سحابی چیست؟

سحابی (Nebula) توده عظیمی از گاز و گرد و غبار در فضا است. اگر با تلسکوپ به آسمان نگاه کنیم، نقاط سیاه و سفید بسیاری را می‌بینیم. نقاط سیاه، سحابی‌های سیاه و نقاط سفید، سحابی درخشان نامیده می‌شوند. در واقع سحابی‌ها از گرد و غبار، گاز و تعدادی ستاره تشکیل شده‌اند.

تعدادی از سحابی‌ها در کهکشان راه شیری قرار دارند. منظومه شمسی ما نیز در همین کهکشان است. برخی از سحابی‌ها خارج از این کهکشان هستند. ستاره‌شناسان به کمک تلسکوپ‌های قوی، اطلاعات زیادی درباره سحابی‌ها بدست آورده‌اند.

در کهکشان راه شیری 2000 سحابی وجود دارد. برآوردها نشان می‌دهند که در خارج از این کهکشان میلیون‌ها سحابی وجود دارد. نزدیکترین آنها به زمین در فاصله 3000 سال نوری قرار دارد. سحابی‌هایی که در خارج از کهکشان راه شیری هستند، حداقل 150 هزار سال نوری از زمین فاصله دارند.

درجه حرارت سحابی‌ها از 6000 درجه سانتیگراد تا 12000 درجه سانتیگراد متغیر است. درجه حرارت سحابی‌های سیاه کمتر از سحابی‌های درخشان است. به همین جهت این سحابی‌ها، سیاه به نظر می‌رسند.

برخی از سحابی‌ها به شکل بیضی و برخی مارپیچی‌اند. بعضی از آنها نیز شکل منظمی ندارند. سحابی‌ها بیشتر از گازهای هیدروژن و هلیم تشکیل شده‌اند.

ستاره‌شناسان عکس‌هایی از سحابی‌ها تهیه کرده‌اند. یکی از این سحابی‌ها به شکل سر اسب است. به همین جهت سحابی سر اسب (Horsehead Nebula) نام گرفته است. سحابی خرچنگ نیز 6000 سال نوری از زمین فاصله دارد.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.