دریاچه ها چگونه به وجود می‌آیند؟

دریاچه به گودال‌های بزرگ روی خشکی‌ها گفته می‌شود که بوسیله آب پُر شده‌اند و با دریای آزاد ارتباط ندارند. منبع اصلی آب دریاچه‌ها، رودخانه، آب‌های زیرزمینی، یخچال، بارندگی و آب دریا است.

دریاچه‌ها به شکل‌های مختلفی پدید می‌آیند.

گاهی اوقات قسمتی از زمین بتدریج فرو می‌نشیند و آب رودخانه‌ای به درون آن می‌ریزد و دریاچه‌ای ایجاد می‌شود.

برخورد شهاب سنگ‌های بزرگ با زمین نیز می‌تواند موجب ایجاد گودال و فرو رفتگی شود. تجمع آب برف و باران در این فرو رفتگی، دریاچه‌ای را پدید می‌آورد.

آتشفشان‌ها به دو صورت موجب تشکیل دریاچه می‌شوند. گاهی اوقات گدازه‌ها در امتداد دره‌ای جاری می‌شوند و سدی در برابر رودخانه به وجود می‌آورند. به این ترتیب آب رودخانه در پشت این سد جمع می‌شود و دریاچه‌ای به وجود می‌آید. پُر شدن دهانه آتشفشان نیز موجب جمع شدن آب در آن و پدید آمدن دریاچه‌ها می‌شود.

تعداد زیادی از دریاچه‌ها در حد فاصل دره‌های کافتی واقع هستند. اکثر دره‌های کافتی در اثر فوران‌های آتشفشانی به وجود می‌آیند. نیروی زیادی که بر اثر آتشفشان آزاد می‌شود، در برخی از موارد باعث ایجاد شکافی بین دو طرف آتشفشانی شده و این دره‌ها را به وجود می‌آورد.

دریاچه‌های یخچالی به دلیل عقب نشینی یخچال‌های طبیعی ایجاد می‌شوند. یخچال‌ها هنگام عقب نشینی حفره‌هایی را ایجاد می‌کنند. این حفره‌ها پس از ذوب شدن توده‌های یخ پُر از آب می‌شوند؛ در نتیجه دریاچه‌ای پدید می‌آید.

فرسایش، رسوب‌گذاری و جدا شدن بخشی از دریا نیز موجب پیدایش دریاچه می‌شود. بیشتر دریاچه‌های بزرگ به علت حرکات پوسته زمین از جمله زلزله، شکستگی، شکاف، لغزش و… شکل گرفته‌اند.

دریاچه‌های مصنوعی توسط انسان به وجود می‌آیند. آب جمع شده در پشت سدها باعث پدید آمدن دریاچه‌های مصنوعی می‌شود.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.