کار مثانه چیست؟

هر یک از کلیه های ما از طریق لوله ای به نام میزنای با مثانه در ارتباط است. ادرار مایعی است که از تصفیه خون در کلیه ها به وجود می آید و محتوی مواد دفعی است. ادرار پس از تشکیل در کلیه ها ذره ذره وارد میزنای می شود. طول هر میزنای حدود 30 سانتیمتر است. حرکات عضلات موجود در جدار میزنای باعث حرکت ادرار در میزنای و ریختن آن به درون مثانه می شود.

مثانه کیسه ای است که جداری ماهیچه ای دارد و از بافت پیوندی ارتجاع پذیر تشکیل شده است. حداکثر ظرفیت مثانه انسان یک لیتر است؛ ولی معمولاً وقتی حجم ادرار به 400 سی سی می رسد، اتساع مثانه موجب تحریک گیرنده های کششی خاص موجود در جدار آن می شود. این گیرنده ها، پیام های عصبی را به نخاع انتقال می دهند. پیامی که از نخاع به مثانه می آید، باعث انقباض عضلات جدار مثانه می شود؛ در نتیجه ماهیچه صاف حلقوی ابتدای مدخل مجرای ادرار باز می شود.

این مکانیسم عصبی، غیر ارادی است و توسط اعصاب خودکار سمپاتیک و پاراسمپاتیک کنترل می شود. معمولاً عصب سمپاتیک فعال است و ماهیچه حلقوی و غیر ارادی داخلی مدخل مجرای خروج ادرار را بسته نگه می دارد. عصب پاراسمپاتیک در حالت عادی غیر فعال است. موقع تخلیه ادرار، عصب سمپاتیک غیر فعال و عصب پاراسمپاتیک فعال می شود. بنابراین مدخل مجرای خروج ادرار باز و مثانه منقبض می شود. ولی خروج ادرار فقط زمانی صورت می گیرد که ماهیچه حلقوی مخطط ارادی که در مدخل مجرای خروج ادرار و پس از ماهیچه حلقوی صاف غیر ارادی واقع است، نیز باز شود.

افرادی که دچار قطع نخاع می شوند، کنترل ارادی تخلیه ادرار را از دست می دهند. نوزادان و کودکان کم سن و سال نیز نمی توانند تخلیه ادرار را کنترل کنند؛ ولی بتدریج با یادگیری، این کنترل به وجود می آید. به این ترتیب خروج ادرار فقط به دلخواه و در موقع مناسب صورت می گیرد.

تبلیغات

منابع

مقاله علمی و آموزشی «کار مثانه چیست؟»، نتیجه ی تحقیق و پژوهش، گردآوری، ترجمه و نگارش هیئت تحریریه پورتال یو سی (شما می توانید) می باشد. در این راستا کتاب چرا، چطور، چگونه؟، نوشته ی دکتر سونیتا گوپتا و دکتر نینا آگراوال و ترجمه پریسا همایون روز و پریچهر همایون روز از موسسه نشر و تحقیقات ذکر، منتشر شده در تیر ۱۳۹۳ با شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۰۷-۲۲۱-۶ به عنوان منبع اصلی مورد استفاده قرار گرفته است.