چگونه زنبوران عسل با هم حرف می زنند؟

زمانی که یکی از زنبورهای کارگر، گل مناسب برای شهدبرداری پیدا کند، بلافاصله زنبورهای دیگر را باخبر می سازد. اما این زنبور چگونه برای زنبورهای دیگر پیام می فرستد و چگونه به یاران خود آدرس محل آن گل را می دهد تا آنها هم بروند و مثل او شهدبرداری کنند؟

زنبور عسل به شیوه ی بسیار جالبی زنبورهای دیگر را به محل گلی که پیدا کرده است راهنمایی می کند و این خود یکی از شگفتی های جهان طبیعت به شمار می رود. چون باید بدانید که زبان زنبور عسل زبان غریزه می باشد، یعنی به هیچ وجه آن را از کسی نیاموخته اند. به محض اینکه یک زنبور کارگر به سن رشد رسید، خودبخود قادر خواهد بود با این زبان با سایر زنبورهای همنوعش صحبت کند.

زبان زنبورها عبارت از رقصیدن و بوییدن است. لابد تعجب کرده اید؟ خب؛ برایتان توضیح می دهیم که زنبور عسل چگونه بوسیله ی رقصیدن و بوییدن منظور خود را به زنبورهای دیگر تفهیم می کند.

زمانی که زنبور عسل به شهد یا گرده ی یک گل دست می یابد، شهد آن را می مکد و مجدداً به کندوی محل سکونتش مراجعت می نماید. در آنجا شروع به رقصیدن می کند. پیوسته به این سو و آن سو می پرد و حلقه های بسیار کوچکی را با رقص های خود در هوا ترسیم می سازد.

از تماشای این رقص، زنبورهای دیگر به هیجان می آیند و آگاه می شوند که رفیق شان یک گل مناسب پیدا کرده است. آنگاه نزدیک می آیند و زنبوری را که در حال رقصیدن است بو می کنند و بوسیله ی همین بو کشیدن است که به همه چیز پی می برند. در آن لحظه، زنبورها دقیقاً متوجه خواهند شد که باید در جستجوی چه چیزی برآیند. اگر رقص زنبور مزبور خیلی شاد و پر هیجان باشد، علامت آن است که منبع سرشاری از گل های مناسب را به دست آورده است و به همین جهت، تعداد بسیار بیشتری از زنبورها آماده ی پرواز خواهند شد.

پس می بینید زنبور عسل چگونه با یاران خودش سخن می گوید. آنها حتی پی می برند که اکنون باید به سراغ شهد یا گرده ی کدام گل بروند. از بوییدن زنبور رقاص، بقیه ی زنبورها نوع گل را شناسایی می کنند و به کم یا زیاد بودن مقدار آن گل نیز پی می برند.

اما تمام این حرف هایی که گفتیم، در مورد گل هایی است که بیشتر از صد متر از کندو فاصله ندارند. حالا اگر گل در مسافت دورتری قرار گرفته باشد، زنبور نحوه ی رقصیدن خود را عوض می کند. به این صورت که به جای اینکه به صورت حلقه وار برقصد، دو حلقه ی پیوسته به شکل عدد انگلیسی هشت را با رقصیدنش در هوا نقش می زند. در عین حال، گاهی در ضمن رقصیدن، شکم (یعنی پایین تنه) خودش را هم به این سو و آن سو حرکت می دهد. از روی حرکت شکم زنبور، بقیه ی زنبورها به مسافت و حتی جهت پرواز پی خواهند برد.

هر چقدر که مسافت دورتر باشد، زنبور هشت های کمتری در فضا ترسیم می نماید. به عنوان مثال، اگر زنبور در هر دقیقه یازده بار شکل هشت را در هوا درست کند، معنایش این است که گل های مورد نظرش در فاصله 3200 متری کندو قرار گرفته اند.

علاوه بر این، زنبور رقاص نقطه ی وسط شکل هشت را نیز به گونه ای در هوا ترسیم می کند که جهت پرواز کردن برای رسیدن به گل های مورد نظرش را نشان می دهد. این نقطه در ارتباط با موقعیت خورشید در آسمان ترسیم می گردد و زنبورها با توجه به آن، بی درنگ زاویه ی پرواز به سوی مقصد (یعنی به طرف گل) را پیدا می کنند.

[toggle title=”برای مشاهده منابع اینجا کلیک کنید.” state=”close” ]

مقاله علمی و آموزشی «چگونه زنبوران عسل با هم حرف می زنند؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب به من بگو چرا و چگونه، نوشته ی آرکادی لئوکوم و ترجمه سعید درودی از انتشارات بهزاد، منتشر شده در 1391 با شابک 8-57-5959-964 به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.

[/toggle]