آشنایی با سفیدبالک ها

حشرات در میان موجودات زنده، نقش های گوناگون و بعضاً متناقضی در طبیعت دارند. در حالی که برخی حشرات مفید (زنبورعسل)، شهد گل ها را به عسل تبدیل می کنند یا برخی از آنها (کفشدوزک ها) در کنترل طبیعی آفت های کشاورزی نقش دارند. انواعی از آنها هم هستند که باعث دردسر انسان و دیگر جانداران می شوند. در این میان می توان به سفیدبالک ها اشاره کرد. سفیدبالک ها حشرات ریز مزاحمی هستند که با گرم شدن هوا، سر و کله شان پیدا می شود و در تابستان با جمعیت انبوه خود در شهر جولان می دهند و با خنک شدن هوا و احیاناً بارندگی در پاییز از صحنه حذف می شوند.

در این مقاله شما می توانید با سفیدبالک ها آشنا شوید.

حشره شناسی سفیدبالک ها

سفیدبالک ها حشرات بسیار کوچکی در راسته نیم بالان هستند. راسته ای که شته ها، زنجره ها، ساس ها و اینگونه حشرات مکنده را هم در بر می گیرد. نامی که به این حشرات داده شده (سفیدبالک)، به دلیل ظاهر این حشره است. به نظر می رسد پودری سفید رنگ روی بال هایش را پوشانده و آن را به رنگ سفید در می آورد.

سفیدبالک ها شیره گیاهان میزبان را با اندام های مکنده خود، نوشیده و از آن تغذیه می کنند. این حشرات، آفت معمول گیاهان گلخانه ای از جمله گوجه فرنگی هستند و گونه هایی از آنها در مزارع سبزیجات و حتی باغ های مرکبات مشغول تغذیه از گیاهان هستند. سفیدبالک ها غالباً در جمعیت بسیار زیاد در پشت برگ های گیاه میزبان قابل مشاهده هستند و زمانی که پرواز می کنند، مانند ابری سفید در هوا پخش می شوند. هم نوزادان و هم حشرات بالغ با مکیدن شیره گیاه، باعث کاهش رشد گیاه و زرد شدن برگ های آن می شوند. خسارت این حشرات همچنین شامل کاهش محصول نیز می شود.

اما خسارت سفیدبالک ها تنها به این موارد ختم نمی شود، آنها درختان را ضعیف و مستعد ابتلا به بیماری می کنند. همچنین این حشرات ریز، برخی ویروس های بیماری زای گیاهی را به گیاهان میزبان شان منتقل می کنند و باعث بیماری آنها می شوند.

نوزادان کم سن این حشرات، زمستان را روی برگ های گیاه میزبان می گذرانند. در اواخر بهار ماده های بالغ بین 200 تا 400 تخم به صورت دسته ای در زیر برگ های بالایی گیاه می گذارند. 5 تا 10 روز طول می کشد تا تخم ها، تفریخ شده و نوزادان از آن خارج شوند. این نوزادان کمی دورتر از محل تخم، روی برگ پهن می شوند و شروع به تغذیه می کنند. برخلاف مرحله اول نوزادی، در سه مرحله بعد نوزادان حرکتی ندارند و همچنان به تغذیه مشغول هستند. بعد از مرحله چهارم، نوزاد حشره وارد مرحله شفیرگی می شود. حشرات در این دوره از زندگی خود تغذیه نمی کنند. بعد از یک هفته، حشرات بالغِ جوان ظاهر شده و چرخه زندگی را تکرار می کنند. دوره رشد این حشرات از تخم تا ظاهر شدن حشرات بالغ، حدود 25 روز طول می کشد. سفیدبالک های بالغ یک تا دو ماه زندگی می کنند.

نکته: با اینکه این حشرات گاهی «مگس سفید» نامیده می شوند، اما به راسته دوبالان که مگس ها در آنجا طبقه بندی می شوند، تعلق ندارند و در واقع از گروه مگس ها محسوب نمی شوند.

کنترل جمعیت سفیدبالک ها

شاید اولین گزینه ای که برای مبارزه با حشرات از جمله سفیدبالک ها به ذهن برسد، استفاده از سموم شیمیایی باشد. اما سموم، در محیط های شهری که شاهد حضور این حشرات هستیم، محدودیت جدی برای مصرف دارند. سموم شیمیایی، معمولاً قبل از اینکه حشرات مزاحم را از بین ببرند، حشرات مفید و دشمنان طبیعی آفت را از صحنه محو می کنند. این اتفاق به معنی بدتر شدن اوضاع است چرا که حشره مزاحم بدون دردسر جدی می تواند جمعیت خود را افزایش دهد. پس چه باید کرد؟

متخصصان گیاه پزشکی در جواب این پرسش مهم و کلیدی، راهکارهای زیستی و مبتنی بر طبیعت را معرفی خواهند کرد: حذف سموم از برنامه مبارزه و حمایت از دشمنان طبیعی. از مهم ترین حشرات دشمن سفیدبالک ها می توان به کفشدوزک ها اشاره کرد که از نوزادان سفیدبالک ها تغذیه می کنند. همچنین بال توری ها نیز می توانند با شکار نوزادان، به کاهش جمعیت این حشرات مزاحم کمک کنند. یکی دیگر از دشمنان طبیعی این حشرات، زنبورهایی از جنس Encarsia است که تخم هایشان را روی نوزادان سفیدبالک می گذارند و آنها را پارازیته می کنند. بدین ترتیب نوزادان سفیدبالک بعد از خروج از تخم، به جای اینکه بتوانند به زندگی خود ادامه دهند، غذای نوزادان زنبور خواهند شد.

دخالت های انسان در طبیعت به نفع خود، همواره تعادل زیستی گونه های جانداران را برهم زده است. نتیجه این اتفاق به شکل افزایش ناگهانی جمعیت حشرات نمایان می شود که به آن طغیان آفت ها می گویند.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «آشنایی با سفیدبالک ها»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا گزارش مهدی میرزائی در مجله دانشمند، به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.