وقتی در دشت های پهناور آفریقا یا علفزارهای بلند و انبوه شمال شرقی هندوستان باشد، دیگر چندان بزرگ جلوه نمی کند و این مناطق کاملاً برای حرکت و تغذیه او مناسب است.

این علفزارها با آبی که هنگام باران موسمی از رودهای منطقه سرازیر می شود، سیراب شده و حتی گِل و لای فراوانی که پس از باران رسوب می کند نیز باعث رشد سریع تر گیاهان می شود. فیل ها این علفزارها را لگدمال کرده و از آنها تغذیه می کنند. اما با این کار، آسیبی به محیط زیست نمی رسد. این جانوران در عوض، هنگام جابجایی، دانه های علفی را که به بدن شان چسبیده به نقاط دیگر انتقال داده و موجب تکثیر علف ها می شوند. به این ترتیب است که فیل ها و علفزار هر دو برای هم مفید هستند.

به چنین جانورانی، «جانور معیار» می گویند. زیرا وجود آنها در یک محیط، معیاری است که نشان دهنده توافق متقابل آنها و محیط زیست شان می باشد.

انسان ها چگونه تعادل محیط زیست را بر هم می زنند؟

جدا از اثرات شیمیایی که انسان ها در طبیعت به وجود می آورند و جدا از نابود کردن جنگل ها برای مصارف صنعتی، می خواهیم به جابجایی حیوانات اشاره کنیم.

در بسیاری از نقاط جهان، از جانورانی مانند میمون، خرس و مار برای نمایش و سرگرم کردن مردم استفاده می شود. این کار ممکن است باعث سرگرمی و تفریح عده ای شود اما معمولاً جانوران بابت این سرگرمی بهای سنگینی می پردازند. آنها را در جنگل اسیر کرده و اغلب با آنها رفتاری بی رحمانه دارند. برای مثال، گاهی هنگام تعلیم خرس ها دهان شان را می دوزند و بی رحمانه کتک شان می زنند.

مارها نیز قربانی بی رحمی انسان هستند. بیست تا سی مار جان شان را از دست می دهند تا یکی از آنها زنده و سالم به شهر برسد. بسیاری از این مارها در اسارت، لب به غذا نمی زنند و به همین دلیل می میرند.

برای تعلیم شیرینکاری به میمون ها نیز آنها را مدت ها گرسنگی می دهند تا سرانجام مجبور به فرمانبرداری شوند. به این ترتیب، انسان ها با دور کردن جانوران از محیط زیست طبیعی شان، نه تنها عملی بی رحمانه انجام می دهند بلکه نمی گذارند آنها نقش طبیعی خود را انجام داده و مثلاً به گرده افشانی یا بازیافت منابع طبیعی بپردازند.

اثر آزمایش های هسته ای بر تنوع زیستی

از دیگر کارهای بی رحمانه انسان ها، آزمایش هسته ای در جزایر جنوب اقیانوس آرام است. تشعشعات اتمی و رادیواکتیو بر انسان ها و جانوران این مناطق اثراتی شَدید و خطرناک داشته است. بطوریکه بسیاری از انواع ماهی ها آسیب دیده اند، بسیاری از پرندگان توانایی پرواز را از دست داده و خیلی از آنها بدون بال، متولد می شوند. دلیل انتخاب جزایر اقیانوس آرام برای انجام این آزمایش ها این بوده که آنجا را منطقه ای دور افتاده دانسته اند.

این در حالی است که زمین خانه همه ما می باشد و آسیبی که به هر نقطه از آن برسد، همه ما را تهدید می کند.

منابع

1. کتاب بخوانید و بدانید. بی تو ساگال. ترجمه سپیده عندلیب و حسین یاسینی. انتشارات پیکان. 1384.