آنچه که از پوکی استخوان باید بدانید

پوکی استخوان باعث تضعیف یا شکننده شدن استخوان ها می شود. ممکن است استخوان ها به حدی شکننده شوند که با زمین خوردن یا فشارهای خفیفی مانند خم شدن یا سرفه کردن، شکسته شوند. شکستگی ناشی از پوکی استخوان، اغلب در استخوان های لگن، کمر یا ستون فقرات ایجاد می شود. استخوان ها، بافت های زنده ای هستند که بطور مداوم از بین رفته و استخوان های جدید جایگزین آنها می شود. پوکی استخوان زمانی اتفاق می افتد که سرعت تولید استخوان جدید با حذف استخوان های قدیمی هماهنگی ندارد.

پوکی استخوان، زنان و مردان همه نژادها را درگیر می کند، اما زنان نژاد سفید و آسیایی، بخصوص زنان مسنی که یائسه شده اند، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستند. استفاده از دارو، رژیم غذایی سالم و انجام تمرینات ورزشی با وزنه می تواند از تخریب استخوان ها جلوگیری کرده و استخوان هایی که از قبل ضعیف شده اند را نیز تقویت کند.

در این مقاله شما می توانید با پوکی استخوان آشنا شوید.

علائم پوکی استخوان

در مراحل اولیه از دست دادن تراکم استخوان ها، علامت خاصی وجود ندارد، اما هنگامی که به دلیل پوکی استخوان، استخوان ها ضعیف شوند، علائم بیماری ممکن است به صورت زیر بروز کند:

• کمردرد که در اثر ترک خوردن یا شکستن مهره ها ایجاد می شود.
• کوتاه شدن قد در طول زمان
• قوز کردن
• شکستن استخوان ها به شکلی آسان تر از آنچه انتظار می رود.

زمان مراجعه به پزشک

اگر در ابتدای دوران یائسگی هستید یا برای چندین ماه از داروهای کورتیکواستروئیدی استفاده کرده اید، یا اگر والدین شما سابقه شکستگی در ناحیه لگن دارند، بهتر است در مورد امکان بروز این مشکل با پزشک خود مشورت کنید.

دلایل بروز پوکی استخوان

تولید مجدد استخوان های شما بطور پیوسته اتفاق می افتد، استخوان های جدید تولید می شوند و استخوان های قدیمی از بین می روند. وقتی جوان هستید، با وجود اینکه استخوان های قدیمی از بین می روند، بدن استخوان های جدید را سریع تر می سازد و تراکم استخوانی شما افزایش پیدا می کند.

غالباً تراکم استخوانی افراد در سنین حدود 20 سالگی، به اوج خود می رسد. با افزایش سن، توده استخوانی سریع تر از اینکه ساخته شود، از بین می رود. پیشروی پوکی استخوان بستگی به میزان توده استخوانی دارد که در جوانی کسب کرده اید. هرچه تراکم استخوانی بیشتری کسب کرده باشید، ذخیره استخوانی شما غنی تر است و احتمال کمتری دارد که با بالا رفتن سن، دچار پوکی استخوان شوید.

عوامل موثر در پوکی استخوان

عوامل متعددی احتمال پیشروی پوکی استخوان را افزایش می دهند که عبارتند از سن، نژاد، سبک زندگی، بیماری ها و روش های درمانی یا داروهای خاص.

عوامل اجتناب ناپذیر

برخی از عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان که از کنترل شما خارج هستند عبارتند از:

• جنسیت: زنان بیشتر از مردان احتمال دارد که به پوکی استخوان مبتلا شوند.
• سن: با افزایش سن، احتمال پوکی استخوان افزایش می یابد.
• نژاد: خطر پوکی استخوان در نژاد سفید یا آسیایی بیشتر است.
• زمینه ارثی: اگر والدین یا خواهران و برادران شما دچار پوکی استخوان شده اند، خصوصاً اگر پدر یا مادر شما دچار شکستگی استخوان لگن شده اند، خطر ابتلا به پوکی استخوان برای شما افزایش می یابد.
• سایز بدن: مردان و زنانی که جثه کوچکی دارند، بیشتر در خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند، چرا که از ابتدا نیز توده استخوانی کمتری داشته اند.

سطح هورمون ها

پوکی استخوان، بیشتر در مورد افرادی که میزان هورمون های خاص در بدن شان، بیشتر یا کمتر از افراد دیگر است شایع تر می باشد.

• هورمون های جنسی: کاهش سطح هورمون های جنسی، باعث ضعیف شدن استخوان ها می شود. کاهش سطح هورمون استروژن در خانم های یائسه، یکی از مهم ترین عوامل پیشروی پوکی استخوان است. در مردان نیز با افزایش سن، بتدریج سطح تستوسترون کاهش می یابد. روش های درمان سرطان پروستات (که باعث کاهش میزان هورمون تستسترون در مردان می شود) و درمان سرطان سینه (که سطح هورمون استروژن را در خانم ها کاهش می دهد) می تواند روند از دست دادن تراکم استخوانی را سریع تر کند.
• مشکلات تیروئید: افزایش هورمون تیروئید می تواند باعث از دست دادن تراکم استخوانی شود. این مسئله ممکن است به دلیل فعالیت بیش از حد غده تیروئید یا دریافت بیش از حد هورمون در زمان درمان کم کاری غده تیروئید اتفاق بیفتد.
• سایر غدد: پوکی استخوان می تواند به دلیل فعالیت بیش از حد غدد پاراتیروئید یا فوق کلیوی نیز اتفاق بیفتد.

رژیم غذایی

پوکی استخوان، غالباً در افرادی اتفاق می افتد که:

• کلسیم کمی دریافت می کنند: دریافت میزان اندک کلسیم به مدت طولانی، می تواند موجب پیشروی پوکی استخوان شود. دریافت کلسیم اندک، می تواند باعث کاهش تراکم استخوانی، از دست دادن زود هنگام استخوان ها و افزایش خطر شکستگی شود.
• اختلالات مربوط به غذا خوردن: خوردن غذا در حد بسیار کم و کمبود وزن، می تواند باعث تضعیف استخوان ها در زنان و مردان شود.
• جراحی های گوارشی: اعمال جراحی که باعث کاهش سایز معده یا حذف بخشی از روده کوچک شود، کاهش سطح جذب را برای مواد مغذی از جمله کلسیم به دنبال خواهد‌ داشت.

مصرف استروئیدها و سایر داروها

استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی مانند پردنیزولون و کورتیزون، در تشکیل مجدد استخوان ها تداخل ایجاد می کند. علاوه بر این، مصرف داروهای ضد‌ تشنج، ضد‌ رفلاکس معده، ضد‌ سرطان و داروهایی که برای جلوگیری از رد عضو پیوندی تجویز می شود نیز با بروز پوکی استخوان مرتبط هستند.

مشکلات جسمی

خطر ابتلا به پوکی استخوان در افرادی که مشکلات جسمی خاصی مانند موارد زیر دارند، بیشتر مشاهده می شود:

• بیماری سلیاک
• بیماری التهابی روده
• بیماری های کلیه یا کبد
• سرطان
• لوپوس
• مولتیپل میلوما
• آرتریت روماتوئید

عادت های نادرست

عادت های اشتباه، مانند موارد زیر، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهند:

• سبک زندگی بی تحرک: افرادی که مدت های طولانی می نشینند، نسبت به افراد پُر تحرک، بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. تمرینات ورزشی و فعالیت هایی مانند پیاده روی، دویدن، پرش و وزنه برداری که در حفظ تعادل و ساختار مناسب بدن موثر هستند، برای استخوان ها مفید خواهند‌ بود.
• مصرف بیش از حد نوشیدنی های الکلی: مصرف نوشیدنی های الکلی، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
• استفاده از تنباکو: نقش تنباکو در افزایش پوکی استخوان، هنوز به درستی مشخص نیست؛ اما ثابت شده که استفاده از تنباکو در تضعیف استخوان ها نقش موثری دارد.

شکستگی استخوان ها

شکستگی استخوان های ستون فقرات یا لگن، پیچیده ترین و دشوارترین عارضه پوکی استخوان است. شکستگی لگن، غالباً به دلیل زمین خوردن اتفاق می افتد که می تواند منجر به ناتوانی یا حتی افزایش خطر مرگ بیمار در اولین سال پس از جراحی شود.

در برخی از موارد، شکستگی ستون فقرات حتی بدون زمین‌ خوردن نیز اتفاق می افتد. استخوان هایی که ستون فقرات شما را تشکیل داده اند، ممکن است به حدی ضعیف گردند که خرد شوند و این مسئله می تواند باعث کمردرد، کاهش قد و ایجاد قوز شود.

سلامتی شما آرزوی ما است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «آنچه که از پوکی استخوان باید بدانید»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری و نگارش هیئت تحریریه علمی پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا مقاله وب سایت Mayo Clinic ترجمه شده توسط مجله سلام سلامت به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.