چرا اختاپوس ها هوش بالایی دارند؟

در سال 2016 بود که کارکنان آکواریوم ملی نیوزیلند متوجه اتفاق عجیبی شدند. آنها دریافتند که اختاپوسی به نام Inky توانسته از آکواریوم فرار کند و به آب های آزاد برود. این هشت پا توانسته بود از آکواریوم خارج شود، کف ساختمان را طی کند و از طریق لوله فاضلاب به بیرون برود. (از روی رد خیسی که او به جا گذاشته بود، مشخص بود که چه کرده است.)

زیست شناسان دریایی از فرار Inky شگفت زده نشدند. جیمز وود، زیست شناس دریایی در رابطه با این فرار می گوید که در طول سال ها کار کردن با اختاپوس ها، او دیده بود که هشت پاهای زیادی فرار کرده اند. یکی از آنها در برمودا بود که توانسته بود بارها از آکواریوم بسته ای که در آن بود، بگریزد و به سراغ موجودات دیگری که در حوالی آن آکواریوم قرار داده بودند، برود و آنها را بخورد.

اختاپوس ها جزو باهوش ترین حیوانات طبیعت هستند. آنها به خوبی بَلدند که از آکواریوم هایشان فرار کنند. آنها نه تنها در زمینه فرار استاد هستند، بلکه حتی می توانند معماها را هم حل کنند و به این کار علاقه هم دارند.

اورسولا، اختاپوسی که در آکواریومی در انگلیس نگهداری می شود، در حل معماها قوی است و تنها چند ثانیه طول می کشد تا معماهای پیچیده را حل کند. اختاپوس ها همچنین شخصیت های منحصر به فردی دارند و می توانند چهره های افراد را تشخیص دهند.

تبلیغات

کلیفتون رگزدیل از دانشگاه شیکاگو می گوید: «اختاپوس ها کاملاً متفاوت از گونه های دیگر حیوانات به نظر می رسند؛ آنها حتی متفاوت از دیگر نرم تنان هستند. آنها هشت پا دارند، مغز بزرگی دارند و قابلیت حل مسئله در آنها بالا است. اختاپوس ها در این زمینه باهوش هستند.» رگزدیل در سال 2015 در پژوهشی شرکت داشت که در آن، توالی ژنوم های اختاپوس ها شناسایی شد.

شما می توانید در فیلم زیر، باز کردن درب شیشه بسته را توسط اختاپوس مشاهده نمایید.

اما چه می شود که اختاپوس ها باهوش می شوند؟
نتایج یک تحقیق نشان می دهد که هوش آنها شاید به این دلیل بالا است که آنها می توانند ژن های خود را دستکاری و ویرایش کنند.

محققان روی این موضوع تحقیق کرده اند که سفالوپودها (موجوداتی که شامل اختاپوس ها هم می شوند) می توانند ژنوم خود را تغییر دهند. آنها دریافتند که اختاپوس ها، اسکوئیدها و ده پاها که همه سفالوپود هستند، برای تطبیق با شرایط محیط، تنها به جهش های ژنتیکی که در طول نسل ها روی می دهد وابسته نیستند و می توانند خودشان RNA خود را عوض کنند.

RNA پیام رسان ژنتیکی است که دستورها را از DNA خوانده و اجرا می کند. بسیاری از ویرایش های RNA در مغز سفالوپودها روی می دهد. یکی از کارهایی که آنها می توانند انجام دهند این است که خود را به نحوی سازگار کنند که نورون هایشان بتوانند در محیط های سرد هم کار کنند. محققان در یک پژوهش نوشته اند: «ویرایش کردن در سیستم عصبی آنها انجام می شود و مولکول های مرتبط با تحریک پذیری و مورفولوژی عصبی را تحت تاثیر قرار می دهد. این باعث می شود آنها برتری پیدا کنند.»

اما ارتباط بین ویرایش RNA و هوش یک گونه در چیست؟
هر چند که مدرک مستدلی پیدا نشده که ثابت کند تغییر دادن RNA منجر به افزایش هوش می شود، اما محققان بر این باورند که این قابلیت در اختاپوس ها و جانوران مشابه، می تواند توجیه خوبی برای هوش بالای آنها باشد. اگر این نظریه درست باشد، قابلیت تغییر RNA می تواند به عنوان عاملی مهم در تعیین هوش حیوانات در نظر گرفته شود. پژوهشگر الی آیزنبرگ می گوید: «کدگذاری مجدد به شکل گسترده می تواند باعث شده باشد که آنها هوشی استثنایی پیدا کنند. البته در حال حاضر تنها فکر کردن به این موضوع جذاب است. ما نیاز به شواهد بسیار بیشتری داریم تا بتوانیم در این زمینه اظهارنظر قطعی کنیم.»

اختاپوس ها، بر خلاف نرم تنان دیگر، شکارچیان فعالی هستند. آنها خودشان در جستجوی شکار می روند، شکار را شناسایی می کنند، جای گیری مناسب انجام می دهند و به آن حمله می کنند. محققان می گویند که این نحوه شکار باعث شده که آنها هوش بالاتری نسبت به نرم تنان دیگر پیدا کنند. یکی از شکارهای محبوب آنها خرچنگ است. شکار خرچنگ کار دشواری است چون این موجودات چنگ های قدرتمندی دارند و می توانند مقاومت زیادی نشان دهند. در چنین شرایطی، اختاپوس ها دامی پهن می کنند و منتظر طعمه می مانند. آنها همچنین یاد گرفته اند که از قایق های ماهی گیری بالا بروند و به کانتینرهایی که خرچنگ های مرده یا در حال مرگ را نگهداری می کنند، رفته و از آن خرچنگ ها تغذیه کنند.

سفالوپودها همچنین می توانند ارتباطات قدرتمندی با هم داشته باشند. آنها با تغییرات سریع در رنگ پوست و الگوی پوست شان با هم ارتباط برقرار می کنند. این تغییرات به کمک سیستم عصبی انجام می شود. به احتمال فراوان، این ویژگی در اصل برای استتار به وجود آمده و به مرور تبدیل به راهی برای ارتباط شده است. یک نوع سفالوپود مخصوص دریای کارائیب می تواند به یک هم نوع در سمت راستش و یک هم نوع در سمت چپش، همزمان دو پیام ارسال کند.

اختاپوس ها در زمینه حرکت و کنترل بدن شان هم بسیار دقیق عمل می کنند. آنها می توانند به خوبی از ابزارها استفاده کنند. پاهای یک اختاپوس می تواند به قدرت دستان یک انسان باشد و از ابزارها بهره ببرد. به عنوان مثال، یک اختاپوس به نام اوتو در کوبورگ آلمان می توانست اشیای مختلفی را به بالا پرتاب کند و آنها را بگیرد و به این ترتیب حیوانات دیگر آکواریوم را سرگرم کند. او همچنین می توانست به سمت شیشه آکواریوم سنگ پرتاب کند و آن را بشکند. اوتو چند بار با بیرون پریدن از آکواریومش و شلیک کردن آب به سمت لامپی که در سقف بود، باعث اتصال برق ساختمان شد.

همچنین مشاهده شده که برخی اختاپوس های کوچک به سراغ پوسته های نارگیل می روند، آنها را تغییر می دهند، به نقاط دور دست می برند و از آنها به عنوان سر پناه استفاده می کنند. تصور این است که پیشتر، آنها از صدف های دو کپه ای برای این کار استفاده می کردند تا اینکه انسان ها پوسته نارگیل ها را در دریاها به دور انداختند و به این ترتیب این اشیاء در اختیار اختاپوس ها قرار گرفت. این قابلیت اختاپوس ها که یک شئی را بر می دارند و از آن ابزاری می سازند که بعدها از آن استفاده کنند، در میان دیگر حیوانات بسیار کم دیده می شود.

این رفتارهای اختاپوس ها باعث شده که مطالعات زیادی درباره هوش آنها انجام شود، و اکنون علم به جایی رسیده که گمان می رود که قابلیت تغییر ژن ها، به عنوان یکی از ویژگی های اصلی اختاپوس ها، باعث می شود که آنها بتوانند هوش بالایی داشته باشند.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «چرا اختاپوس ها هوش بالایی دارند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا گزارش مجله دانشمند، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]