ترکیبات ضد یخ چیست؟

ترکیبات ضد یخ موادی هستند که وقتی با برخی مایعات دیگر مخلوط می شوند، نقطه انجماد آن را پایین می آورند. در مناطق سردسیر، در فصل زمستان مایعاتی که در سیستم خنک کننده اتومبیل ها و اتوبوس ها مورد استفاده قرار می گیرند، یخ می زنند. برای جلوگیری از یخ زدن این مایعات از ترکیبات ضد یخ استفاده می کنند.

برای ممانعت از یخ زدن بال هواپیماهایی که در نقاط سردسیر پرواز می کنند نیز از ترکیبات ضد یخ استفاده می شود.

معمولاً نوعی الکل جزء اصلی سازنده ترکیبات ضد یخ است. اتیلن گلیکول (Ethylene glycol) در اکثر ترکیبات ضد یخ معمولی مورد استفاده قرار می گیرد. در فصل زمستان مخلوط این ترکیب با آب را داخل رادیاتور اتومبیل می ریزند تا نقطه انجماد را پایین بیاورند. این مخلوط باعث می شود که موتور اتومبیل بدون یخ زدگی و طبق معمول کار کند. از ضد یخ برای جلوگیری از یخ زدن سیستم خنک کنده نیز استفاده می شود.

گاهی اوقات متیل الکل یا متانول (Methanol) نیز به عنوان یک ترکیب ضد یخ در موتور اتومبیل مورد استفاده قرار می گیرد. متیل الکل نقطه انجماد آب را پایین می آورد.

پس از آنکه احتمال یخ زدگی از بین رفت، ضد یخ موجود در سیستم خنک کننده را خالی می کنند زیرا ضد یخ به دلیل تبخیر، خاصیت خود را از دست می دهد و دیگر نمی تواند سیستم خنک کننده را در مقابل خوردگی و پوسیدگی محافظت کند. همچنین ضد یخ ممکن است وارد قطعات موتور شود و در روغن کاری اختلالاتی به وجود آورد.

از اتیلن گلیکول به عنوان ضد یخ برای جلوگیری از تجمع برف و یخ روی ملخ و بال هواپیما استفاده می کنند. از جمله سایر ترکیبات ضد یخ می توان به اتیل الکل، کلرید کلسیم، کلرید سدیم و مواد بسیار دیگر اشاره کرد.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.