برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه چه باید کرد؟

میزان مایعاتی که فرد در طول شبانه روز مصرف می کند نقش مهمی در ایجاد سنگ های ادراری دارد؛ به نحوی که مصرف کمتر مایعات احتمال بروز سنگ را بیشتر می کند. پس دریافت مایعات را به 2 لیتر در شبانه روز افزایش دهید. این کار موجب افزایش حجم ادرار و کاهش غلظت مواد تشکیل دهنده سنگ می شود. نصف مایعات دریافتی باید آب باشد و نصف دیگر را می توانید از سایر مایعات مثل آب میوه ها تامین کنید. هرگز خود را به مرحله احساس تشنگی نرسانید. زیرا بروز این حس نشان از حداقل 2 درصد کاهش آب بدن است.

روزی سه واحد لبنیات را بدون نگرانی می توانید استفاده کنید. این مقدار لبنیات به دلیل تامین مقدار کافی کلسیم، احتمال تشکیل سنگ های اگزالات کلسیم را کاهش می دهد. هر واحد لبنیات معادل یک لیوان شیر یا یک لیوان ماست یا یک قوطی کبریت پنیر یا دو لیوان دوغ و یا دو قاشق غذاخوری کشک است. در مصرف موادی که اگزالات دارند زیاده روی نکنید. این مواد عبارتند از آلبالو، آلو، کشمش، تمشک، گوجه فرنگی، جعفری، فلفل سبز، هویج، گوشت قرمز، حبوبات، کله پاچه، ریواس، سبوس گندم، چغندر، توت فرنگی، اسفناج، شکلات، آجیل به ویژه بادام زمینی و چای.

کاهش مصرف پروتئین حیوانی مخصوصاً گوشت قرمز نیز برای کاهش احتمال سنگ کلیه مفید است. این پروتئین ها مقدار کلسیم، اگزالات و اسید اوریک ادرار را افزایش می دهند. مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع کلسیم در ادرار و در نتیجه افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه می شود. لذا از مصرف نمک زیاد نیز بپرهیزید.

کربوهیدرات های ساده مثل قند، شکر و شیرینی ها، دفع کلسیم و اگزالات را افزایش داده و خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهند. لذا در مصرف آنها زیاده روی نکنید. دریافت زیاد مواد غذایی کافئین دار، دفع ادراری کلسیم را افزایش داده و شانس تشکیل سنگ را بیشتر می کند. کافئین در قهوه، نوشابه های گازدار و شکلات های کاکائویی زیاد است.

از آنجا که ویتامین ث (C) نیز می تواند به اگزالات تبدیل شود به نظر می رسد که دریافت بالای ویتامین C احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می دهد. بهتر است از دریافت بیش از حد مکمل ویتامین C خودداری کنید. دریافت کافی ویتامین B6 و منیزیم می تواند خطر افزایش اگزالات در ادرار و تشکیل سنگ کلیه را کاهش دهد. از منابع خوب ویتامین B6 می توان از عدس، شیر کم چرب و فیله مرغ نام برد. همچنین شیر و لبنیات و سبزیجات تیره رنگ از منابع خوب منیزیم هستند. ماء الشعیر شیرین نشده نیز می تواند مفید واقع شود.

نوشیدن روزانه یک لیوان آب پرتقال در پیشگیری از سنگ کلیه موثر است. پرتقال به علت دارا بودن سیترات از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کرده و خطر تشکیل سنگ را کاهش می دهد. دریافت مقدار کافی پتاسیم احتمال ایجاد سنگ کلیه را کاهش می دهد. موز و مرکبات از منابع خوب پتاسیم هستند. افزایش فیبر غذایی سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ کلیه بخصوص سنگ های کلسیمی می شود. فیبر در سبزیجات و میوه ها به وفور وجود دارد.

برای پیشگیری و درمان سنگ کلیه، چه رژیم غذایی پیشنهاد می شود؟

برای تعیین یک رژیم غذایی مخصوص سنگ کلیه باید نوع سنگ کلیه شما مشخص شده باشد اما در کل برای افرادی که سنگ اگزالات کلسیمی دارند باید مصرف مایعات خود بخصوص آب را در طول روز افزایش دهید. بخصوص قبل از خواب و برای اینکار نوشیدنی هایی مانند آب و قهوه به میزان 2 تا 3 فنجان در روز، اگر تمایل به مصرف چای دارید از چای کمرنگ و به میزان بیشتر از دو فنجان در روز مصرف نکنید. چای را به همراه شیر مصرف کرده و از مصرف شکلات پرهیز کنید.

مصرف سدیم، نمک، گوشت، ماهی، تخم مرغ و اسفناج، ریواس، آجیل و سبوس گندم را در رژیم غذایی خود کاهش دهید. اگر بدن شما به دلیل کاهش دریافت لبنیات نیاز به دریافت مکمل کلسیم دارد حتماً از مکمل سیترات کلسیم استفاده کنید. اضافه وزن و چاقی و همچنین رژیم های غذایی که سرعت کاهش وزن در آنها از یک کیلو در هفته بیشتر است، باعث تشکیل سنگ کلیه می شود.

از رژیم غذایی پیروی کنید که رژیم سرشار از محصولات لبنی کم چرب، میوه ها و سبزیجات و از نظر پروتئین حیوانی محدود باشد. افرادی که سنگ های اسید اوریکی دارند باید مصرف مواد غذایی حیوانی را محدود کرده و از مایعات بیشتر از دیگر مبتلایان استفاده کنند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه چه باید کرد؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.