چرا آب بخار می شود؟
همه ی ما دیده ایم که هرگاه لباس های خیس را روی طناب بیندازیم، بعد از مدتی خشک می شوند؛ یا دیده ایم که زمین خیس در نتیجه ی بارندگی، پس از مدتی رفته رفته خشک می گردد.
«تبخیر» به عمل تبدیل یک مایع به بخار یا گاز، در مجاورت هوا گفته می شود. همه ی مایعات با یک سرعت تبخیر نمی شوند، به عنوان مثال، الکل، آمونیاک و بنزین سریع تر از آب تبخیر می گردند.
دو نیرو وجود دارد که بر مولکول های تشکیل دهنده ی هر جسم تاثیر می گذارند. یکی «جاذبه ی مولکولی» است که مولکول ها را به یکدیگر نزدیک و تشکیل قطره ها و لایه های نازک را ممکن می سازد؛ دیگری «جنبش گرمایی مولکول ها» است که باعث دوری و گریختن آنها از یکدیگر می شود. زمانی که میان این دو نیرو تناسبی نسبی برقرار باشد، مایع تشکیل می شود.
در سطح هر مایع، مولکول های مایع در حال جنبش هستند. مولکول هایی که سریع تر از مولکول های مجاورشان رو به خارج در حرکت می باشند، ممکن است وارد فضا شوند و از میدان نیروی جاذبه ی مولکولی بگریزند و «تبخیر» به همین «فرار مولکول ها» گفته می شود.
هرگاه مایعی را حرارت دهیم، تبخیر سریع تر صورت می گیرد و علتش هم آن است که، مایعی که گرم تر باشد، مولکول های بیشتری سرعت گریز را بدست می آورند.
در یک ظرف در بسته، تبخیر به سرعت متوقف می شود. علت این موضوع هم آن است که وقتی تعداد مولکول های بخار به نقطه ی معینی می رسد، تعداد مولکول هایی که مجدداً به درون مایع بر می گردند با تعداد مولکول هایی که از آن می گریزند برابر می شود. در چنین حالتی، می گوییم «بخار به نقطه ی اشباع رسیده است.»
وقتی هوا نیز در بالای مایعی حرکت کند، بر سرعت تبخیر می افزاید و اگر سطح بیشتری از آن مایع در معرض هوا قرار بگیرد، تبخیر نیز سریع تر صورت خواهد گرفت. به عنوان مثال، می توانیم بگوییم که مثلاً آب داخل تشت (که عمق کمی دارد) زودتر از آب درون یک کوزه یا سبوی دراز تبخیر می شود.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «چرا آب بخار می شود؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب به من بگو چرا و چگونه، نوشته ی آرکادی لئوکوم و ترجمه سعید درودی از انتشارات بهزاد، منتشر شده در 1391 با شابک 8-57-5959-964 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
[/toggle]
