کاغذ تورنسل از چه ساخته می‌شود؟

در آزمایشگاه‌های شیمی از کاغذ تورنسل برای تشخیص وجود اسید و باز استفاده می‌شود. کاغذ تورنسل به دو رنگ آبی و قرمز موجود بوده و اسیدها، تورنسلِ آبی را قرمز کرده و بازها، تورنسلِ قرمز را آبی می‌کنند. محلول‌های خنثی نیز رنگ تورنسل را تغییر نمی‌دهند.

کاغذ تورنسل یا کاغذ لیتموس (Litmus paper) در اصل از یک ماده رنگی طبیعی که از نوعی گلسنگ بدست می‌آید، ساخته می‌شد. گلسنگ گیاهی کوچک است که از همزیستی قارچ و جلبک در کنار هم به وجود می‌آید. تورنسل قرمز از گلسنگی به نام آلکانا تینکتوریا و تورنسل آبی را از نوعی گلسنگ دیگر به نام روکِلا تینکتوریا (Roccella tinctoria) می‌ساختند. ماده رنگی این گلسنگ‌ها با حلالی مانند الکل از آنها گرفته می‌شد.

آزمایش باز روی کاغذ تورنسل

نتایج آزمایش سدیم هیدروکسید (Sodium hydroxide) به عنوان یک باز را روی کاغذ تورنسل مشاهده نمایید:

همانگونه که مشاهده می‌کنید، سدیم هیدروکسید، کاغذ قرمز را به آبی تغییر داده و کاغذ آبی، بدون تغییر باقی مانده است. بنابراین سدیم هیدروکسید یک باز (دارای خاصیت قلیایی) می‌باشد.

آزمایش اسید روی کاغذ تورنسل

نتایج آزمایش هیدروکلریک اسید (Hydrochloric acid) به عنوان یک اسید را روی کاغذ تورنسل مشاهده کنید:

همانگونه که مشاهده می‌کنید، هیدروکلریک اسید، کاغذ آبی را به قرمز تغییر داده و کاغذ قرمز بدون تغییر باقی مانده است. بنابراین هیدروکلریک اسید یک اسید می‌باشد.

امروزه تورنسل از مواد متعددی ساخته می‌شود. آزمایش تورنسل روشی بسیار خوب برای تشخیص خاصیت اسیدی یا بازی است. به همین دلیل است که اصطلاح آزمایش تورنسل را برای آزمایشی که نتیجه یا پاسخش فوری و با توجه به عاملی ساده بدست می‌آید، به کار می‌برند.

منابع

1. کتاب بخوانید و بدانید. ویراستار بی تو ساگال. ترجمه سپیده عندلیب و حسین یاسینی. انتشارات پیکان. اسفند 1384.
2. وب سایت 3E1 ERIN PALMON