با درد زانو آشنا شوید
زانو بزرگترین مفصل بدن است و موقعیت آن در قسمت میانی اندام تحتانی به عنوان تحمل کننده وزن، آن را تحت شرایط آسیب‌رسان و تخریب کننده متعددی قرار می‌دهد. ساختار زانو شامل دو سطح مفصلی، انتهای استخوان ران و ساق، منیسک‌ها و رابط‌های جانبی و صلیبی و کپسول مفصلی و بورس است.
زانو به عنوان یکی از مفاصل پُر کاربرد و درگیر در مسائل روزمره، همواره در معرض خطرها، آسیب‌ها و مشکلات متعدد است. در این مقاله شما می‌توانید با مشکلات زانو، راه‌های مراقبت یا درمان آن آشنا شوید.
علل درد زانو به دو دسته تقسیم می‌شود:
علت‌های حاد:
- شکستگی‌ها و در رفتگی‌ها به علت ایجاد ضربه
- پارگی منیسک‌ها و رباط‌ها و آسیب غضروف مفصلی که ناشی از ضربه است و بتدریج به درد مزمن تبدیل می‌شوند. (در پارگی منیسک تورم متناوب مفصل و قفل شدن زانو و در پارگی رباط‌های صلیبی خالی شدن زانو)
- عفونت حاد چرکی با درد شَدید
علت‌های مزمن:
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند روماتیسم‌ها و نقرس. در روماتیسم بیمار از خشکی صبحگاهی مفاصل رنج می‌برد.
- بیماری اسکودشلاتر که به علت رشد زیاد برجستگی قدامی استخوان درشت نی در نزدیک زانو (معمولاً در سنین نوجوانی) رخ می‌دهد.
- التهاب تاندون کشکک که در آن درد در محل اتصال تاندون به استخوان کشکک رخ می‌دهد.
- آرتروز و ساییدگی غضروف مفصل زانو
- کندرومالاسی یا نرمی کشکک
- زانوهایی که انحراف محور دارند شامل زانوی پرانتزی (ژنوواروم) و زانوی ضربدری (ژنووالگوم)
- بوریست‌ها (التهاب بورس)؛ بورس یک لایه لیفی نرم است و هر وقت تحت فشار مداوم قرار بگیرد متورم و دردناک و عفونی می‌شود. بزرگترین بورس در قدام کشکک است و در افرادی که به مدت طولانی روی زانو تکیه می‌دهند مانند بناها و قالیباف‌ها دیده می‌شود.
- زانوهایی که استخوان کشکک به سمت داخل یا خارج انحراف دارد یا بالاتر و یا پایین‌تر از محل طبیعی است.
روش‌های درمان
اولین قدم برای برداشتن فشار، کم کردن وزن اضافی است به نحوی که کاهش یک کیلوگرم وزن به معنی برداشته شدن 3 کیلوگرم فشار از روی زانو خواهد بود.
دومین قدم اصلاح روش زندگی است. به عنوان مثال کاهش رفت و آمد از طریق پله در زندگی روزمره و خودداری از وضعیت نشسته در حالتی که زانوها به مدت طولانی خم هستند.
سومین قدم تقویت عضله چهار سر ران و عضلات خلف ران و بعضاً پشت ساق است.
درمان‌های کلی شامل موارد زیر می‌شود:
- داروهای مسکن و ضد التهاب
- فیزیوتراپی
- اصلاح روش زندگی
- ورزش و حرکات اصلاحی
- تزریق‌های داخل مفصل برحسب علت درد
- جراحی برحسب نوع بیماری. به عنوان مثال در آرتروز پیشرفته تعویض مفصل زانو انجام می‌شود یا در کجی زانو (ژنوواروم و ژنووالگوم)، استخوان کج جراحی می‌شود.
توصیه‌ها
- ورزش را روزانه و به دفعات زیاد مثلاً حداقل 50 تا 100 بار انجام دهید.
- در مواردی که درد شَدید است قبل از شروع ورزش، طبق دستور پزشک معالج داروی مسکن و ضد التهاب مصرف کنید و بعد از کاهش التهاب، ورزش را شروع کنید.
- آب درمانی و استخر را فراموش نکنید، حداقل در آب راه بروید.
- مواد غذایی کلسیم‌دار در رژیم غذایی روزانه‌تان بگنجانید.
- روزی 10 تا 15 بار در معرض نور مستقیم خورشید (بدون واسطه شیشه) قرار بگیرید.
- در بعضی بیماران، خوردن مواد غذایی سرد مزاج باعث تشدید درد مفاصل می‌شود. این مواد غذایی را کاهش داده و از مواد غذایی گرم مزاج استفاده کنید.
- در فصل سرما زانوی خود را گرم نگه دارید.
- در کارهایی که نیاز به نشستن و خم شدن زانو دارد، از صندلی یا چهار پایه استفاده کنید.
سلامتی شما آرزوی ما است.
منابع
- دکتر فاطمه مرتضی پور (جراح و متخصص ارتوپدی). مجله همشهری تندرستی.
