چگونه انسان‌های غارنشین موفق به کشف آتش شدند؟

زغال‌ها و ذرات سوخته استخوان‌های پیدا شده در غارها نشان می‌دهند که اجداد غارنشین ما در صدها هزار سال قبل، از آتش استفاده می‌کردند. همچنین سنگ‌هایی یافت شده که از نحوه قرار گرفتن آنها، می‌توان حدس زد که نقش بخاری داشته‌اند.

چگونه انسان درست کردن آتش را یاد گرفت؟

بهترین فرضیه‌ای که می‌توان ارائه داد این است که احتمالاً انسان‌های نخستین چگونگی استفاده از آتش را پیش از آنکه بتوانند آن را ایجاد کنند، می‌دانستند. رعد و برق ممکن بود که گاهی باعث آتش گرفتن درختان پوسیده جنگل‌ها شده و آنها را سوزانده باشد. بدین ترتیب انسان ابتدا آتش را کشف کرد و پس از کشف آتش، سال‌ها آن را در اطراف محل زندگی‌اش برافروخته نگه داشت. می‌دانیم که انسان‌های غارنشین و مردمان باستان رسم داشتند که آتش مخصوصی را همیشه زنده (روشن) نگه دارند، زیرا روشن نگه داشتن آتش کاری بس ساده‌تر از بر افروختن مجدد آن بود.

زمانی که انسان‌های غارنشین از روی سنگ‌ها عبور می‌کردند، هنگام برخورد یک سنگ به سنگ دیگر، متوجه جرقه حاصل از برخورد آنها شدند. این موضوع شاید هزاران سال پیش از آنکه انسان پی به چگونگی ایجاد آتش ببرد، اتفاق افتاده باشد. با این حال راز برخورد سنگ‌ها به یکدیگر و ایجاد جرقه و آتش بواسطه آن، چیزی بود که در گذشته تنها راهبان و کشیشان آن را نزد خود نگه می‌داشتند.

انسان‌های بدوی که در عصر حاضر وجود دارند نیز آتش را مانند انسان‌های اولیه ایجاد می‌کنند. در آلاسکا هنوز برخی از قبایل سرخ‌پوست، از به هم مالیدن سنگ‌ها آتش درست می‌کنند. در هندوستان و چین نیز قبایلی وجود دارند که برای تهیه آتش تکه‌هایی از سفال را به درخت بامبو می‌سایند. اسکیموها یک تکه کوارتز را به آهن مالش می‌دهند و بالاخره سرخ‌پوستان مناطق شمالی آمریکا از به هم مالیدن دو تکه چوب آتش درست می‌کنند.

تاثیرات کشف آتش

ایجاد و استفاده از آتش، شاید اولین گام در راه تمدن بشر باشد. دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد با کشف آتش، گامی بزرگ در جهت پیشرفت تمدن برداشته شد. پختن، غذای انسان را مطبوع‌تر کرد و با دودی کردن مواد غذایی، می‌توانست مدت‌ها از فاسد شدن آن جلوگیری نماید. نوک ابزارها و سلاح‌های ساخته دست بشر، با حرارت و قرار گرفتن روی آتش، سخت و با دوام‌تر می‌شد. روشنی آتش در محل زندگی انسان، او را از خطر حمله جانوران وحشی دور نگه می‌داشت و همچنین آتش او را در برابر سرما حفظ می‌کرد و بنابراین می‌توانست به راحتی در نواحی سردسیر زندگی کند.

منابع

1. کتاب به من بگو چرا و چگونه. نوشته آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. 1391.