ژن چیست؟
ژن ها مانند دستور پخت غذا برای آشپزها هستند. اما دستور موجود در این ژن ها، چگونگی ساختن مولکول های پروتئین ها را مشخص می کند. هر ژن در واقع بخشی از مولکول DNA است. هر رشته DNA هزاران ژن دارد.
DNA به عنوان نسخه اصلی اطلاعات در درون هسته سلول نگهداری می شود. از روی ژن، نسخه دیگری تهیه می شود که از هسته بیرون می رود و در بخش سیتوپلاسم سلول با کمک اطلاعات این رونوشت، پروتئین ساخته می شود. مصالح لازم برای ساخت پروتئین (که آمینواسید نامیده می شوند)، از پروتئین های غذا بدست می آیند.
آمینواسیدها با ترتیبی که رونوشت DNA را مشخص می کند، به هم وصل می شوند و مولکول پروتئین را می سازند.
همه کارهای بدن به کمک پروتئین ها انجام می شود. برای مثال، در خون ما سلول هایی به نام گلبول قرمز وجود دارد که اکسیژن را به سراسر بدن می رسانند. درون این سلول ها پروتئین هایی به نام هموگلوبین وجود دارد. هر مولکول هموگلوبین، چهار مولکول اکسیژن را حمل می کند. از حدود 25 هزار ژن ما، فقط چند ژن دستور ساخت پروتئین هموگلوبین را دارند. ژن های دیگر، دستور ساخت پروتئین های دیگر را دارند. اگر ژن هموگلوبین دچار نقص باشد، این پروتئین به مقدار کافی ساخته نمی شود یا هموگلوبین های ناقص ساخته می شود که توانایی حمل اکسیژن را به اندازه کافی ندارند. نقص در ژن ها را جهش می نامند. بیماری تالاسمی به سبب جهش هایی در ژن هموگلوبین رخ می دهد.
مجموعه ژن های ما دستور ساخت هزاران پروتئین را دارند. پروتئین هموگلوبین یک مثال از آنها است. برخی دیگر از پروتئین ها، آنزیم هایی هستند که واکنش های شیمیایی درون سلول ها را تسهیل می کنند. برای مثال، آنزیم هایی در سلول های چشم هستند که به ساخت رنگیزه عنبیه کمک می کنند. آنزیم های دیگر به ساخت پروتئین کراتین کمک می کنند. این پروتئین سبب رشد مو و ناخن می شود.
