وظیفه کلیه‌ها در بدن چیست؟

انسان دارای دو کلیه است که در زیر دیافراگم، عقب روده‌ها و طرفین مهره‌های کمر در محلی به نام جایگاه کلیه قرار گرفته‌اند. کلیه‌ها، لوبیایی شکل و به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز هستند. هر کلیه حدود 11 سانتیمتر طول، 5 سانتیمتر عرض و 2.5 سانتیمتر ضخامت دارد. وزن هر یک از کلیه‌های ما حدود 150 گرم است. اما آیا می‌دانید وظیفه کلیه‌ها چیست؟

مهم‌ترین وظیفه کلیه‌ها، تصفیه خون است. خون، مواد نیتروژن‌دار، زاید و دفعی سلول‌ها را در بر می‌گیرد و با خود حمل می‌کند. خون در حال گردش در بدن از کلیه‌ها می‌گذرد. کلیه‌ها مواد زاید و دفعی را از خون جدا می‌کنند. میزان آب و اسیدیته و سایر ترکیبات شیمیایی خون نیز در کلیه‌ها تنظیم می‌شود. برای مثال اگر میزان قند، نمک یا آب خون بیشتر از حد طبیعی باشد، کلیه‌ها مقدار اضافی آن را از خون می‌گیرند. این مواد زاید به ادرار تبدیل می‌شوند. به این ترتیب کلیه‌ها موجب تصفیه خون و تنظیم مقدار ترکیبات شیمیایی آن می‌شوند.

هر کلیه دارای تعداد زیادی مویرگ خونی است. وقتی خون از این مویرگ‌ها عبور می‌کند، اوره، آب و مواد زاید موجود در آن جدا می‌شود و درون لوله‌هایی به نام نفرون می‌ریزد. روزانه حدود 200 لیتر خون از کلیه‌ها عبور می‌کند. مایعی که در نفرون‌ها باقی می‌ماند، ادرار است. پس از آن، ادرار درون کیسه‌ای به نام مثانه می‌ریزد و تا زمان دفع در آنجا باقی می‌ماند. هر یک از ما روزانه در حدود 1.5 لیتر ادرار از بدن‌مان دفع می‌کنیم.

بیماری کلیه‌ها یا هر نوع اختلال در کارکرد آنها برای بدن بسیار خطرناک است. اگر کار کلیه‌ها مختل شود، مواد زاید موجود در خون افزایش می‌یابد. فردی که کلیه‌هایش کار نمی‌کند، بیش از چند روز زنده نمی‌ماند. به همین دلیل هر گونه بیماری یا ناراحتی کلیه را باید جدی گرفت و درمان کرد. برای آنکه کلیه‌هایی سالم داشته باشیم، بهتر است روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشیم.

منابع

1. کتاب چرا، چطور، چگونه؟ نوشته دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال. ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز. موسسه نشر و تحقیقات ذکر. تیر 1393.