هولوگرام چیست؟

هولوگرام یا تصویر سه بعدی، تصویری است که عمق دارد و مانند یک شئی واقعی به نظر می رسد. ما از هر جهتی که به یک تصویر دو بعدی (معمولی) نگاه کنیم، آن را به یک شکل می بینیم. ولی تصاویر سه بعدی از جهات مختلف به صورت های مختلف به نظر می آیند.

دنیس گابور (Dennis Gabor) فیزیکدان مجارستانی، در سال 1948 میلادی نشان داد که چگونه می توان عکس سه بعدی یا هولوگرام گرفت. او این پدیده را هولوگرافی نامید. ولی ایده ایجاد تصاویر سه بعدی پس از اختراع لیزر اهمیت پیدا کرد. در سال 1965 میلادی از نور لیزر برای ایجاد نخستین هولوگرام استفاده شد.

برای ایجاد تصاویر هولوگرام، نور لیزر را روی جسمی که می خواهند از آن عکس سه بعدی تهیه کنند می تابانند. این نور توسط جسم منعکس می شود و بطور مستقیم روی صفحه عکاسی می افتد. پرتوهایی که روی صفحه عکاسی می افتند، دارای یک طول موج می باشند، ولی مسیر حرکت شان یکسان نیست. این پرتوها پس از برخورد با قسمت های مختلف جسم، به یک شکل منعکس نمی شوند. نحوه انعکاس نور از هر نقطه موجب تاریک شدن، نیمه تاریک شدن و یا روشن شدن صفحه در نقاط مختلف می شود. این حالت به شکل و اندازه جسم بستگی دارد. به این نوع انعکاس پرتوهای نور، الگوی تداخل می گویند.

پس از آنکه الگوی تداخل روی صفحه عکاسی ثبت شد، می توان آن را ظاهر کرد. در عکاسی های معمولی، تصویر اشیاء بطور کامل روی فیلم تشکیل می شود؛ ولی در عکاسی لیزری آنچه روی فیلم به وجود می آید، طرحی سیاه و سفید است و به جسمی که از آن عکسبرداری شده است شباهتی ندارد. هنگامی که نور لیزر از میان این طرح عبور داده می شود، می توان جسم را به صورت عکسی سه بعدی دید.

با نور معمولی نمی توان تصاویر سه بعدی یا هولوگرام تولید کرد. علت آن، یکسان بودن طول موج و جهت امواج نور عادی است.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «هولوگرام چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.