فرسودگی شغلی چیست؟
از مهم ترین مشکلات در محیط های کاری، استرس و فرسودگی شغلی است. بر اساس تحقیقات مختلف، کارکنان از استرس رنج می برند و نتایج تحقیقات نشان می دهد مدیریت استرس به عوامل متعددی بستگی دارد. از مهم ترین آنها شرایط محیط کاری و احساس گرسنگی در محیط کاری می باشد.
این استرس ها در بلندمدت می توانند ناهنجاری های مختلفی را سبب شده و تاثیر منفی خود را در زندگی روزانه و شغلی افراد نشان می دهند. استرس علاوه بر تاثیرات فیزیکی و جسمانی از جمله ناراحتی قلبی و گوارشی، شرایط روحی و روانی افراد را نیز به خطر می اندازد.
پژوهش ها نشان می دهد کارکنان دچار استرس از تعامل سازنده با خود و مشتریان برخوردار نیستند. اغلب افراد دچار استرس با کاهش عملکرد شغلی مواجه می شوند، کسالت، بی حالی، عصبانیت و بی خوابی معمولاً توانایی فرد را در انجام وظایف شغلی به صورت فرسودگی عاطفی یا هیجانی و کاهش انگیزه برای پیشرفت و ترقی سبب می شود.
در این مقاله شما می توانید با فرسودگی شغلی و عوامل مسبب آن آشنا شوید.
فرسودگی شغلی فرآیندی است که تحت شرایط کاهش انرژی جسمانی و استرس شغلی به وجود می آید که باعث بروز انواع بیماری های جسمی و روانی و نگرش منفی نسبت به فعالیت های حرفه ای و عدم ارتباط مطلوب با گیرنده خدمت (مشتری) شود.
فرسودگی شغلی تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند نوع شغل، تعارض و سر در گمی در نقش، فشار کاری بیش از حد، نوع مدیریت، فقدان حمایت اجتماعی، تغییرات سازمانی و ساعت کاری قرار دارد. شرایط نامناسب کاری، احساس ناکارآمدی سازمانی، احساس عدم پیشرفت، فرصت کم برای ارتقاء و وجود قوانین و مقررات خشک و دست و پا گیر در نظام سازمان از دیگر عوامل موثر در ایجاد گسترش فرسودگی شغلی هستند.
علل ایجاد فرسودگی شغلی
علل و عوامل جسمی و روانی متعددی در ایجاد فرسودگی شغلی موثر هستند که مهم ترین آنها عبارتند از:
- درماندگی آموخته شده
- فقدان کنترل
- عدم هماهنگی
- عدم تعادل در ارزش ها
- فعالیت افراطی
- بی علاقه بودن به محیط کار، همکاران و کارفرما
- کار یکنواخت
- کم یا زیاد بودن کار نسبت به توانایی فرد
- مشکلات خانوادگی و مالی
- بیماری های جسمی و روحی
- مسائل اجتماعی و سیاسی
- فقدان پاداش
- احساس ضعف
- نامناسب بودن نظام ارزیابی عملکرد شغلی افراد و جایگزین شدن رابطه به جای ضابطه در سازمان
- هماهنگ نبودن میزان پرداخت حقوق و مزایا و میزان کاری که انتظار می رود فرد در سازمان انجام دهد.
- ناآشنا بودن افراد با اهداف سازمان یا قابل درک نبودن این اهداف برای آنان
- عدم بهره گیری از همه توان و استعدادهای بالقوه افراد در انجام دادن وظایف شغلی
علائم و نشانه های فرسودگی شغلی
در دوره هایی از زندگی احساس ناامیدی، عصبانیت، افسردگی، نارضایتی و اضطراب عادی به نظر می رسد. اما افراد در حالت فرسودگی شغلی این هیجانات منفی را بیشتر از حد معمول تجربه می کنند. در بدترین حالت افراد از نوعی خستگی یا نقصان عاطفی شکایت دارند.
فرسودگی شغلی با کاهش در شور و شوق و درخشندگی شغلی مشخص می شود. به دنبال فرسودگی شغلی عوارضی بروز پیدا می کند که اولین عارضه آن فرسودگی جسمی است.
در کل می توان علائم و نشانه ها فرسودگی شغلی را چنین برشمرد:
- بی تفاوتی نسبت به کار
- احساس کسالت، سستی و عدم تمایل به ادامه کار
- کاهش ظرفیت و قابلیت انجام کار
- اختلال در کار طبیعی دستگاه های بدن مانند جریان خون، تنفس، سیستم عصبی و…
- کاهش کمی و کیفی کار به علت کاهش قدرت و دقت
- افزایش ساعات غیبت از کار
- افزایش حوادث ناشی از کار
- تشدید و ازدیاد اختلافات در محیط کار و زندگی
- تنش و پرخاشگری در محیط کار و خانواده
- بروز عوارض عصبی و روانی و کاهش توانایی انجام کارهای روزمره زندگی در خارج از محیط کار
- اختلال در روابط اجتماعی، عدم توجه به وظایف اجتماعی و تمایل به معاشرت با دیگران
- پیری زودرس و کوتاهی عمر و مبتلا شدن به برخی بیماری ها
- کاهش نیروی ذخیره شده در بدن
منابع
مقاله علمی و آموزشی «فرسودگی شغلی چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد.
