چگونه استعداد فرزندمان را کشف کنیم؟

هر فردی با استعدادهای خاصی به دنیا می آید که اگر در مسیر همان استعدادها حرکت کند، می تواند علاوه بر موفقیت بیشتر، رضایت از زندگی را هم تجربه کند. افراد بسیاری را دیده ایم که آنقدر به شغل و کار خود علاقه دارند که ساعت های بسیاری در روز به کار مشغول هستند و در عین حال از زندگی، لذت هم می برند. این افراد همان موفق هایی هستند که همیشه دوست داریم مثل آنها باشیم. در مقابل افراد زیادی را دیده ایم که دائم از شغل شان شکوه و شکایت می کنند، دائم خسته و دلزده هستند و سال ها بدون پیشرفت در همان جایگاه و سمت شغلی خواهند بود.

همه این موارد به کشف استعدادها و پرورش آنها بر می گردد. هرچه استعدادها درست تر و در سن مناسب تری کشف شوند، زندگی پیش روی فرد، موفق تر خواهد بود. در این مقاله شما می توانید با راهکارهایی برای کشف استعدادهای فرزندتان آشنا شوید.

استعدادهای او را خفه نکنید!
اولین اقدام برای کشف و شناسایی استعداد فرزندان این است که استعدادها و خلاقیت آنها را خفه نکنید. اگر شما کاری را درست و خوب می دانید حتماً نباید آن شغل برای فرزندتان مناسب باشد. کودک تان را در یک چهارچوب خاص و از پیش تعیین شده قرار ندهید. لازم نیست حتماً همان بازی های همیشگی را داشته باشد، همان کارهای مورد انتظار شما را انجام دهد و قانون های دست و پا گیر داشته باشد.

دکتر ژزف مک هانت (روانشناس) معتقد است: «هر گونه جلوگیری و ممانعت از نیازها و خواسته های کودک ضربه محکمی است که به استعداد او می خورد.» برای یک کودک اهانت بزرگی است که دائم در کارها و حتی بازی های کودکانه او دخالت کنیم و جلوی احساسات او را بگیریم. در حقیقت این لطمه بزرگی به هوش او بوده و مانع رشد استعدادها و دریافت تجربیاتش خواهد بود.

رمزگشایی از بازی ها
بازی، کلید خوبی برای رمزگشایی از استعدادهای فرزند شما است و بیش از هر چیز باید روی بازی ها تمرکز کنید. زمانی که فرزندتان در حال بازی کردن است بدون دخالت در بازی هایش، او را ببینید و به رفتارهایش دقت کنید. ببینید بازی های گروهی را بیشتر دوست دارد یا از بازی های انفرادی بیشتر لذت می برد؟ آیا می تواند حین بازی راه حل ها و قوانین جدیدی پیدا کند؟ می تواند از پَسِ برقراری ارتباط با همسالان خود برآید؟ در بازی ها بیشتر دوست دارد مدیر و سرگروه باشد؟ حین بازی ها می تواند کشف های جدید داشته باشد و چیزی خلق کند؟ توانایی ذهنی او بهتر است یا توانایی کار با دستان و ساختن اشیاء؟ و… اگر پدر و مادر دقیق و باهوشی باشید، به زودی می توانید متوجه شوید که فرزندتان در بازی ها چطور عمل می کند؟

دخالت نکنید!
قبل از هر چیز باید بگوییم که به فرزندتان نگویید چه بازی هایی و با چه قوانینی داشته باشد. اجازه دهید خود او انتخاب کند و شما فقط هر از گاهی به او بازی پیشنهاد بدهید. اجازه دهید هر طور که دلش می خواهد نقاشی بکشد و در این کار دخالت نکنید. دخالت های شما ریشه اعتماد به نفس و خلاقیت او را می خشکاند. اگر رنگ ها را می شناسد و در شناخت های خود مشکلی ندارد، اما دلش می خواهد کوه را قرمز رنگ کند، دائم به او تذکر ندهید که «کوه را باید خاکستری رنگ کنی.»

تعداد بایدهای زندگی کودک تان را کم کنید و اگر دلش می خواهد اجزای اسباب بازی هایش را باز کرده و دوباره ببندد، حتی اگر اشتباه کند، به او اجازه این کار را بدهید. شما از اسباب بازی توقعی جزء پرورش خلاقیت و آموزش به فرزندتان دارید که نگران خراب شدن اسباب بازی ها هستید؟ اجازه دهید تخیل و خلاقیت داشته و بازی های جدید داشته باشد.

شرایط را مهیا کنید.
وسائل و ابزارهای مختلفی در اختیار فرزندتان قرار دهید و او را به وسائل خاصی محدود نکنید. مثلاً فقط برایش ماشین یا مداد رنگی نخرید، یکبار هم ابزار ساختن یک کاردستی برایش بخرید و اجازه دهید هرچه می خواهد، بسازد. ابزار موسیقی، لگو، بازی های فکری و حتی کامپیوتر و ابزار الکترونیکی مناسب با سن او و… در اختیارش گذاشته و اجازه دهید با هر کدام که علاقه دارد، بازی کند. البته در خصوص بازی های کامپیوتری اگر می بینید کشف و کنجکاوی در میان نیست و فقط نوعی اعتیاد به بازی های کامپیوتری به وجود آمده باید آن را محدود کنید.

منظور از خرید کامپیوتر این است که با تکنولوژی و فضای آن آشنایی داشته باشد و بتواند استعداد خود را در آن محک بزند.

از اتفاقات روزمره کمک بگیرید.
اگر فرزندتان دائماً از شما سوال می پرسد باید خوشحال باشید. او کنجکاو است و دوست دارد جهان پیرامون خود را کشف کند. پس با صبر و حوصله سوالات او را با کمک خودش پاسخ دهید. همه چیز را شسته رفته تحویلش ندهید و اجازه دهید با کمک شما خودش کم کم به جواب برسد. این فعالیت ها می تواند قدرت تحلیل او را نشان بدهد و آن را تقویت کند.

به او مسئولیت بدهید.
بازی های گروهی و خانوادگی تدارک ببینید و اجازه دهید در طراحی بازی و نقش دادن به افراد همکاری کند. گاهی اوقات همه مدیریت را به او بسپارید و برنده و بازنده را کنار بگذارید. اجازه دهید داستان بگوید، تئاتر طراحی کند، پانتومیم بازی کند یا یک مهمانی را رهبری کند. در این موقعیت ها می توانید متوجه نقاط قوت و ضعف فرزندتان شده و آنها را مدیریت کنید.

از او بخواهید رمزگشایی کند.
بازی هایی که به راهگشایی و حل مسئله نیاز دارند، انجام دهید. مثلاً معما طرح کنید و از او بخواهید از روش جدیدی آن را حل کند. وقتی مشکلی در وسائل خانه به وجود می آید از او بخواهید با راهکار جدید یا وسائل جدیدی کارها را انجام دهید. دقت کنید که آیا می تواند از وسائل و اسباب بازی ها، کارکرد جدیدی بگیرد؟ پازل، بازی های فکری که نیاز به حل مسئله دارند و… همگی می توانند در این زمینه موثر باشند.

بازی سازی های تجسمی
بازی هایی که قدرت تجسم فضایی لازم دارند، انجام دهید. وقتی در خیابان گردش می کنید با او بازی کنید و مثلاً یک کوچه و میدان را دو بار بروید و از او بخواهید که مسیرها را پیدا کند. در بازی های خانگی می توانید از او بخواهید با چشم بسته چیزی را پیدا کند، نقشه خانه تان را از حفظ بکشد و… از این طریق می توانید متوجه شوید که فرزندتان در تجسم سه بعدی و فضایی، توانایی و استعداد ویژه ای دارد.

زنگ ورزش بگذارید.
ویژگی های بدنی و استعدادهای ورزشی او را هم در نظر داشته باشید. ببینید در کدام ورزش بیشتر علاقه نشان می دهد؛ البته این در صورتی امکان پذیر است که او را به یک ورزش محدود نکنید و اجازه دهید همه ورزش ها را تجربه کند. همین که دیدید به یک ورزش علاقه نشان داد بقیه ورزش ها را حذف نکنید. برخی ورزشکاران موفق، ابتدای کار ورزش دیگری را انجام می داده اند و بعدها به استعداد خود در زمینه ورزش حرفه ای شان پی برده اند.

فرصت ها را غنیمت بدانید.
هر فرصتی را برای یافتن استعداد فرزندتان غنیمت بدانید. او را به دوچرخه و تاب و بازی های همیشگی محدود نکنید؛ مثلاً اگر در حال آشپزی خصوصاً شیرینی پزی هستید، فرزندتان را صدا کنید و از او کمک بگیرد. به او بال و پَر بدهید و حتی گاهی اجازه بدهید غذای جدیدی بپزد؛ حتی اگر آن غذا خوشمزه نباشد. او را به طبیعت ببرید و اجازه دهید گیاهان، جانوران و محیط زیست را کشف کند. گاهی اوقات ابزاری برایش فراهم کنید تا باغبانی کند و گیاهانی برای خود پرورش دهد. اگر قرار است وسیله ای را تعمیر کند، اجازه دهید با شما همکاری کند و مراحل تعمیر کردن را ببیند، برایش توضیح داده و سوالات را پاسخ دهید.

مهم ترین نکته در استعدادیابی این است که محیطی آزاد مهیا کنید و وسائل و امکانات را در اختیار فرزندتان قرار دهید تا ببینید به چه چیزی بیشتر تمایل دارد. هرچه بیشتر محیط را برای او مهیا کنید بیشتر به استعدادهای او پی می برید. به علاوه توصیه می کنم زمانی که از یکی از استعدادهای فرزندتان مطلع شُدید فقط به همان یک مورد بسنده نکرده و به دنبال استعدادهای دیگر هم باشید. پرورش تعدادی از استعدادها می تواند بیشتر به تضمین آینده فرد کمک کند. اجازه دهید فرزندتان زمینه های مختلف را تجربه کند.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «چگونه استعداد فرزندمان را کشف کنیم؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مصاحبه با دکتر روشنک امام زاده – روانشناس – توسط باران تهرانی از مجله سیب سبز، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]