با کیست تخمدان آشنا شوید
کیست‌های تخمدان، کیسه‌های کوچک حاوی مایع هستند که داخل یا روی تخمدان خانم‌ها به وجود می‌آیند. هر خانم، دو تخمدان دارد که در دو ناحیه چپ و راست شکم جای گرفته‌اند. در تخمدان خانم‌ها قبل از دوران یائسگی، هر ماه یک تخمک آزاد می‌شود. کیست‌های تخمدان می‌توانند موجب درد یا احساس فشار در شکم شوند. البته برخی از خانم ممکن است هیچ علائمی مشاهده نکنند.
بسیاری از خانم‌ها با شنیدن وجود کیست تخمدان (Ovarian Cyst) در بدن خود، دچار اضطراب ابتلا به سرطان می‌شوند، اما در بیشتر موارد هیچ جای نگرانی وجود ندارد. حالا شما می‌توانید با آرامش کامل، در ادامه با کیست تخمدان آشنا شوید.
علائم کیست تخمدان چیست؟
بسیاری از خانم‌ها، علائم خاصی مشاهده نمی‌کنند. اما بطورکلی مهم‌ترین علامت، درد یا فشار در پایین یک سمت از شکم است. این درد ممکن است به دو شکل مبهم یا تیز باشد و می‌تواند بیاید و برود.
کیست تخمدان ممکن است بترکد یا باعث چرخش و پیچ خوردن تخمدان شود. بروز این حالت خطرناک است. بنابراین در صورت احساس درد شَدید در سمت چپ یا راست پایین شکم، بلافاصله با پزشک‌تان تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. به عنوان مثال اگر درد به حدی شَدید است که شما دولا راه می‌روید یا کلاً راه رفتن برایتان دشوار می‌شود باید بلافاصله به اورژانس مراجعه نمایید. ممکن است در کنار احساس درد، حالت تهوع یا استفراغ و یا کمی خونریزی از مجرای تناسلی نیز داشته باشید.
عوامل بروز کیست تخمدان چیست؟
عوامل بسیاری موجب بروز کیست تخمدان می‌شوند. شایع‌ترین این علائم عبارتند از:
- تخمک‌گذاری یا حاملگی: هر ماه، یک تخمک از تخمدان آزاد می‌شود که موجب پیدایش یک کیسه به نام فولیکول می‌شود. گاهی فولیکول رشد می‌کند اما تخمک آزاد نمی‌کند و در عوض تبدیل به کیست می‌شود یا اگر خانمی بعد از تخمک‌گذاری باردار شود، ممکن است یک کیست روی تخمدان، تا هفته‌ها و ماه‌ها باقی بماند. معمولاً این نوع کیست‌ها خودبخود از بین می‌روند.
- کیست درموئید: این نوع کیست که از انواع رایج کیست‌ها به شمار می‌رود، گاهی در داخل خود حاوی دندان، مو یا چربی هستند! شاید عجیب به نظر برسد. کیست‌های درموئید بطور عادی برای سلامتی مضر نیستند، اما ممکن است پزشک شما با جراحی اقدام به خارج نمودن آنها کند.
- سندروم تخمدان پلی کیستیک: در خانم‌های مبتلا به این بیماری، هر ماه به جای یک فولیکول، تعداد بسیاری کیست ریز رشد می‌کند. این کیست‌ها معمولاً از بین نمی‌روند و همچنین نیازی به درمان یا خارج کردن آنها نیست. اما گاهی این سندروم به دلایلی که ربطی به کیست‌ها ندارد، نیازمند درمان می‌باشد.
- سرطان: سرطان عامل ایجاد کیست در کمتر از یک نفر از هر 100 نفر مبتلا به کیست تخمدان می‌باشد. احتمال بروز سرطان تخمدان در خانم‌های یائسه یا افرادی که زمینه ارثی ابتلا به سرطان تخمدان دارند، بیشتر است.
اندازه کیست تخمدان
کیست‌های تخمدان می‌توانند به اندازه 10 سانتیمتر (تقریباً به اندازه یک پرتقال) بزرگ باشند. ولی معمولاً کیست‌ها کوچکتر هستند.
آیا آزمایشی برای تشخیص کیست تخمدان وجود دارد؟
- آزمایش‌های تصویربرداری: رایج‌ترین نوع آن سونوگرافی لگن است. در این روش با استفاده از امواج صوتی، تصویری از رحم و تخمدان‌ها تهیه می‌شود. در این تصویر (عکس) وجود هر گونه کیست، به همراه محل و اندازه آنها مشخص خواهد بود. همچنین ممکن است پزشک شما برای عکس‌برداری از روش MRI یا سی تی اسکن نیز استفاده کند.
- آزمایش خون برای تشخیص بارداری یا احتمال سرطان.
کیست‌های تخمدان چگونه درمان می‌شوند؟
نحوه درمان با توجه به عامل بروز کیست و علائم فرد تعیین می‌گردد. درمان‌های ممکن عبارتند از:
- صبر کردن: شاید پزشک شما چند ماه یکبار سونوگرافی انجام دهد تا از تغییر اندازه کیست‌ها یا از بین رفتن آنها مطلع شود. کیست‌ها شاید همان اندازه قبل باقی بمانند یا کوچکتر و حتی محو شوند. در این موارد نیازی به انجام اقدام درمانی نیست.
- قرص ضد بارداری: این داروها از رشد برخی از کیست‌ها جلوگیری می‌کنند.
- جراحی: برای خارج کردن کیست‌ها یا کل تخمدان
تاثیر کیست بر باروری و فرزندآوری به منشاء ایجاد آن وابسته است. بسیاری از خانم‌های مبتلا به کیست تخمدان، مشکلی برای باردار شدن ندارند. حتی خانم‌هایی که فقط یک تخمدان سالم دارند نیز اغلب مشکل باروری ندارند. اگر شما باردار نمی‌شوید، داروها یا فناوری‌های جدید می‌توانند به شما کمک کنند. تنها کافی است با پزشک متخصص صحبت کنید. سلامتی شما آرزوی ما است.
