پلی سیتمی چیست؟
پلی سیتمی اختلالی است که باعث افزایش میزان گلبول های قرمز موجود در جریان خون می شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، دچار افزایش غیر طبیعی هماتوکریت، هموگلوبین و یا افزایش میزان گلبول های قرمز خواهند شد.
پلی سیتمی به دو گروه اصلی اولیه و ثانویه تقسیم می شود:
- پلی سیتمی اولیه: در پلی سیتمی اولیه، به دلیل مشکلات ژنتیکی که در فرآیند تولید گلبول های قرمز وجود دارد، میزان آنها در خون افزایش پیدا می کند.
- پلی سیتمی ثانویه: پلی سیتمی ثانویه عموماً در پاسخ به سایر عوامل (مانند هیپوکسی و آپنه خواب) یا بیماری های زمینه ای ایجاد می شود که تولید گلبول های قرمز در خون را افزایش می دهند.
افرادی که در نواحی مرتفع زندگی می کنند، ممکن است به پلی سیتمی مبتلا شوند. در مناطق مرتفع، برای جبران میزان کم اکسیژن خون و اکسیژن رسانی ناکافی به بافت ها، تولید گلبول های قرمز خون افزایش پیدا می کند.
در این مقاله شما می توانید با پلی سیتمی و عوامل و علائم آن آشنا شوید.
عوامل ایجاد کننده پلی سیتمی کدام هستند؟
- بیماری مزمن و بلندمدت ریه و سیگار کشیدن، عوامل شایع ایجاد کننده پلی سیتمی هستند. سیگار کشیدن می تواند عامل مهمی در ایجاد پلی سیتمی باشد.
- قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن به مدت طولانی، عامل مهمی در ایجاد پلی سیتمی محسوب می شود. هموگلوبین تمایل بیشتری به اتصال به مونوکسید کربن دارد تا با اکسیژن. بنابراین با جایگزین کردن مونوکسید کربن به جای اکسیژن، منجر به کمبود اکسیژن شده و بدن در پاسخ به این کمبود، هموگلوبین بیشتری تولید می کند تا میزان ناکافی اکسیژن جبران گردد.
- مواجهه با مونوکسید کربن به مدت طولانی، برای افرادی که در تونل های زیرزمینی یا پارکینگ ها کار می کنند، رانندگان تاکسی در شهرهای شلوغ و بسیار آلوده، به علاوه کارگران کارخانه ها که در معرض دود موتور دستگاه ها هستند، عامل ابتلا به پلی سیتمی خواهد بود.
- افرادی که در نقاط مرتفع زندگی می کنند، به دلیل کم بودن میزان اکسیژن محیط، بیشتر در معرض ابتلا به پلی سیتمی قرار دارند.
- افرادی که دچار جهش ژنی شده یا زمینه خانوادگی ابتلا به پلی سیتمی و نوع خاصی از ناهنجاری هموگلوبین دارند، بیشتر احتمال دارد به پلی سیتمی مبتلا شوند.
علائم پلی سیتمی
بیماری پلی سیتمی در بسیاری از افراد، با علائمی در حد بسیار کم و یا بدون هیچگونه علامتی ظاهر می شود. البته برخی علائم کلی و غیر اختصاصی نیز وجود دارند که می توانند علامت ابتلا به پلی سیتمی باشند.
برخی از این عوامل عبارتند از:
- ضعف
- خستگی
- سردرد
- خارش
- کبودی بدن
- درد مفاصل
- سرگیجه
- دردهای شکمی
عوارض ابتلا به بیماری پلی سیتمی
عوارض احتمالی ناشی از ابتلا به پلی سیتمی مربوط به مغز استخوان، افزایش میزان گلبول های قرمز در جریان خون می باشد که باعث افزایش غلظت یا چسبندگی خون خواهد شد. این امر احتمال ابتلا به ترومبوز یا تشکیل لخته در خون را افزایش می دهد و به این ترتیب ممکن است منجر به سکته مغزی، حملات قلبی، آمبولی ریه و یا حتی مرگ شود.
سایر مشکلاتی که به دلیل پلی سیتمی به وجود می آیند عبارتند از: تغییر شکل بیماری به سرطان خون (لوسمی)، خونریزی بیش از حد و یا مشکل در لخته شدن خون.
آیا ابتلا به پلی سیتمی قابل پیشگیری است؟
- پلی سیتمی های ناشی از عوامل ثانویه مانند سیگار کشیدن به مدت طولانی، یا قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن، با حذف این عوامل، قابل پیشگیری است.
- کاهش عوامل ایجاد کننده نارسایی قلبی مانند کنترل فشار خون بالا و دیابت، بطور بالقوه می تواند خطر ابتلا به پلی سیتمی را کاهش دهد.
- اما پلی سیتمی مادرزادی و اولیه قابل پیشگیری نیست.
سلامتی شما آرزوی ما است.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «پلی سیتمی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله MedicineNet ترجمه مجله سلام سلامت، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
