چرا همه ابرها باران‌زا نیستند؟

تا به حال با هواپیما از میان ابرها عبور کرده‌اید؟ یا بالای کوه، جایی که ابرها در اطراف شما در حال چرخش باشند را دیده‌اید؟ ابرها تراکم مه و ذرات آب هستند و همیشه بخار آب در هوا وجود دارد. با این وجود، چرا همه ابرها باران‌زا نیستند؟

در فصل تابستان میزان بخار آب در هوا افزایش می‌یابد و این، به دلیل ازدیاد درجه حرارت است. زمانی که بخار آب موجود در هوا زیاد باشد، کاهش دمای بخار، آن را متراکم می‌کند. در این حالت می‌گوییم که هوا از بخار آب اشباع شده است. در هوای اشباع شده، یک کاهش جزئی دما، بخار آب را متراکم می‌کند. بنابراین زمانی که هوای گرم اشباع شده تا جایی صعود کند که دمای پایین‌تری دارد، تراکم رخ داده و ابر تشکیل می‌شود. مولکول‌های آب با یکدیگر ترکیب شده و قطرات کوچک و بی‌شمار آب را به وجود می‌آورند.

اگر قطرات کوچک آب موجود در یک ابر، به یک توده هوای گرم برخورد کنند چه اتفاقی می‌افتد؟

آنها تبخیر شده و ابر ناپدید می‌شود! به همین علت است که ابرها، مدام تغییر شکل می‌دهند. آب موجود در آنها از حالت بخار به مایع تبدیل می‌شود. قطرات آب موجود در ابر، وزن دارند. بنابراین، جاذبه زمین آنها را به پایین می‌کشد. آنها به پایین و پایین‌تر تنزل می‌کنند و هم چنانکه در حال فرود، به سطح زمین نزدیک می‌شوند، تبخیر صورت می‌گیرد.

اما فرض کنید که هوای زیر یک ابر، گرم‌تر نبوده و مرطوب باشد. طبیعتاً، قطرات آب تبخیر نخواهند شد. در عوض، بزرگتر و بزرگتر شده و تراکم روی می‌دهد. طولی نمی‌کشد که هر قطره کوچک به قطره بزرگی تبدیل شده و به سمت پایین سرازیر شده و باران می‌بارد.

منابع

1. کتاب به من بگو چرا و چگونه. نوشته آرکادی لئوکوم. ترجمه سعید درودی. انتشارات بهزاد. سال 1391.