جنگ شیمیایی چیست؟

در جنگ های شیمیایی برای کشتن یا آسیب رساندن به دشمن و یا نابود کردن منابع غذایی او از مواد شیمیایی استفاده می شود. استفاده از سلاح های شیمیایی تقریباً در جنگ جهانی اول (1914 – 1918 میلادی) آغاز شد. در ژانویه 1915 میلادی آلمان ها گاز کلر را به سوی سربازان روسی رها کردند که البته صدمات چندانی وارد نکرد. ولی در 22 آوریل 1915 آنها همین گاز را علیه نیروهای انگلیسی و فرانسوی بکار بردند. باد موجب رانده شدن گاز کلر به سوی ارتش انگلیس و فرانسه شد و در نتیجه، تعداد زیادی از سربازان انگلیسی و فرانسوی به شدت آسیب دیدند و یا کشته شدند.

گاز کلر به ریه ها و مجاری تنفسی حمله می کند و نفس کشیدن را مشکل می سازد. پس از آن، آلمان ها تحقیقات بیشتری راجع به گازهای سمی انجام دادند.

در سال 1917 میلادی آلمانی ها گاز خردل را ساختند. گاز خردل از راه پوست جذب بدن می شود؛ به همین دلیل استفاده از ماسک در برابر این گاز کارآیی ندارد. برای مقابله با گاز خردل باید از لباس های مخصوص و غیر قابل نفوذ استفاده شود. گاز خردل موجب تاول زدن پوست و التهاب و تحریک ریه ها می شود. بنابراین، این گاز تلفات بیشتری به دشمن وارد می کرد.

پس از جنگ جهانی اول گازهای اعصاب برای اولین بار توسط آلمانی ها ساخته شدند. گازهای اعصاب بسیار خطرناک تر از گازهای سمی هستند که در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفتند. با این وجود، در جنگ جهانی دوم از این گازها استفاده نشد. گازهای اعصاب فعالیت طبیعی سلول های عصبی را دچار اختلال می کنند و موجب تشنج، استفراغ و مرگ می شوند.

بسیاری از این نوع گازها، بی رنگ، بی بو و بی مزه هستند. بسیاری از انواع دیگر گازهای سمی در برخی از کشورهای جهان تولید شده اند. نوعی از این گازهای سمی عملکرد طبیعی خون را دچار اختلال می کند و به بافت های بدن اجازه نمی دهد از اکسیژن استفاده کنند.

برخی از گازهای سمی مثل گاز اشک آور، اثری موقت دارند. گاز اشک آور همانطور که از نامش پیدا است، موجب ریزش اشک می شود. این گاز در بینی، دهان و چشم ها خارش و سوزاندن ایجاد می کند، باعث سرفه های شَدید می شود و گاهی اوقات به پوست هم صدمه می زند. در اکثر نقاط جهان پلیس برای سرکوب شورش ها و درگیری های خیابانی از گاز اشک آور استفاده می کند. این گاز گاهی اوقات توسط ارتش نیز بکار می رود.

اکثر مردم جهان معتقدند که سلاح های شیمیایی باید بطورکلی از بین بروند. به دلیل تاثیرات بسیار خطرناکی که سلاح های شیمیایی بر زندگی انسان ها، جانوران و گیاهان به جای می گذارند، موافقت های بین المللی برای جلوگیری از استفاده از آنها به عمل آمده است. به همین دلیل استفاده از این نوع سلاح ها پس از جنگ جهانی اول بسیار محدود شده بود تا اینکه در طول جنگ خلیج فارس گازهای شیمیایی توسط عراق علیه ایران مورد استفاده قرار گرفتند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «جنگ شیمیایی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.