انسان چگونه تنفس می کند؟

همه موجودات زنده برای ادامه زندگی به اکسیژن نیاز دارند. انسان، اکسیژن مورد نیاز خود را از راه تنفس بدست می آورد. تنفس در انسان دارای دو مرحله است: دم و بازدم.

ورود هوا به داخل شش ها دم و خروج آن از شش ها بازدم نامیده می شود. هوای دم پس از عبور از بینی یا دهان ابتدا وارد گلو و پس از آن وارد حنجره می شود. پس از حنجره نخستین مجرایی که هوای دم وارد آن می شود، نای است. نای لوله ای ضحیم و انعطاف ناپذیر است و 10 سانتیمتر طول دارد.

نای در انتها به دو لوله کوچکتر به نام نایژه تقسیم می شود. هر نایژه وارد یک شش می شود. انسان دارای 2 شش است. به این ترتیب یکی از نایژه ها وارد شش راست می شود و دیگری به شش چپ می رود. نایژه ها در شش ها، انشعابات بیشتری پیدا می کنند و نایژک های کوچکتری را به وجود می آورند. انتهای آخرین نایژک ها به یک یا چند کیسه هوایی می رسد.

تعداد کیسه های هوایی موجود در شش های یک انسان بالغ حدود 300 میلیون عدد است. سلول هایی که دیواره کیسه های هوایی را پوشانده اند، از خارج به دیواره مویرگ ها چسبیده اند و از داخل با هوای تنفسی در تماس هستند. تبادل گازهای اکسیژن و دی اکسید کربن بین شش و خون در دیواره کیسه های هوایی انجام می گیرد.

بالا بودن فشار اکسیژن در کیسه های هوایی باعث حل شدن آن در دیواره این کیسه ها می شود. در نتیجه اکسیژن به سوی خون انتشار پیدا می کند. عکس این حالت در مورد دی اکسید کربن صورت می گیرد. از آنجا که میزان دی اکسید کربن خون بیشتر از کیسه های هوایی است، این گاز به طرف کیسه های هوایی انتشار پیدا می کند.

دی اکسید کربنی که وارد کیسه های هوایی می شود، طی عمل بازدم از شش ها بیرون می رود. به این ترتیب طی عمل تنفس، اکسیژن مورد نیاز سلول های بدن تامین و دی اکسید کربن از بدن خارج می شود.

یک نوزاد تازه متولد شده بطور معمول 60 بار در دقیقه نفس می کشد. یک نوجوان 15 ساله 20 بار در دقیقه و یک فرد بالغ 16 تا 18 بار در دقیقه تنفس می کند. تعداد دفعات تنفس در افراد مسن کمتر از جوانان است.

عمل تنفس توسط مرکز تنفسی کنترل می شود. این مرکز در مغز واقع است. مرکز تنفسی به میزان دی اکسید کربن موجود در خون حساس است. اگر میزان دی اکسید کربن موجود در خون افزایش پیدا کند، (مثلاً هنگام ورزش) این مرکز علائمی ارسال می کند که موجب سریع تر شدن تنفس می شود.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «انسان چگونه تنفس می کند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.