یوگا: ورزشی که استرس را دور می کند

بسیاری از گذشتگان بر این باور هستند که بیشتر مشکلات جسمی انسان ریشه در مشکلات روحی دارد و عقیده دارند جسم و روح در تقابل با یکدیگر می توانند تاثیرات شگرفی بر آدمی داشته باشند. هرچه جسم را پرورش دهیم می توانیم روح خود را جلا دهیم و در نتیجه می توانیم راحت تر با مشکلات و دغدغه های روحی خود مقابله کنیم. در این میان ورزش هایی هستند که نه تنها جسم را پرورش می دهند بلکه باعث توجه فرد به درون و اقتدار شخصی و افزایش دقت و هوشیاری می شود. ورزش هایی که ذهن را تربیت می کند و احساسات و عواطف را پاکیزه و خالص می سازد. یوگا یکی از این نوع ورزش ها است که نه تنها می توان نام آن را ورزش نهاد بلکه یک دانش است.

یوگا دانشی است که تن و جان را پالایش می کند تا با جهان بیکران هماهنگ شویم.

پاتانجالی

با توجه به تعاریف آورده شده در کتاب های مختلف می توان یوگا را اینچنین معنا کرد: «یوگا از دو بُعد جسمی و ذهنی تشکیل شده و هیچ وقت تمرین های بدنی از تمرین های ذهنی جدا نیست. برای انجام تمرین های بدنی (آسانا) از تمام کفایت های ذهنی مثل توجه، دقت و تمرکز استفاده می شود، همینطور برای انجام تمرین های ذهنی مثل مراقبه کردن، درست به همان اندازه که از ذهن استفاده می کنیم بدن را هم به کار می گیریم، چون وضعیت بدن و حالت نشستن در ایجاد تمرکز فکر و جایگاه حضور نقش مهمی دارد. در هر تمرین یوگا این تاکید به وصل کردن وجود دارد.»

در این مقاله شما می توانید با ورزش یوگا و شاخه های آن آشنا شوید.

ورزش یوگا پالایش تن و جان است.

یوگا تنش ها و فشارهای وارده به سیستم عصبی بدن را تخلیه می کند و موجب تنظیم کارکرد غدد بدن و احساس نشاط می شود. ورزش یوگا خستگی را رفع می کند و انرژی و بهره وری انسان را برای فعالیت های زندگی افزایش می دهد. یوگا می تواند برای افرادی که بطور مستمر به این ورزش می پردازند، تاثیراتی همچون توجه به درون و افزایش اقتدار شخصی، بهبود روابط انسان با خود و دیگران، افزایش دقت و هوشیاری را به دنبال داشته باشد.

هنگام انجام دادن تمرین های یوگا نه تنها جسم بلکه ذهن باید تمام و کمال در اختیار تمرینات باشد. این دو اصل جدا نشدنی در بهره جستن صحیح از این ورزش است. در ابتدا برای آشنایی بیشتر با این ورزش باید به دوره هایی که به نام آسانا معروف هستند بپردازیم. تمرین های بدنی یا همان آسانا باید همراه با توجه کامل ذهنی انجام شود که فرد بتواند در مدت زمان تمرین های بدنی، روح و روان خود را جلا دهد. پرداختن به تمرینات آسانا باید حتماً زیر نظر مربی مربوطه صورت گیرد تا تمامی آنها حتی بدون کوچکترین اشتباه همان تاثیری را که لازم است بر بدن و روح داشته باشد.

آسانا

آسانا ذهن را تربیت می کند تا در درون مستقر شود. موجب افزایش توان ماهیچه ها می شود و فرد را با بخش های ظریف تر بدن آشنا می کند. آسانا جریان انرژی را در بدن به حرکت در می آورد و به فرد احساس یکپارچگی می دهد.

آسانا واژه سانسکریت برای حرکت های یوگا است. متخصصان زبان سانسکریت آن را وضعیت راحت یا بدون تلاش ترجمه کرده اند. حرکت های یوگا زمانی آسان می شوند که محور طولی استخوان ها را با جهت نیروی جاذبه همسو کنیم. این عمل انرژی ماهیچه ای را که برای حفظ وضعیت ما لازم است کاهش می دهد. برای مثال در وضعیت اوتان آسانا (خم به جلو) محور طولی استخوان های ران و درشت نی (ساق پا) و همچنین در سید آسانا (نوعی نشستن) استخوان محور طولی ستون مهره ها با نیروی جاذبه همسو است. با استفاده از نیروی ماهیچه ها می توان استخوان ها را به حالتی در آورد که وزن بدن را تحمل کنند. در این حالت نیروی ماهیچه ای زیادی مصرف نمی شود.

یوگا شاخه های مختلف دارد.

شش شاخه یوگا

هاتا یوگا یا یوگای حرکتی

هاتا یوگا متداول ترین روش یوگا است و در کشورهای غربی طرفداران زیادی دارد. در این شاخه از یوگا، از حرکات بدنی یا آسانا، تکنیک های تنفسی یا پرانایاما و مدیتیشن یا مراقبه استفاده می شود که باعث می شوند تا سلامت فرد بهتر شده و به بُعد معنوی خود نزدیکتر شود. در این بخش از حرکات متعددی استفاده می شود.

هدف تمامی حرکات هاتا یوگا این است که در حین مدیتیشن بتوان در یک وضعیت راحت و بدون حرکت نشست. تنها در یک وضعیت با ثبات می توان به مدیتیشن عمیق فرو رفت. یک بدن آکنده از سموم، با عضلات ضعیف و اعصاب لرزان قادر نخواهد بود حتی برای کمترین مدتی آرام بگیرد. با حرکات هاتا یوگا می توان سموم را از بدن دفع کرد و به آن نیرو و ثبات بخشید. وقتی بدن سالم و نرم باشد، می توانید به راحتی بنشینید و ذهن تان باثبات و آرام باشد. همانطوری که با مرور تسلط بیشتری روی بدن و حرکاتش پیدا می کنید، روی ذهن خود نیز تسلط بیشتری می یابید.

خودتان امتحانش کنید. هر وقت ذهن متلاطم باشد، کافی است که به آرامی و بدون حرکت بنشینید و بگذارید ذهن به فعالیت خود ادامه دهد. حال اگر بدن تان بی حرکت باشد، به زودی آرام شدن ذهن را مشاهده خواهید نمود. زیرا وقتی حرکات جسمانی نباشد، تنفس آرام می گیرد و تنفس واسطه بین ذهن و بدن است. همزمان با کاهش تنفس، فرآیند پدید آمدن فکر نیز کاهش یافته و ذهن آرام می گیرد.

اگر به دنبال ذهنی آرام و جسمی سالم هستید، هاتا یوگا می تواند برایتان بسیار سودمند باشد.

باکتی یوگا یا یوگای از خود گذشتگی

باکتی یوگا متداول ترین روشی است که در هندوستان از آن استفاده می شود و روش دل و از خود گذشتگی است. یوگی هایی که از این روش استفاده می کنند، در همه کس و همه چیز ایزد یکتا را می بینند. باکتی یوگا توسط پرورش عشق فردی و قدرت او برای پذیرفتن هر چیز ممکن، به شخص می آموزد که به ایزد یکتا و یا به براهما (خدای هندوها) وفادار بماند.

راجا یوگا یا یوگای خودداری

راجا به معنی همایونی است و این روش، شاه یوگا به حساب می آید که ممکن است به دلیل این باشد که بیشتر افرادی که این روش را انتخاب می کنند، در انجمن های مذهبی و یا معنوی به نوعی مشغول به فعالیت می باشند. بر پایه تعلیمات هشتگانه یوگا بنا شده است که در یوگا سوترا مشاهده می شود.

یک راجا، یوگی خود را مرکزیت می بیند و برای همین احترام گذاشتن به خود و به تمامی مخلوقات هستی امری واجب برای راهش به شمار می آید. آنها اول یاد می گیرند که بر نفس خود غلبه کنند و به این ترتیب خود را محترم بشمارند.

اگر دوست دارید به خودتان و کارهایتان نظم دهید، پس راجا یوگا برایتان بسیار مفید خواهد بود.

جنانا یوگا یا یوگای ذهن

جنانا شاخه ای از یوگا است که اساساً با فکر و ذهن سر و کار دارد و روی هوش و شعور فرد تمرکز می کند. شعور و آگاهی را با هم برابر می دانند و هدف شان یکی ساختن این دو به منظور از میان برداشتن محدودیت ها است. از آنجایی که می خواهند به آگاهی برسند، به تمامی فلسفه ها و مذاهب نیز در سبز نشان می دهند چون باور دارند که یک ذهن باز و منطقی برای شناخت روح، حیاتی است.

کارما یوگا یا یوگای خدمت گذاری

کارما یوگا روش خدمت گذاری است چون در این روش اعتقاد بر این است که شرایط حال فرد بر اساس اعمال گذشته او شکل گرفته است. بنابراین چنانچه در زمان حال مخلصانه خدمت گذاری کند، آینده ای به دور از جنبه های منفی و خودخواهی برای خود انتخاب خواهد کرد. کارما یوگی ها رفتار خود را اصلاح می کنند و با این عمل روح خود را تغییر می دهند و مسیر سرنوشت خود را عوض می کنند.

تانترا یوگا یا یوگای تشریفاتی

تانترا یوگا از مراسم تشریفاتی استفاده می کند تا به رازها و چیزهای مقدس پی برد. چون هدف از این روش درک رازها و چیزهای مقدسی است که ما بطور روزمره با آنها سر و کار داریم. تانترا یوگی ها باید صفاتی نظیر خلوص نیت، انسانیت، فداکاری و از خود گذشتگی نسبت به استادشان عشق به هستی و صداقت درباره چیزهای دیگر داشته باشند.

آساناها یا وضعیت های جسمی یوگا به پرورش ذهن کمک می کند. بیاموزید تا زندگی طبیعی داشته باشید. ابتدا جسمی راحت داشته باشید تا آرامش ذهنی را که حاصل آن است بدست آورید. به طریقی زندگی کنید که بدنی سبک، سالم و نرم داشته باشید و بدین ترتیب وقتی برای مدیتیشن می نشینید دیگر ناراحتی و دردی نخواهید داشت تا وقت خود را صرف تمرکز بر آنها کنید.

بسیاری از مردم به اشتباه فکر می کنند یوگا نوعی ورزش است که می توان از طریق آن تناسب اندام بدست آورد. این تا حدودی درست است اما اگر فکر می کنید یوگا فقط و فقط به همین جا ختم می شود، به شدت در اشتباه هستید. یوگا بدن را می سازد چون یک بدن ضعیف و مریض مانع از رشد معنوی می شود. بنابراین فقط برای بدنسازی ساخته نشده و روی جنبه های روحی و معنوی نیز تمرکز دارد.