دره ها چگونه به وجود می آیند؟
دره ها فرو رفتگی های عمیق و گاه وسیعی هستند که در اثر عوامل مختلف به وجود می آیند. دره ها را در کوهستان های سراسر جهان می توان یافت.
اکثر دره ها بوسیله رودخانه ها به وجود می آیند. آبی که از قله کوه ها سرچشمه می گیرد، به سوی دامنه ها جریان می یابد. سراشیبی تند دامنه کوه باعث می شود که آب با سرعتی بسیار زیاد به سوی سرزمین های پست جاری شود. به این ترتیب رود، کفِ بستر خود را می کَنَد و با خود می برد. به این عمل، فرسایش می گویند.
فرسایش کف بستر رود آنقدر ادامه می یابد که دره ای به شکل V به وجود می آید. با گذشت زمان، سرعت رود کاهش می یابد و رود به چپ و راست منحرف می شود. به علاوه با پیوستن آب سایر رودها، پهنای رود افزایش می یابد. در نتیجه، دره به شکل U در می آید. پس از آن، کف رودخانه به تدریج عریض تر و ساحل آن نیز پهن تر می شود. این کار آنقدر ادامه می یابد که سرزمینی شبیه به جلگه تشکیل می شود. به این ترتیب هزاران سال طول می کشد تا یک دره شکل بگیرد.
برخی از دره ها در اثر حرکت یخچال ها (توده های بزرگ یخ) در سراشیبی کوهستان های مناطق سردسیر به وجود می آیند. یخچال ها دارای حرکت بسیار کندی هستند. آنها هنگام حرکت، سنگ ها را خرد می کنند و با خود می برند. یخچال ها حتی می توانند توده های عظیم سنگ را حمل کنند. سنگ هایی که به توده های یخ می چسبند، عمل تخریب کف بستر یخچال ها را افزایش می دهند. به این ترتیب حرکت توده های یخ باعث به وجود آمدن دره هایی به شکل U می شود.
آتشفشان ها نیز می توانند باعث شکل گیری دره شوند. گاهی اوقات نیروی زیادی که در اثر فوران آتشفشان آزاد می شود، شکاف بسیار عمیقی در پوسته زمین به وجود می آورد. به این گونه از دره ها، دره های نشستی (کافتی) گفته می شود. یکی از بزرگترین دره های نشستی، دره ای است به طول پنج هزار کیلومتر که از سوریه تا شرق آفریقا کشیده شده است.
منابع
مقاله علمی و آموزشی «دره ها چگونه به وجود می آیند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر 1393 با شابک 978-964-307-221-6 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.
