چگونه اختاپوس حرکت می‌کند؟

اختاپوس متعلق به گروهی از حیوانات به نام سرپایان می‌باشد. چون پاها به شاخک‌های بلند بازو مانند تقسیم شده و در اطراف سر قرار گرفته است. اختاپوس، دارای هشت عدد از این نوع پاها می‌باشد که سرشار از ماهیچه‌های قوی هستند. هر بازو مجهز به 250 عدد فنجان مکنده است که هر کدام بطور مستقل می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

اگرچه اختاپوس نیز به خانواده نرم‌تنان متعلق است، ولی کاملاً با حلزون‌ها و راب‌ها که آنها نیز از این خانواده‌اند، فرق دارد ولی با اسکوئیدها خویشاوندی نزدیک دارد.

هیچکدام از اختاپوس‌ها صدف ندارند. فقط پوشش نرمی به نام «مانتل» دارند که آنها را در بر گرفته است. شاخک‌ها بلند و قابل انعطاف‌اند و در بخش زیرین هر یک مکنده‌هایی قرار گرفته‌اند. این مکنده‌ها اختاپوس را قادر می‌سازند تا آنچه را که به چنگ می‌آورد، محکم نگه دارد.

چه چیزی موجب می‌شود که حرکت اختاپوس و اداره این هشت بازو به مشکل نخورد؟

در قسمت پشتی این جانور، سیفون قیفی شکل قرار دارد. این جانور به همان روشی که ماهیان تنفس می‌کنند، آب را از طریق این سیفون به داخل کشیده و اکسیژن آن را می‌گیرد. همچنین این سیفون به او کمک می‌کند که با چالاکی حرکت کند. اختاپوس به این وسیله جریان آب را با قدرت به خارج می‌فرستد و بدین ترتیب به سمت عقب حرکت می‌کند. این راهی است که این جانور می‌تواند با استفاده از هشت پای خود از دشمنان به بالای صخره و یا داخل شکاف‌ها خزیده و فرار کند.

زمانی که به آرامی دراز می‌کشد، پاهایش در اطرافش به روی کف آب گسترده می‌شوند. اگر دشمنی به او حمله کند، یا فرار می‌کند و یا دشمن را به سختی در میان پاهایش می‌گیرد. بطور شگفت‌آوری پوست اختاپوس پوششی دارد که مانع چسبیدن مکنده‌ها به خود اختاپوس می‌شود. بازوها این توانایی را هم دارند که هنگام فرار از چنگ شکارچی به عنوان آخرین تلاش از بدن جدا شوند. پس از آن طی تقریباً دو ماه این موجود می‌تواند اندام از دست رفته را بازسازی کند.

چنانچه مسئله بسیار جدی شود، می‌تواند ماده دودی رنگ از خود ساطع کرده و فرار کند. اختاپوس از کیسه‌ای واقع در قسمت زیرین پشت خود می‌تواند ماده سیاه جوهر مانندی بیرون بریزد که آب اطرافش را تیره می‌سازد. همچنین می‌تواند همرنگ محیط اطراف خود شده و از قرمز به خاکستری، زرد، قهوه‌ای و یا سبز و آبی تغییر رنگ دهد.

منابع

1. کتاب به من بگو چرا و چگونه. نوشته آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. سال 1391.