یخ فشان چیست؟

زمانی که صحبت از آتشفشان می شود همه بلافاصله به یاد کوه هایی مانند وزوو یا مونالوا می افتند. برخی تصور می کنند که آتشفشان ها نیاز به سنگ های ذوب شده (مواد مذاب یا ماگما) دارند. اما این گونه نیست.

یک آتشفشان زمانی شکل می گیرد که یک منبع زیر زمینی از مواد معدنی داغ و سیال، یا گاز، به سطح زمین یا یک جسم آسمانی غیر ستاره ای برسد. آن مواد معدنی ممکن است از مواد بسیار متفاوتی تشکیل شده باشند. در روی زمین، اکثر آتشفشان ها مواد مذاب به نام ماگما را به بیرون می فرستند. این ماگما شامل سیلیسیم، آهن، مگنزیم، سدیم و چند ماده معدنی پیچیده می شود.

آتشفشان های آیو (آیو یکی از قمرهای مشتری است)، معمولاً گوگرد و دی اکسید گوگرد را به سطح آن قمر می فرستند. اما اوضاع ممکن است از این هم ساده تر باشد. روی انسلادوس (قمر زحل) و تریتون (قمر نپتون) و برخی دیگر از قمرها، نیروی پیش برنده آتشفشان ها، یخ یعنی همان آب منجمد شده، است.

آب در هنگامی که یخ می زند منبسط می شود و فشار بسیار بالایی به سمت بالا وارد می کند؛ همان اتفاقی که در آتشفشان های روی زمین می افتد. زمانی که یخ فوران می کند، یک یخ فشان (Cryovolcano) ایجاد می شود. پس آتشفشان ها می توانند به جای سنگ های ذوب شده، یخ داشته باشند.

سیاره های نزدیک خورشید، سنگی هستند و تولید سنگ سیلیکات ماگما می کنند. اما سیاره ها و اقمار پس از مریخ، حاوی مقادیر قابل توجهی گاز علاوه بر سنگ سیلیکات هستند. آتشفشان در این بخش از منظومه شمسی معمولاً یخ فشان است و به جای سنگ های مذاب، گاز سرد یا یخ زده مانند آب، آمونیاک و متان فوران می کند.

روی سطح زمین هم در مقیاس کوچکتر، آبفشان هایی به نام چشمه آب گرم داریم که آب از آنها به بیرون می جهد. این آب به دلیل برخورد با منبع داغ ماگما در زیر زمین، بسیار گرم شده است.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «یخ فشان چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.

[/toggle]