کاتالیزور چیست؟
کاتالیزور ماده ای است که سرعت واکنش های شیمیایی را تغییر می دهد و خودش در واکنش شرکت نمی کند.
با استفاده از کاتالیزور می توان سرعت یک واکنش را کاهش یا افزایش داد. به کاتالیزوری که سرعت واکنش را افزایش می دهد، کاتالیزور مثبت و به کاتالیزوری که سرعت واکنش را کاهش می دهد، کاتالیزور منفی می گویند. برای مثال برای آزاد شدن اکسیژن از کلرات پتاسیم باید آن را تا حدود 400 درجه سانتیگراد حرارت دهیم؛ در حالی که اگر به آن دی اکسید منگنز بیفزاییم، اکسیژن در دمای 200 درجه سانتیگراد بدست می آید. بنابراین دی اکسید منگنز در این واکنش به عنوان یک کاتالیزور مثبت عمل می کند. از طرف دیگر سنگ گچ یا سولفات کلسیمی که به سیمان پُرتلند اضافه می شود، یک کاتالیزور منفی است و روند سفت و سخت شدن را کُند می کند. در این حالت پس از شروع واکنش سرعت آن به تدریج افزایش می یابد.
صنایع شیمیایی جدید به استفاده از کاتالیزورهای مناسب وابسته هستند. کاتالیزورها نقش مهمی را در ساخت پلاستیک، کائوچو، بنزین، روغن ها، اسید سولفوریک و آمونیاک بر عهده دارند. از نیکل به عنوان کاتالیزور در تبدیل روغن مایع به جامد و تهیه صابون استفاده می شود. آنزیم های گیاهی و جانوری نیز نوعی کاتالیزور هستند. این مواد سرعت واکنش های شیمیایی را در سلول ها افزایش می دهند.
[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]
مقاله علمی و آموزشی «کاتالیزور چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر 1393 با شابک 978-964-307-221-6 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
[/toggle]
