چگونه از آب دریا نمک استخراج می‌شود؟

بررسی‌های علمی نشان داده‌اند که آب دریاها حاوی حدود 19 میلیون کیلومتر مکعب نمک جامد است. این نمک از خشکی به دریا منتقل می‌شود. به عبارتی وقتی آب باران و برف ذوب شده در کوه‌ها جاری می‌شود، مواد معدنی موجود در سنگ‌ها را حل می‌کند و با خود می‌برد. این آب‌ها بتدریج به یکدیگر می‌پیوندند و رودخانه‌ها را به وجود می‌آورند. رودخانه‌ها در نهایت به درون دریاها و اقیانوس‌ها می‌ریزند. به همین جهت آب دریا حاوی مقدار زیادی نمک و سایر املاح است.

در آب دریا حدود 3 تا 3.5 درصد نمک خوراکی وجود دارد. نمک خوراکی در واقع ترکیبی از سدیم و کلر (کلرید سدیم) است. مواد معدنی مثل ید نیز در نمک وجود دارد.

استخراج نمک از آب دریا

برای استخراج نمک از آب دریاها و دریاچه‌ها، ابتدا آب را به درون حوضچه‌های عریض و کم عمقی به ارتفاع یک متر هدایت می‌کنند. آب مدتی درون این حوضچه‌ها می‌ماند تا ناخالصی‌های جامد آن از قبیل ماسه، گِل و موجودات ریز زنده ته‌نشین شود. فسفات کلسیم موجود در آب دریا نیز در همین حوضچه‌ها از آن جدا می‌شود. پس از آن، آب را به درون حوضچه‌های دیگری می‌ریزند تا تبخیر شود و نمک خوراکی (کلرید سدیم) آن باقی بماند. نمک بدست آمده را خشک، تصفیه و پالایش می‌کنند.

در کشورهای سردسیر از روش دیگری برای استخراج نمک استفاده می‌شود. در این روش، آب دریا را منجمد می‌کنند. وقتی آب در حال یخ زدن است، مولکول‌های نمک از آن جدا می‌شوند و به آب موج‌دار زیر یخ سطحی می‌پیوندند. به این ترتیب غلظت نمک موجود در آب افزایش می‌یابد. پس از آن، یخ را از آب جدا و آب باقی‌مانده را منجمد می‌کنند. این کار آنقدر ادامه می‌یابد تا مقدار بسیار کمی آب که حاوی مقدار زیادی نمک است، باقی بماند. در نهایت، با حرارت دادن آب، نمک موجود در آن را جدا می‌کنند.

ذخایر نمک جهان، پایان‌ناپذیر هستند و بزرگترین منبع نمک جهان در ایالات متحده آمریکا واقع است و سطحی به وسعت 260 هزار کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد.

از نمک خوراکی به عنوان چاشنی و همچنین برای جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی استفاده می‌کنند.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.