چگونه شبنم شکل می‌گیرد؟
حتماً بارها در ساعت‌های اولیه صبح متوجه وجود قطرات ریز آب روی گیاهان و درختان شده‌اید که مانند مرواریدی می‌درخشند. به این قطرات، شبنم می‌گویند. بسیاری از مردم فکر می‌کنند شبنم نیز مانند باران در طول شب از آسمان بر زمین می‌بارد. ولی اینطور نیست.
این قطرات در اثر متراکم شدن بخار آب موجود در هوا به وجود می‌آیند. هوای پیرامون ما دارای مقداری بخار آب است که ما به آن رطوبت می‌گوییم. هوای گرم در مقایسه با هوای سرد رطوبت بیشتری دارد. در طول شب، وقتی بخار آب موجود در هوای گرم با سطح سرد اجسامی مانند برگ گیاهان، سنگ‌ها و… برخورد می‌کند، به صورت قطرات ریز آب متراکم می‌شود. این قطرات ریز آب، همان شبنم‌اند.
شکل‌گیری شبنم
نحوه شکل‌گیری شبنم را می‌توان با یک آزمایش ساده مشاهده کرد. لیوانی را روی میز قرار دهید. مقداری یخ یا آب یخ داخل آن بریزید. پس از مدتی متوجه قطرات ریزی روی سطح خارجی لیوان خواهید شد. این قطرات در اثر متراکم شدن بخار آب موجود در هوا به وجود می‌آیند. دقیقاً به همین ترتیب، وقتی در طول شب گیاهان و درختان سرد می‌شوند، بخار آب موجود در هوا به شکل شبنم روی آنها متراکم می‌شود.
شبنم، وقتی آسمان صاف است، بیشتر و زمانی که هوا ابری است، کمتر تشکیل می‌شود. چون تبخیر آب شب‌هایی که آسمان صاف است، بیشتر می‌باشد. در چنین شب‌هایی، سطح گیاهان و درختان نیز سردتر می‌شود. در نتیجه شبنمِ بیشتری به وجود می‌آید. ولی وقتی هوا ابری است سطح گیاهان در طول شب سرد نمی‌شود. به همین دلیل شبنمِ کمتری تشکیل می شود. ساعاتی پس از طلوع خورشید قطرات شبنم بخار می‌شوند و از بین می‌روند.
منابع
- کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.
