چرا فیل خرطوم دارد؟

هزاران هزار سال پیش، حیوانات عظیم الجثه ای روی کره زمین زندگی می کردند که دانشمندان آنها را «ماموت» نامیده اند. از نسل ماموت فقط دو نوع حیوان باقی مانده است:

• فیل آسیایی (هندی)
• فیل آفریقایی

فیل ها بزرگترین حیواناتی هستند که در خشکی زندگی می کنند و با اینکه جثه ای بسیار بزرگ دارند، اما خیلی سر به راه و آرام می باشند! در میان حیوانات چهارپا، اگر از سگ چشم پوشی کنیم، فیل بهترین حیوانی است که قابلیت آن را دارد که تربیت شود. فیل اندام فوق العاده سنگینی دارد و گاهی اوقات وزنش به پنج هزار کیلوگرم (پنج تن) می رسد.

فیل پاهای کوتاه و ضخیمی دارد که مانند چهار ستون، بدن او را به این سو و آن سو حمل می کنند. دو دندان بلند دارد که آنها را «عاج» می نامند. عاج ها از آرواره بالایی فیل روییده اند و در حقیقت دندان هایی به شمار می روند که بیش از اندازه معمولی رشد کرده اند. فیل با استفاده از عاج های خود ریشه گیاهان را از زمین در می آورد و می خورد. عاج های دراز فیل یک نوع وسیله دفاعی برای او نیز به شمار می روند. در میان فیل های آسیایی، فقط فیل نر است که دارای دندان های عاجی و دراز می باشد.

خرطوم

خرطوم یکی از اعضای جالب بدن فیل است. فیل بدون خرطومش به هیچ وجه قادر نیست به زندگی خود ادامه دهد. خرطوم برای فیل، مانند دست برای ما انسان ها می باشد و در حقیقت لب بالایی و دماغ فیل است که بیش از اندازه معمول رشد کرده است. خرطوم علاوه بر وظیفه ای که به عنوان لب و دماغ برای فیل انجام می دهد، کار دست ها و بازوهایش را نیز بر عهده دارد.

در درون خرطوم فیل، عضله های بی شماری قرار گرفته است که شاید تعدادشان به حدود چهل هزار عضله برسد. به این ترتیب، ملاحظه می کنید که خرطوم تا چه اندازه نیرومند و در عین حال نرم و انعطاف پذیر است.

خرطوم مانند یک سلاح موثر و بسیار قوی نیز مورد استفاده فیل قرار می گیرد. در انتهای خرطوم، یک برجستگی شبیه به انگشت دست انسان وجود دارد. این برجستگی آنقدر حساس است که فیل به کمک آن می تواند حتی یک سوزن را هم از روی زمین بر دارد.

همانطوری که گفته شد، خرطوم نقش دست را نیز برای فیل بازی می کند و فیل بوسیله خرطوم غذای خود را بر می دارد و در دهان می گذارد.

آیا فیل با استفاده از خرطومش می تواند آب هم بخورد؟

بله، در درون خرطوم لوله هایی وجود دارد و فیل بوسیله آنها آب را می مکد و سپس خرطوم را به سوی دهان خود جمع می کند و آب را به داخل گلوی خویش سرازیر می سازد. فیل گاهی از اوقات دوش هم می گیرد، یعنی با استفاده از خرطومش بر پشت خودش آب می پاشد. فیل ها آب تنی را خیلی دوست دارند و هر وقت فرصتی پیدا کنند با آب اندام خودشان را شستشو می دهند. هر چند که جثه فیل بسیار سنگین است ولی با وجود این، شناگر ماهری به شما می رود.

در زمان های قدیم مشهور بود که فیل صدها سال عمر می کند اما امروزه دانشمندان متوجه شده اند که فیلی که در اسارت به سر می برد (مثل فیلی که در باغ وحش زندگی می کند) عمرش بیشتر از 90 سال نیست.

منابع

1. کتاب به من بگو چرا و چگونه. نوشته آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. سال 1391.